Мамыр айында тарихи максимум жаңартылғаннан кейін елде маусым айында қолма-қол ақшасыз карточкалық төлемдердің көлемі бақылаулардың барлық тарихында қайтадан рекорд жасады. Көрсеткіш 2,4 — теңгеден 2,7 трлн теңгеге дейін (+15,4%) өсті, бұл ретте өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 1,0 трлн теңге көрсеткішінен 2,7 есе артық өсу байқалады, деп хабарлайды zakon.kz Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығының ресми сайтына сілтеме жасап.
Нарықтағы негізгі ойыншылардың төлем инфрақұрылымын қарқынды дамыту, әлеуметтік төлемдер арқылы қолма-қол ақшасыз ақы төлеу үшін бұрын болмаған жүз мың қазақстандықтардың қол жеткізуі, сондай-ақ азаматтардың Covid-19-дан қолма-қол ақшасыз төлемдерге көшуіне оң әсер ететіні анық.
Дегенмен, біздің ойымызша, қолма-қол ақшасыз төлемдер нарығы қанығу нүктесіне жақындап келеді. Тиісінше, елдегі коронавирустың пандемиясымен күрес бойынша шектеулердің қайтарылуына байланысты елдегі экономикалық белсенділіктің күтіліп отырған төмендеуін ескере отырып, одан арғы динамика соншалықты айқын болмайды.
Қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың белсенді дамуы елдің барлық өңірлерінде байқалады. Бұл ретте өңірлер бөлінісінде олардың біркелкі енбеуі байқалады. Қолма-қол ақшасыз операциялардың қолма-қол ақшаны беру жөніндегі операцияларға қатынасының ең үлкен көрсеткіші Алматы, Нұр-Сұлтан қалаларында және Атырау облысында байқалады, ал СҚО және ШҚО бойынша көрсеткіштер көшбасшылардан бірнеше есе артта қалып отыр. Айта кетейік, ел бойынша орташа алғанда бұл көрсеткіш 184% - ды құрайды, бұл қолма-қол ақшасыз төлемдердің қолма-қол ақшаны алудан тұрақты түрде басым екенін көрсетеді.
Карточкаларды пайдалана отырып қолма-қол ақшасыз төлемдер бойынша "орташа чек" маусым айында 12 177 теңгені (12 142 — мамырда) құрады, ал банкоматтан алынған соманың орташа мөлшері осы мөлшерден бес есе артық және 56 355 теңгені (52 708-мамырда) құрайды. Қолма-қол ақшаны алу кезінде азаматтар, әдетте, бірнеше апта бұрын қолма-қол қорларды қалыптастырады, бұл жоғарыда көрсетілген динамиканы түсіндіреді.
Сонымен қатар, маусым айында POS-терминалдар арқылы төлемдердің (+16,9%), сондай-ақ интернетте (+15,2%) төлемнің іс жүзінде бірдей өсуі байқалды. Дегенмен, абсолюттік шамада интернет-төлемдер (2,2 трлн теңге) POS-терминалдар арқылы төлемдер көлемінен бес есе артық (489 млрд теңге). Еске сала кетейік, 2019 жылдың маусымында интернет-төлемдердің POS-терминалдар арқылы тиісті төлемдерден асып түсуі 2,2 есе болған.
Осылайша, соңғы екі ай қатарынан елдің cashless-экономикаға жедел көшуі байқалады, бұл барлық тартылған тараптарға, бірінші кезекте қауіпсіздік пен ыңғайлылық тұрғысынан, сондай-ақ қаржы операцияларына арналған шығыстарды оңтайландыру, ақша айналымын жеделдету, салықтық әкімшілендіруді жақсарту және тиісінше көлеңкелі экономиканы қысқарту тұрғысынан пайда әкеледі.
