Қаржы министрі Мәди Тақиев 2023 жылғы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы негізгі баяндама жасады.
Ол өткен жылдың қорытындысы оң динамикамен белгіленгенін атап өтті. Мәселен, елдің ЖІӨ өсімі 5,1% -ды құрады, бұл мақұлданған болжамды мәннен 1,1 пайыздық тармаққа жоғары.
"Бұған негізгі капиталға инвестициялар ағыны – 13,7% – ға және экономиканың негізгі салаларын: өңдеу өнеркәсібін – 4,1% – ға,құрылыс саласын – 13,3% – ға, сауданы-11,3% - ға және көлікті-6,9% - ға қарқынды дамыту есебінен қол жеткізілді", - деді Мәди Тақиев.
Оның айтуынша, жылдық инфляция 9,8% - ды құрап, 2022 жылмен салыстырғанда екі есеге төмендеген. Алайда қаржыландырудың қажетті көлемімен қамтамасыз ету мемлекетке өзінің барлық әлеуметтік міндеттемелерін орындауға мүмкіндік берді.
"Атап айтқанда, халыққа зейнетақымен қамсыздандыру күшейтілді. Ынтымақты зейнетақы мөлшері 10,5% индекстелген. Осылайша, 2,3 млн қазақстандықтың зейнетақы төлемдеріне бюджет шығыстарының жалпы сомасы 3 трлн 314 млрд теңгені құрады. Мүгедектігі және асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша Мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылардың мөлшері екі рет – 8,5% – ға (2023 жылғы қаңтарда) және 14,5% - ға (2023 жылғы шілдеде) ұлғайтылды", - деп толықтырды Қаржы министрі Мәди Такиев.
Бюджет тапшылығы 3,1 трлн теңгені немесе ЖІӨ-ге 2,6% -ды құрады. 2024 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша мемлекеттік қарыз 27,2 трлн теңгені немесе ЖІӨ-ге 22,8% -ды құрады.
Бұл ретте республикалық бюджеттің кірістері бойынша жылдық жоспар 99,9% - ға орындалды, бюджетке 19 трлн теңге түсті. Бөлінген қаражатты игеру тәртібі де жақсарды. Мәселен, бюджет шығыстары 99,6% - ға орындалды және 22,4 трлн теңгені құрады. Игерілмеген қаражат сомасы 73 млрд теңгені, ал Үкімет резервтерін қоса алғанда, үнемдеу – 27 млрд теңгені құрады.
Сонымен қатар, жоғары аудиторлық палатаның басшысы Әлихан Смайылов айтып өткендей, жыл қорытындысы бойынша республикалық бюджет есебінен қаржыландырылатын 91 Бюджеттік инвестициялық жоба немесе жоспардың 20% - ы аяқталған жоқ. Негізінен, бұл сумен жабдықтау, су бұру және әлеуметтік инфрақұрылым жобалары.
Аудит нәтижелері бойынша ғана төрт облыста – Абай, Жетісу, Ұлытау және Алматы облыстарында 27% инвестициялық жобалар бойынша құрылыстың нормативтік мерзімдерінің сақталмағаны байқалды. Уақтылы аяқталмаған жобалар бойынша жалпы 60% - дан астам қымбаттауы байқалды. Осы төрт өңірде орындалмаған жұмыс көлемі үшін 3,4 млрд теңгеге жуық төлем жүргізілді.
13 маусымда сенаттың жалпы отырысында депутат Нұрлан Бекенов қарыз көрсеткіштерін есептеу әдістемесінде кемшіліктер бар екенін айтты.
