Құрма, інжір немесе манго салынған қораптар қандай жолдармен жүріп келетінін екінің бірі біле бермейді.
Пальма біріншілігі
Құрма ағашы – адам өсіре бастаған ең алғашқы және ең көне дақылдардың бірі. Пальма туысы соның бір түріне жатады. Өсімдіктің бұл түрінің биіктігі 25 метрге дейін жетеді.
Бір қарағанда, бұл пальмалар негізінен құрғақ климатта өсетінін ескерсек, олардың мұндай биіктікке жетуі мүмкін емес сияқты. Дегенмен, діңі мен жайылған тәжінің құрылымы арқасында дәмді жемістер – құрмалар күннің күйдіретін сәулелерінен жасырынып, барлық микроэлементтер мен дәрумендерін сақтайды.
Айтпақшы, пальмалар аталық және аналық ағаштар болып бөлінеді. Біріншілері оларда тозаң пісуі үшін қажет, олар кейінірек аналық пальма ағаштарын тозаңдандырады. Жемістердің өзі халық арасында құрма деп аталады және пайдалы қасиеттері мен дәрумендері көп.
Ертеректе ежелгі араб тайпалары құрма ағашының барлық пайдалы қасиеттерін алғаш рет бағалады. Дегенмен, сіз туған жеріңізден шықпай-ақ, дәрумендердің барлық кешенін оңай қолдана аласыз.
Мысалы, Қарағандыда пальмалар өспейді. Бірақ, біз "Финики Мазафати Маш Маш" өнімдерінің үлгілерін сынақтан өткізе алдық. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Қарағанды облысы бойынша Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің "Ұлттық сараптама орталығы" ШЖҚ РМК филиалы жанындағы бактериологиялық зертхана сатып алынған жеңсік астың негізгі бұзушылықтарын хаттама түрінде анықтады.
Сурет: Жанна Биятан
"МОТҚҚҚ" ҚБ сарапшыларының ақпаратынша, мемлекеттік тілдегі ақпарат жоқ. 2024 жылдың 26 мамырындағы №98 хаттамаға және 2024 жылдың 25 маусымындағы №16 хаттамаларына сәйкес өрескел бұзушылықтар анықталған жоқ. Жалпы, кадмий, қорғасын немесе мышьяк нормаларының болуы немесе артық болуына қатысты бұзушылықтар орын алмады.
Манго-манго
Ғалымдар мен қоғам белсенділерінің микроскобы астына түскен екінші үлгі Вьетнамда өндірілген "Кептірілген манго. Манго 100% табиғи" тілімдері болды.
Сурет: Жанна Биятан
2024 жылдың 24 маусымындағы № 680 зерттеу хаттамасына сәйкес ұсынылған үлгіде:
- Өндірілген күні 07.04.2023 деп көрсетілген, бірақ жарамдылық мерзімі 06.04.2024 ж. Яғни, бұл өнімнің таңбаламасы бойынша жарамдылық мерзімі өтіп кеткен.
- Өндіруші және өндіріс мекенжайы туралы ақпарат жоқ;
- Сақтау шарттары жоқ;
- Пайдалануға қатысты шектеулер көрсетілмеген;
- Тағамдық құндылығы көрсетілмеген;
- Мемлекеттік тілдегі ақпарат жоқ.
Қолданыстағы ҚР "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" кодексіне сәйкес, жарамдылық мерзімі белгісіз немесе жарамдылық мерзімі өтіп кеткен өнімдер қауіпті деп танылады.
Сарапшының айтуынша, біздің еліміздің заңнамасында мұндай бұзушылықтар үшін елеулі айыппұлдар қарастырылған.
Қазақстан Республикасы "Әкімшілік құқықбұзушылық туралы" кодексінің 425-бабы 1-бөлігіне сәйкес, халықтың санитарлық-эпидемиологиялық саламаттылығы және қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңнамалық нормаларды, гигиеналық нормативтерді, сондай-ақ техникалық регламенттерді бұзғаны үшін жеке тұлғаларға – 30 АЕК, лауазымды тұлғалар, шағын кәсіпкерлік немесе коммерциялық емес ұйымдарға – 230 АЕК, орта кәсіпкерлік субъектілеріне – 310 АЕК, ірі кәсіпкерлік субъектілеріне – 1600 АЕК айыппұл салынады.
