Дүниежүзілік суицидтің алдын алу күні "Қазақстанның тең құқық пен тең мүмкіндік институты" ҚҚ баспасөз конференциясы барысында "Қазақстандық жастардың суицидтік мінез-құлқы: Әлеуметтік және психологиялық триггерлер" әлеуметтік зерттеуінің деректерін таныстырды, деп хабарлайды zakon.kz.
Сауалнама 2020 жылдың мамыр-маусым айларында жастар арасында ең көп суицид болатын қауіпті аймақтарда жүргізілді. Оларға Алматы қаласы, Алматы, Шығыс Қазақстан, Қарағанды, Түркістан облыстары жатады. Барлығы 16-29 жас аралығындағы 2000 адам сұралды: білім деңгейі әртүрлі, отбасылық мәртебесі бар, қала мен ауылда тұратын әртүрлі этникалық топтар бар ұлдар, қыздар.
– Бұл мәселемен біздің қор 10 жылдан астам уақыт айналысып келеді. Әлеуметтік зерттеуге алғаш рет еш жерде жұмыс істемейтін және оқымайтын, ықтимал қауіп-қатер тобы болып табылатын жастар қатысты-Neet-жастар, – деді "Қазақстанның тең құқық пен тең мүмкіндік институты" ҚҚ Президенті Маргарита Өскембаева. – Менің ойымша, дәл осы әлеуметтік зерттеулер қоғамның жай-күйі, оның суицидтердің алдын алуға қаншалықты дайын екендігі, суицид жағдайлары туралы БАҚ-та жариялау қаншалықты орынды және дұрыс деп санайтындығы және т. б. туралы жақсы көрініс береді.
Қандай әлеуметтік-психологиялық себептер жас қазақстандықтарды соңғы қадамға итермелейді? Жігіттер, қыздар, көмек алу үшін қайда бару керектігін біле ме? Олардың пікірінше, қоғам өз-өзіне қол жұмсауды шешкендерге қалай қарайды?
Осы және басқа да мәселелерді "Жастар арасындағы суицидтік мінез-құлықтың алдын алу жөніндегі іс-шаралар кешені" жобасы аясында "Қазақстанның тең құқық пен тең мүмкіндік институты" ҚҚ мамандары анықтады.
Респонденттердің 40 пайыздан астамы: суицидтер қоғам үшін проблема болып табылады.
Сауалнамаға қатысқан 2000 жастардың 200-ге жуығы өз-өзіне қол жұмсағысы келетіндерді біледі. 250-ден астам адам суицид жасағандармен таныс. Осы тақырыптағы интернет-чаттарда әртүрлі жиілік дәрежесімен сөйлесетіндер - шамамен 20% құрайды.
– "Тәуекел аймақтарынан" сұрауға қатысқан жастардың жеке тәжірибесіне жүгінсек, біз олардың өз-өзіне қол жұмсау туралы ойлары бар ма деп сұрадық. Бұл сұраққа жауаптар келесілерді көрсетті: респонденттердің көпшілігі бұл туралы ойламады. Ол туралы ойлайтындардың арасында қыздар жиі кездеседі. Өңірлер бөлінісінде біз Қарағанды облысы, Алматы қаласы және ШҚО жастарының өзін-өзі өлтіруі туралы басқаларға қарағанда жиі ойлайтыны туралы мәлімет алдық, – деді "Қазақстанның тең құқықтар және тең мүмкіндіктер институты" ҚҚ әлеуметтанушысы, әлеуметтану магистрі Татьяна Резвушкина.
Сондай-ақ, баспасөз конференциясына қатысушыларды "Жастардың суицидтік мінез-құлқының алдын алу: әлеуметтік-психологиялық аспектілері" тақырыбындағы жаңа оқу-әдістемелік құралдың негізгі мазмұнымен таныстырды. Оқу құралында отандық мамандардың авторлық әдістемелері қолданылады.
Қысқа презентациямен ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің "Республикалық психикалық денсаулық ғылыми-практикалық орталығының" бас директоры Николай Негай сөз сөйледі.
Оның пікірінше, суицидтердің алдын алу бойынша жүргізіліп жатқан жұмыс жақсы нәтиже берді: 2013 жылдан бастап 2019 жылға дейін 15-17 жас аралығындағы топта суицидтер бойынша 52, 4% - ға, суицидтік әрекеттер бойынша 54, 9-ға айтарлықтай төмендеу байқалды.
2020 жылдың 7 айында барлық жас топтары бойынша суицидтер саны 2019 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда төмендеуде: барлық халық бойынша - 13,9%, кәмелетке толмағандар бойынша- 27,7%, жастар (15-29 жас) - 20, 3%.
– Біз басқа елдердегі әріптестерімізбен сөйлестік, көптеген адамдар сол тенденциялар туралы айтты - қатты локдаун болған жерде суицидтер санының төмендеуі. Бұл тек себеп болды деп болжауға болады. Мәселені зерттеу керек және болашақта бұл суицидтік мінез-құлықтың алдын алуға көмектеседі, – деді Николай Негай.
Маргарита Өскембаева баспасөз конференциясына қатысушыларға (476 адам), оның ішінде өңірлерден келген балалар психологтары, мұғалімдер, журналистер статистикаға ұқыпты қарау керектігін-40 пайызға дейін жол берілетін қателік бар екенін еске салды. Мұндай нюансты да ескеру қажет: суицидтердің, суицидтік әрекеттердің барлығы ресми статистикаға түспейді: көбінесе қайтыс болғандардың туыстары, оқу орындары оларды жарнамалағысы келмейді.
