Жаңалықтар тізбегі
0

30 жылдық билік көп нәрсені бетімен жіберді. Коронавирус Қазақстанды түзеп жатыр

ia-centr.ru, сурет - Zakon.kz жаңалық 10.07.2020 02:58 ia-centr.ru
Бүкіл ел тұрғындарының тағдыры бір дәуірден екінші дәуірге өтіп жатыр. Ауыр жағдайда. Қатал сынақ астында. Өте көп тағдыр келесі дәуірге өте алмады.

Жоқ, бұл – Назарбаев дәуірінен Тоқаев дәуіріне өту емес. Мемлекеттің саяси өмірінде ондай өзгеріс бола қоймас. Ресми бағыттың бұрынғыдан бұрылғаны шамалы.

Сонда қандай кезеңнен қандай кезеңге өтіп жатырмыз?

Біздің жауабымыз: бүкіл қазақ қоғамы коронавирусқа дейінгі дәуірден коронавирустен кейінгі дәуірге өту үстінде. Бұл кезең бұрынғы өлшемдердің тас-талқанын шығарды. Күтпеген жерден халық санасының деңгейі, ұлт болуды байқататын ұйымшылдығы таразыға түсті де, оның тілі бұл өлшемдердің салмағы тым жеңіл екенін аңғартуда. Соған орай құрбандық тым ауыр болып жатыр, деп жазады informburo.kz.

2020 жылдан әлем тап болған жұқпалы жаңа дерттің қазақ даласын айналып өтуі мүмкін емес еді. Қытайдан шыққан нәубет жер жүзін тұмшалай бастағаны байқалғанда біздің ел сәл кештетіп барып қорғану шарасын қолға алды. Соның өзінде алғашқы екі айдағы төтенше жағдай – тәп-тәуір қорғаныш қалқан болды. Алыс-беріс, сауда-саттық, ұсақ-түйек өндіріс тоқтағанымен, коронавирустың таралу мүмкіндігі де шектелді.

Екі ай! Халық төтенше жағдай талаптарын сақтап оны өткізді. Бірақ сол екі айды жұқпалы дертті жолатпау шарасы деп емес, биліктің басқа салғаны деп ойлап, қалай оның мерзімі өтті, солай көшеге лап қойды. Ұшақ қайта ұшты, пойыз қайта қозғалды. Қалааралық автобус жолға шықты. Базарлар еркін есік ашты. Мейрамханалардың мәзірі пайда болды.

Міне, екі айдан кейінгі еркіндік – мылтықсыз майдандағы ең осал тұсымыз болды. Екі ай қатаң шеп құрып бекініп отырғанда жау жеңілмеген еді. Шегінбеген де. Тек күткен. Қашан біздің өз еркімізбен ашылып-шашылып қалатын кезімізді күткен.

Қозғалыс шектелген, мектеп пен балабақшаға құлып салынған екі ай бір үлкен жәйтті анық дәлелдеді. Ол – халықтың ештеңеге сенбейтіндігі. Бұрынғы өтірікке тойған халық Тоқаевтың тұсында сол өтірік жалғасып жатыр деп білді. Аттары жасанды әнмен, жылтырақ тоймен, кино, телевидениенің жілігі татымас арзан бағдарламасымен танымал болғандардың коронавирусты жоққа шығаруы отқа май құя түсті. Ел ішінде "бұл – Ұлттық қордан кезекті ақша шығару мен оны ұрлау науқаны" деген пікір желдей есті.

Шыны керек, осы ауыр сынақ барысында жаңа билік өзіне деген сенімді нығайтып, шындап халық үшін қызмет етерін дәлелдеуге мүмкіндік алған. Бірақ, бәрін бақылауда ұстап, шұғыл шешім қабылдау үшін құрылған жедел штабтың жұмысының қожырағанынан бастап, цифрлы үкімет қызметінің шілдің қиындай шашырап қалғанына дейінгі оқиғалар сенімсіздікті күшейте түсті. Мұны мойындаған Президент ақыры үкімет басшысының орынбасарынан бастап бірқатар облыс пен ірі қала әкімдеріне сөгіс берді. Бұл кезде ауруханадан орын, дәріханадан дәрі таппай сенделген, ақыры өзін өзі емдеуге көшкен бұқара халық үкіметтен көмек болар деген үмітті үзіп қойған. Ал дәрінің бағасы он есе, одан да көп қымбаттағанда Қазақстанда үкімет бар деудің өзі ұят еді.