Інжір мерекесі
Зертханадағы үшінші үлгі тағы бір шетелдік қонақ – Түркияда өндірілген "Инжир натуральный, горный Best Brand. PULLED-PULLED" болды.
Сурет: Жанна Биятан
"Өндіруші және өндіріс мекенжайы туралы ақпарат анық емес. Сонымен қатар, 2025 жылдың 25 маусымындағы №17 хаттамасында қаптамадағы ақпарат тек шет тілінде берілгені көрсетілген. Үшінші олқылық – мемлекеттік тілдегі ақпараттың жоқтығы, орыс тіліндегі ақпараттың түсінікті жазылмауы", – дейді сарапшы.
Бірақ бұл өнімдерді бұрыннан пайдаланып келе жатқан тұтынушылардың алаңдауына негіз жоқ, катализаторға белсенділік, селективтілік немесе тұрақтылық сияқты қасиеттерін жақсарту үшін аз мөлшерде қосылған заттарға кешенді зерттеу, мысалы, промоторлар, терминаторлар жоқ, сондай-ақ "Pat / EPSPS / Bar" скринингі және т.б. реагенттердегі көрсеткіштер" жоқ.
Өнімдердің Қазақстан Республикасының микробиология туралы заңнамасының қауіпсіздік талаптарына сәйкестігіне қатысты жүргізілген келесі кешенді зерттеу мезофильді аэробты және факультативті микроорганизмдердің, колиформдардың, патогенді микрофлораның, ашытқылардың, зеңдер көлемінің жоқтығын көрсетті.
Одан әрі ауыр металдардың кадмий, қорғасын және мышьяк концентрациясы стандартталған көрсеткіштерден аспайды.
Оның айтуынша, ҚР "Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы" заңының 25-бабына сәйкес, мұндай бұзушылықтарға жол берілмеуі тиіс.
Осыған ұқсас сұрақтар бойынша 87054222739 байланыс нөміріне немесе Instagram-дағы OZPP.KZ парақшасына хабарласуға болады.
Белгілі бір өнімді таңдау кезінде сұрақтар туындаса, "Маңғыстау облыстық тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамы" қоғамдық бірлестігінің мамандарына хабарласуға болады. Әзірге белгілі бір өнімді таңдағанда кәдеге асатын сарапшылардың кеңесін ұсынамыз:
- Бағасына назар аударыңыз. Тым төмен баға сізге ескерту белгісі болуы керек.
- Тамақ өнімдерінің құрамы. Құрамында күрделі элементтер болмауы тиіс. Құрамы неғұрлым қарапайым болған сайын, ағза үшін қауіп факторы де соғұрлым төмен болады.
- Тамақ өнімдерін өндіру күні немесе өндіру кезеңі.
- Тамақ өнімдерінің жарамдылық мерзімі.
- Өндіруші белгілейтін немесе тамақ өнімдерінің жекелеген түрлеріне арналған Кеден одағының техникалық регламентінде көзделген тамақ өнімдерін сақтау шарттары. Қаптаманы ашқаннан кейін сапасы мен қауіпсіздігі өзгеретін, өнімді бүлінуден қорғайтын тамақ өнімдері үшін қаптаманыы ашқаннан кейінгі сақтау шарттары да көрсетіледі.
- Тамақ өнімдерін өндірушінің атауы мен орналасқан жері немесе тамақ өнімдерін өндіруші – жеке кәсіпкердің тегі, аты және әкесінің аты мен орналасқан жері.
- Пайдалану бойынша ұсынымдар немесе шектеулер.
- Өнімдердің тағамдық құндылығының көрсеткіштері.
- Тамақ өнімдерінде генетикалық түрлендірілген ағзаларды (ГМО) пайдалана отырып алынған компоненттердің бар-жоғы туралы ақпарат.
- ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер нарығында өнім айналымының бірыңғай белгісі.
- Ақпарат орыс тілінде және мемлекеттік тілде жазылуы тиіс.
