Жақында Қазақстанда, нақтырақ айтқанда Петропавловск қаласында 500-ге жуық өнімнің үлгілері "құпия сатып алу" әдісімен алынып, қатаң талдаудан өтті. Олардың ішінде барша сүйіп жейтін шұжықтар болды.
Шаруашылық жүргізу құқығындағы Қазақстан Республикасы Президенті Іс басқармасы Медициналық орталығы жанындағы "Санитарлық-эпидемиологиялық сараптама орталығы" республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу үшін өнім үлгісін алды (өндіруші И.П.Тужикова Е.Н., Ресей өндірісі. Өндірілген күні - 11.09.2024, жарамдылық мерзімі 11.10.2024).
"Базарларда да, шағын азық-түлік дүкендерінде де дәмді шұжықтардың бағасы мен қолжетімділігі бұл өнімді халқымыздың азық-түлік қоржыны тізімінде бірінші орынға шығарғаны анық. Дегенмен, бұл өнімдердің құрамы кейде жұмбақ болатынын бәрі біле бермейді", – дейді қоғамдық бірлестік өкілі Жанна Биятан.
Арнайы "DN Animal Ident Chicken" сынақ жинағының көмегімен шұжықтан тауықтың ДНҚ-сы анықталды. Бұл бұзушылық аккредиттелген зертхана мамандары берген 2024 жылдың 24 қыркүйегіндегі № 837/567 хаттамасында көрсетілген. Сондай-ақ, 2024 жылдың 26 қыркүйегіндегі № 837/389 хаттамасына сәйкес, зерттелген "Камышинская печеночная колбаса", салқындатылған, премиум" үлгісінде мемлекеттік тілдегі таңбалама, сол секілді өнімнің көлемі (салмағы) көрсетілмеген.
Сурет: Жанна Биятан
Қазақстанда ҚР "Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы" қолданыстағы заңының 30-бабына сәйкес азық-түлік тауарлары, егер Қазақстан Республикасының заңнамасы, сонымен бірге техникалық регламенттер талаптарын бұзушылықтар болмаса, тауар қайтаруға немесе айырбастауға жатпайды.
Бірақ тұтынушыларды алдау, азық-түлік қаптамасындағы жеткіліксіз немесе дұрыс емес ақпараттар тұтынушы құқығын өрескел бұзу болып табылады. Сондықтан, құқық бұзушыларға әкімшілік жазалар қолданылуы мүмкін, өйткені олардың заңсыз әрекеттер жасауы тұтынушыны толық, сенімді және уақытында ақпарат алу құқығын жүзеге асыру мүмкіндігінен айырады. Қазақ тілі – ресми тіл болып табылатын Қазақстанда тұтынушылар тауарға қатысты ақпаратты ана тілінде алуға заңды құқығы бар. Қате немесе толық емес мәліметтер түсінбеушіліктерге немесе өнімді дұрыс пайдаланбауға әкелуі мүмкін. Мысалы, сақтау шарттары туралы ақпаратты қазақ және орыс тілдерінде бермеу өнімге зиян келтіруі мүмкін, бұл тұтынушы үшін ақша жоғалтумен қатар, сонымен қатар денсаулығына қауіп төндіруі де мүмкін.
Сөз тіркесінің мағынасына әсер ететін қате қойылған үтір сияқты таңбаламадағы қателіктер де жаңылыстыруы және тұтынушының шешім қабылдауына кері әсер етуі мүмкін. Сондықтан дұрыс таңбалама жай ғана формальдылық емес, кәсіпкерлердің тұтынушылар алдындағы міндеті, денсаулық қауіпсіздігін қамтамасыз ету және Заңмен реттелетін құқықтарды жүзеге асыру болып табылады.
Тұтынушыларға арналған ақпарат пен ұсынымдар:
Хош иісті қоспалары бар соядан емес, бауырдан жасалған табиғи шұжық – өте пайдалы өнім. Онда сіз A, E және D дәрумендерін, сонымен қатар В тобының дәрумендерін, микроэлементтерді (магний, фосфор, натрий, калий, темір және т.б.) және бағалы аминқышқылдарын таба аласыз. Дегенмен, өнімде "бауыр" сөзі болмаса немесе бұл сөз ингредиенттер тізімінің соңында көрсетілсе, онда сіз арзан бауыр шұжығын қолыңызға ұстап тұрғаныңыз анық.
МемСТ бойынша бауыр шұжықтары үш санатқа бөлінеді. Олар өнімге кіретін бұлшықет тінінің мөлшерінде ерекшеленеді. "А" санатындағы бауыр шұжығында бұлшықет тінінің массалық үлесі 40%-дан асады. "В" санатындағы шұжықта – 20-дан 40%- ға дейін, ал "В" санатындағы шұжықта – 20%-дан аз. Сондықтан, ең көп ет мөлшері және әртүрлі қоспалардың ең аз мөлшері бар бауыр шұжықтарын сатып алғыңыз келсе, "А" санатын таңдаңыз.
Стандарттар:
- қабығы ластанса;
- нанының тұтастығын бұзатын, қабығы сыртына шыққан тартылған ет ағыны бар бауыр шұжықтарын сатуға рұқсат бермейді.
Өнімнің таңбаламасын тексеріңіз: онда жарамдылық мерзімі, құрамы және сақтау шарттарын қоса алғанда, барлық қажетті ақпарат бар екеніне көз жеткізіңіз.
Мерзімі өткен өнімдерді сатып алмаңыз: мұндай өнімдерді тұтыну денсаулыққа елеулі проблемаларды тудыруы мүмкін;
Төлемдерді жүзеге асыру кезінде бақылау-кассалық чекті немесе тауарды сатып алу және төлеу фактісін растайтын басқа да құжатты беруді талап ету. Бұл қажетсіз проблемаларсыз сапасыз және қауіпті тауарларды қайтаруға немесе зиянның орнын толтыруға көмектеседі.
Бұл материалды әлеуметтік жобаның орындаушысы – "Маңғыстау облыстық тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамы" қоғамдық бірлестігі.
Осыған ұқсас сұрақтар бойынша 87054222739 байланыс нөміріне немесе Instagram-дағы OZPP.KZ парақшасына хабарласуға болады.