Оқиғаның өте ауыр жолмен күрт өрістеуіне бұқараның да кінәсі бар деп білеміз. Мамыр айының ортасында, төтенше жағдай уақыты өткен соң тұрғындар баяғыдай еркін аралас-құраласқа шықты. Тұмылдырық тағуды, әлеуметтік арақашықтық сақтауды дереу ұмытты. Жарты ай өтті. Бұл әркімнің бойына жұққан вирустың өсіп-өніп, кемеліне келетін мерзімі еді.

Содан маусым айының басынан әркімдер коронавирус жұқтырғанын хабарлай бастады. Экс-Президент өзі ауырыпты. Одан Мәжіліс төрағасы. Аты таныс депутат. Қазіргі Президентттің баспасөз хатшысы. Денсаулық сақтау министрінің өзі. Әкімдердің орынбасарлары. Дәрігерлер. Көпшілік сол баяғы билікке сенімсіздік соқпағында тұрған. Мұның бәрі "кезекті концерт" ретінде бағаланды. Халық әлі қамсыз жүрді.

Осы кезде үкімет қорғаныстың кезекті әрекетін қамдауы керек еді. Жедел штаб жұртқа қалай емделу қажеттігін түсіндіргенде. Сауығуға қажет дәріні дәріханалар мен ауруханаларға үйіп-төгіп тастағанда. Дәрігер атаулыны қажетті қорғаныш киім және жабдықпен қамтамасыз еткенде. Не керек, үкіметтің жедел штабының қарқынды қимылдайтын кезі еді.

Әттең, тағы қымбат жарты ай босқа өтіп кетті. Жұртшылық "мен ауырып қалдым" дегендерді мазақтап жатты. Бастапқы "кет, коронавирус кет" деген әнді қалай күліп тыңдаса, енді "пәленшенің ауырып қалғаны" туралы ақпаратты солай күліп қабылдады.

Ақыры әркім өзі ауырғанда ғана "күлме досқа, келер басқа" деген қазақ мақалының қапысыз дәл айтылғанын ұғынды. Тек енді кеш еді.

Мысықтың түсіне қарама, тісіне қара!

Төтенше жағдайдан кейін арқаны кеңге салған бір айда ұлтты, ұлысты жайлап алған коронавирус көп нәрсенің бұған дейін теріс істеліп келгенін ұғындырды. Бұған дейін бүкіл елде, барлық қалада әлдебір "данышпан" әйелдердің қалай бақытты болу, бай болу туралы семинар, тренингтері қаптағаны есте. Әлеуметтік желіде соларды тыңдаушылар жүз мыңдап саналса керек. Тегін емес, ақылы. Солар бастарына қауіпті ауру төнгенде ақылы кеңестердің бос нәрсе екенін бір-ақ білді. Ең керек кеңес – қазақтың "бірінші байлық – денсаулық" деген өзінің аталы сөзі екен.

Телевизор арқылы қыз-қырқындардың байға таласқанын көрсеткеннен, әлеуметтік желіде баю туралы қу сөзді сапырғаннан гөрі әрбір әйелге қалай шприц ұстап, екпе салуды үйреткен анағұрлым дұрыс екен. Кезінде оны ойлаған кім бар? Өкіметтен бастап.

Өкімет көп нәрсені бетімен жіберді. Оның ішінде баю туралы тренингтер де, сансыз мешіттегі күмәнді діни уағыздар да бар. Жоғарыдағылар қазіргі саясатқа қарсы сөз айтылмаған жердің бәріне кеңшілікпен қарады. Билікті, оның партиясын сынамасаң болды. Ұрандатып алаңға, көшеге шықпасаң жетеді. Басқасына "құда да тыныш, құдағи да тыныш" деген ұстаным сақталды.

