Бұл сайлау Мәжіліс пен барлық деңгейдегі мәслихат депутаттарының бір күнде сайланатындығымен ерекшеленеді, бұл ретте екі жүйе қатар қолданылады – пропорционалды (партиялық тізімдер бойынша) және мажоритарлық (бір мандатты округтер бойынша). Қазақстан тарихында Парламент мәжілісі депутаттарын сайлау аралас жүйе бойынша бірінші рет өтіп тұрған жоқ.
Сурет: Zakon.kz
Қазақстандықтар мәжілістің 98 депутатын сайлайды, оның 69-ы партиялық тізім бойынша, 29-ы бір мандатты округтер бойынша.
2023 жылғы Мәжіліс депутаттары сайлауына жеті саяси партия жіберілді, солардың ішінен сайлауға 283 кандидат түсіп жатыр.
Бір мандатты округтер бойынша 435 кандидат бар, олардың аты-жөні басқа бюллетеньдерге енгізілген, әр округтің өз кандидаттары бар.
Сурет: Zakon.kz
Дауыс беруге арналған бюллетеньге партия атаулары жеребе бойынша белгіленген тәртіппен енгізіледі.
Сайлау бюллетеньіндегі партиялардың атауы мына ретпен орналастырылды:
- Amanat партиясы.
- "Ауыл" халықтық-демократиялық патриоттық партиясы ("Ауыл" ХДП).
- Respublica партиясы.
- Қазақстан халық партиясы (ҚХП).
- "Байтақ" Қазақстан жасылдар партиясы.
- "Ақ жол" Қазақстанның демократиялық партиясы ("Ақ жол" ҚДП).
- Жалпыұлттық социал-демократиялық партия (ЖСДП).
Барлық деңгейдегі (облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың, қалалар мен аудандардың) мәслихаттарына 3415 депутат сайланады.
Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың өкілді органдарында депутаттардың 50 пайызы партиялық тізім бойынша, 50 пайызы бір мандатты аумақтық округтерден сайланады. Ал қалалар мен облыстардың мәслихаттарында депутаттар тек мажоритарлық жүйе бойынша, яғни округтер бойынша сайланады.
Нәтижесінде 3415 орынның 3081-і бір мандатты аумақтық округтер бойынша (мажоритарлық жүйе бойынша) сайланған депутаттарға берілді. Бұл облыстық, республикалық маңызы бар қалалар мен астана мәслихаттары құрамының 50 пайызын, сондай-ақ қалалар мен аудандар мәслихаттары депутаттарының 100 пайызына тең болады. Мәслихаттарға 334 депутат партиялық тізім бойынша сайланады.
Сурет: Zakon.kz
Мәслихаттардағы 334 орынға 118 партиялық тізім бойынша 1447 үміткер бар.
Парламент мәжілісі мен мәслихаттар депутаттарын сайлауда дауыс беру дәстүрлі форматта – тек қағаз бюллетень арқылы өтеді. Дауы беру үшін 18 жасқа толған қазақстандық жеке куәлігін ұсынуы керек.
