Доллар өсіп, теңге неге әлсіреді? ҰБ жауабы
Zakon.kz/Максим Золотухин
Әлем экономикасындағы ахуалдың нашарлауына байланысты Қазақстанның валюта нарығы түрлі толқуларды бастан кешіруде, деп хабарлайды Zakon.kz.
ҚРҰБ Төрағасының орынбасары Әлия Молдабекова Ұлттық Банктің құбылмалылық пен алыпсатарлық кезеңіндегі әрекеттері туралы айтып берді.
– Кеше биржалық валюта сауда-саттықта келісімнің ең жоғары көлемі тіркелді, теңге бағамы 1 доллар үшін 436 теңге дейін әлсіреген. Бұған не себеп болды? Ұлттық Банк бұған қатысты қандай әрекет жасады?
– Шынында да, кеше, 2 желтоқсанда биржадағы теңге-доллар сауда-саттығының көлемі 292 млн АҚШ долларына жетті. Бұл 2020 жылғы сәуірден бері тіркелген алғашқы рекорд.
Сауда-саттық көлемінің өсуі және бір доллар үшін 436 теңге белгісіне дейін бағамның әлсіреуі шетел валютасына сұраныстың артуы аясында болды, ол мынадай факторлармен тікелей байланысты болды.
Біріншіден, "омикрон" штаммның таралуына байланысты мұнай бағасының құлдырауы.
Мәселен, 1 желтоқсанда Brent маркалы қара алтынның құны барреліне 70 доллардан төмен түсіп, 68,14-ке жетті, бұл – ағымдағы жылдың тамыз айынан бергі ең төменгі көрсеткіш.
Екіншіден, мұнай бағасының құлдырауынан компаниялар мен жеке тұлғалар тарапынан шетел валютасына деген ішкі сұранысты тудырды. 1 желтоқсан Қазақстанда демалыс күні болғандықтан, сұраныстың бір бөлігі ЕДБ онлайн-платформалары арқылы жүзеге асты.
Сондықтан, валютаны онлайн режимінде айырбастауға мүмкіндік беретін барлық дерлік банктер 2 желтоқсан күні таңертең жұмыс уақытынан тыс уақытта өз клиенттеріне сатылған валютаны сатып алуға мәжбүр болды.
Ал сұраныстың бір бөлігі сауда-саттық ашылғаннан кейін бірден биржа нарығына құйылды. Сондықтан, кеше банктер өз клиенттеріне "қысқа" позицияны жабу және жаңадан келіп түскен өтінімдерді орындау үшін валюта сатып алды.
Үшіншіден, шетел валютасына айтарлықтай сұраныс резидент емес инвесторлар тарапынан да туындаған. Сұраныстың артуы банкаралық нарыққа әсер еткен, мұнда сатып алу бағамы бір доллар үшін 441 теңгеге дейін жетті.
Валюта нарығындағы жағдайды тұрақтандыру мақсатында Ұлттық Банк 2 желтоқсанда 64,6 млн АҚШ доллары көлемінде интервенция жүргізді. Бұл алыпсатарлық көңіл-күйдің күшеюіне және айырбас бағамы тұрақтандыру үшін жасалған операция. Банктердің қысқа позицияларымен және резидент еместердің шығуымен байланысты қосымша сұраныс толық көлемде қанағаттандырылды.
Нарықтардағы жағдай әзірге құбылмалы. ФРЖ басшысы Дж. Пауэлл сандық жұмсарту бағдарламасын тезірек қысқарту, АҚШ долларының жаһандық нығаюы жалғасуда.
Ішкі нарықта валютаға деген сұраныс сақталуда. Жылдың соңына қарай компаниялар бюджетті игерудің, төлемдерді жүзеге асырудың белсенді кезеңінде тұр, бұл шетел валютасына деген сұраныстың деңгейін сол қалпында сақтап тұрады.
Кешегі ОПЕК+ өндіріс көлемін біртіндеп арттыру туралы алдыңғы келісімдерді күшінде қалдыру туралы шешіміне қарамастан, мұнай бағалары бастапқы overreaction (шамадан тыс реакция) ойнады (ред.) және барреліне 70 доллар шамасында болды.
Жағдайдың одан әрі дамуы көбінесе коронавирустың жаңа штаммының таралу қарқынымен және оның вакциналарға төзімділігімен анықталады. Ұлттық Банк жағдайды мұқият қадағалап отырады және нарықты қолдау үшін шаралар қабылдауға дайын.