Халық жаппай ауырғанда, ауруханаларда дәрігер тұрмақ, медбике жетпегенде, "жедел жәрдем" жан-жаққа шапқылауға үлгермей қалғанда көпшілік баю туралы семинарларға ақша төлеп қатысқанына өкінген шығар. Семинар мен тренинг керек болса, ол басты байлықты – денсаулықты қорғау мен сақтауға қатысты болуы тиіс еді. Індет екпіндеп енген кезде жанталаса жасалған әлеуметтік роликтер тасқынға қалқан болып тұра алмады. Үкімет денсаулық сақтау саласының мамандарын қапысыз даярлағанда, әркімге коронавирустың белгісі пайда болғанда нендей емді өзінше қабылдауға боларын күн сайын ертелі-кеш ақпарат құралдары арқылы үйреткенде ауруға шалдығу көрсеткіші мен нақты шығын қазіргіден аздау болар еді.

Коронавирус – майдан. Майданда кімдер соғысады? Кешегі Екінші дүниежүзілік соғыстың мысалын қараңыз. Нақты даярланған армиямен бірге халық жасақшылары, қарсыласу қозғалыстары, партизан отрядтары болды емес пе. Сол сияқты бізге денсаулық сақтау саласының қапысыз даяр қызметкерлерімен қатар денеге, тамырға ине сұға алатын үй қызметіндегі әйелдер болуы керек еді. Төтенше жағдай соны талап еткен. Қағазда жарлықпен жарияланғаны емес, тура ел түгел тап болған төтенше жағдай!

Бұған дейін отандық медицина ең мықты, заманға сай сала ретінде насихатталып келді. Қолында небір қымбат құрал-жабдық тұрды. Алыстан кеңес беретін телемедицина күнде көрсетілетін. Ал ел шетіне жау тиіп, ол бүкіл шепті жапырып жібергенде абдыраған халыққа нақты кеңес беруге суырылып шыққан маман болмады. Денсаулық сақтау министрлігі барлық сұраққа ертелі-кеш жалықпай жауап беретін қызметті жолға қоя алмады. Қайта шындықты айтып шырылдаған дәрігерлердің өз басына бұлт үйірді. Тек, әлеуметтік желіде жекелеген мамандар білгендерін айтып жатты. Оларға рахмет!

Өз басымыз ұлты корей отбасылық дәрігер әйелдің әлеуметтік желідегі жеті-сегіз минутттық пікірін тыңдағанда барып, жағдайымыз қандай екенін нақты білдік. Аурухана мен емхана жағаламастан сол маманның сырттай кеңесімен баспа ма, басқа ма бір аурудан он күнде емделіп шықтық.

Сол корей ұлтынан жаңадан денсаулық сақтау министрі тағайындалғанында әлеуметтік желіде отырған қазақ қоғамы тағы өз деңгейін танытты. Өкінішке қарай, өте төмен деңгейін. Қазіргі баршаның қателігі – қиқуға әйтеуір, дауыс қосып қалу. Желіге неғұрлым өзгеше, "тапқыр" жазба қалдыруға тырысу. Қазақтың тағы бір мақалы айтатындай, қазір әлеуметтік желі нағыз "атың шықпаса – жер өрте" дейтін тұс болды.

Әйтпесе, министрдің ұлтының кім болғаны ешқандай маңызды емес еді. Маңыздысы – көпшілікті дендеген дерттің бетін қайтару. Мао айтпақшы, "мысықтың түсінің қандай болғаны бәрібір, тышқан ауласа болды" емес пе. Бұл белгілі пікірді қазақы ұйқасқа салсақ: "мысықтың түсіне қарама, тісіне қара!"

zkadm
Жаңалықтан zakon.kz сайтында хабардар болыңыз:
Бөлісу
Если вы видите данное сообщение, значит возникли проблемы с работой системы комментариев. Возможно у вас отключен JavaScript
Жаңалықтар трендінде болыңыз!
Хабарландыруларды қосыңыз және алдымен расталған жаңалықтарды алыңыз.

Браузерде хабарландыруларды кез келген уақытта өшіруге болады

Біздің хабарландыруға жазылыңыз!
Хабарландыру қосу үшін қоңырау белгісін басыңыз
Беттегі қате туралы хабарлаңыз
Мәтіндегі қате: