Қазақстанның мемлекеттік бюджетіне түсетін салық түсімдерінің үштен бірі шетелдік қатысуы бар отыз ірі компанияға тиесілі, деп хабарлайды zakon.kz finreview.info-ға сілтеме жасап.
2020 жылдың қазанына дейін іскерлік белсенділіктің өсуін ынталандыру үшін көптеген қазақстандық компаниялар салық төлемдерінен босатылды. Бұл шаралар карантиндік шектеулерге байланысты табыстылығы айтарлықтай төмендеген бизнеске қолдау көрсетті.
Талдаушылар FinReview.info 50 ірі компанияның ренкингі шеңберінде Қазақстанның 30 ірі шетелдік салық төлеушілерінің рейтингін ұсынады.
Бір жыл ішінде Қазақстанда шетел қатысатын компаниялар 2,2 мың бірлікке көбейді
2020 жылғы 1 қарашадағы жағдай бойынша елімізде 22,1 мың шетелдік компания жұмыс істейді. Өткен жылғы кезеңмен салыстырғанда олар 11,2% – ға артты. Бұл ретте іс жүзінде барлық компаниялар, атап айтқанда 97,4% немесе 21,5 мың шағын кәсіпорын нысанында тіркелген.
Шетелдік компаниялар көбінесе көтерме және бөлшек саудаға қатысады-мұнда 8,7 мың кәсіпорын жұмыс істейді. Бұдан әрі шетелдік бизнесмендердің танымалдылығы бойынша 2,3 мың компания жұмыс істейтін құрылыс секторы және жұмыс істеп тұрған 1,7 мың кәсіпорыннан тұратын кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет саласы келеді.
Отыз ірі шетелдік компания бюджетке түсетін барлық салық түсімдерінің үштен бір бөлігін қамтамасыз етті
Соңғы бес жылда тұрақты өсуден кейін мемлекеттік бюджетке түсетін салық түсімдері орташа алғанда 17% – ға серпінді бола бастады. 2020 жылдың он айының қорытындысы бойынша төленген салықтардың жалпы сомасы өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 10,7% – ға төмендеді.
Ақша түрінде бюджет 6,4 трлн теңгеге толықты. Бұл төлемдердің үштен бірі ірі шетелдік компаниялардың отыздығына тиесілі.
Дәстүрлі түрде салық түсімдерінің негізгі бөлігін компаниялар рейтингтің 30 жолының 14-інде орналасқан мұнай-газ секторы қалыптастырады. Бұл компаниялардың үлесіне отыз ірі шетелдік салық төлеушілердің барлық төлемдерінің 74% – ы немесе 1,6 трлн теңге тиесілі.
Бұдан әрі рейтингке темекі саласының компаниялары кіреді, онда үш ірі шетелдік ойыншы жұмыс істейді — Джей Ти Ай Қазақстан, Филип Моррис Қазақстан және Бритиш Американ Тобакко Қазақстан Трейдинг. Олар 240,2 млрд теңге салық төледі.
Темекі саласынан кейін металлургия саласы жүреді. Олардың салық аударымдары жиынтығында 161,5 млрд теңгеге жетті.
Қандай шетелдік компаниялар ең үлкен салық төлейді
Отыз ірі шетелдік салық төлеушілердің ішінде төлемдердің шамамен 37% – ын "Теңізшевройл"мұнай мен газды әзірлеумен, өндірумен және өткізумен айналысатын бірлескен кәсіпорын енгізді. Компанияның құрылтайшылары 50% акциясы бар Chevron (АҚШ), 25% акциясы бар ExxonMobil (АҚШ), 20% акциясы бар "ҚазМұнайГаз" және 5% акциясы бар LukArco (Ресей).
2020 жылдың он айында "Теңізшевройл" 832,1 млрд теңге салық төледі.
Екінші орында "Қарашығанақ Петролиум Оперейтинг Б.В."консорциумы. Консорциум үлесінің 29,25% Royal Dutch Shell plc (Нидерланды, Ұлыбритания), 29,25% – Eni (Италия), 18% – Chevron (АҚШ), 13,5% – "Лукойл" (Ресей), 10% – "ҚазМұнайГаз" тиесілі.
Жыл басынан бері "Қарашығанақ Петролиум Оперейтинг Б.В." 398,5 млрд теңге салық төледі.
Көшбасшылар үштігін — акцияларының 70% Glencore International (Швейцария) кәсіпорнына тиесілі "Казцинк" ЖШС, ал 30% – "Тау-Кен Самұрық" аяқтайды.
"Қазмырыш" мемлекеттік бюджетті 109,3 млрд теңгеге толықтырды.
