Министрлік дерегі бойынша, аурулар салдарынан жалпы мүгедектік құрылымында психикалық бұзылулар 18%, қан айналымы жүйесінің аурулары 15% және барлық локализацияның жарақаты 12% болды.
Сонымен қатар 31% жағдайда балалар арасындағы алғашқы мүгедектік туа біткен ақаулар, деформациялар және хромосомалық ауытқулар, 22% — жүйке жүйесінің аурулары, 17% - психикалық бұзылулар және мінез - құлық бұзылыстары. 2021 жылы алғаш рет 13 131 балаға мүгедектік белгіленген.
Ауруларды басқару бағдарламасы жобасы іске асып жатыр. Оған созылмалы инфекциялық емес аурулары бар 1,1 миллионнан астам пациент қатысады. Олардың ішінде артериялық гипертензиясы бар пациенттердің 65%-ы артериялық қысымды қалыпқа келтіру деңгейіне, қант диабеті бар пациенттердің 28,2%-ы гликолизденген гемоглобин деңгейіне жетті, созылмалы жүрек жеткіліксіздігі бар пациенттердің 47,5%-ы АББ-ға қатысады, – деді Ажар Ғиният.
Жаңа туған нәрестелер арасында ауруларды ерте анықтау үшін неонаталдық скрининг жүргізіледі, 445 мыңнан астам жаңа туған нәресте қамтылды, фенилкетонурия 231-інде, туа біткен гипотиреоз 3 549-ында анықталды.
2022 жылдың наурыз айынан бастап аутизмге скринингтік тест енгізілді, 2021 жылдан бастап есту қабілетінің зақымдану орнын дәл анықтауға мүмкіндік беретін қысқа патенттелген есту қабілеті арқылы есту қабілетін зерттеудің жаңа әдісі енгізілді. Жаңа туған нәрестелердегі алмасу ауруларының бұзылуын селективті скрининг бойынша пилоттық жоба іске асып жатыр.
Сонымен қатар 1500-ге дейін баланы дамыту және 50-ге дейін катамнез кабинеттерін ұлғайту, 5000-ға дейін орфандық және ауыр сырқатты балаларды дәрілік заттармен қамтамасыз ету жоспарланған. Балаларды профилактикалық тексеру қызметтері кеңейтіліп, мектеп медицинасы жетілдіріліп жатыр. Онкогематология, кардиохирургия, травматология және ортопедия, балаларға неонаталдық хирургия бейіндері бойынша технологиялар енгізіліп, дамып жатыр. Осылайша жүзеге асырылып жатқан іс-шаралар балалардың мүгедектігін ерте анықтау мен алдын алуды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, – деді ҚР ДСМ басшысы.
Қазір медициналық оңалтуды шамамен 637 денсаулық сақтау ұйымы көрсетеді, оның ішінде 380 мемлекеттік ұйым, ал 257-сі жеке меншік, оның ішінде 76-сы оңалту орталықтары. «Қамқорлық» бастамасы аясында осы жылы балаларға арналған 8 оңалту орталығы және 2 ерте араласу орталығы ашылды. Жыл соңына дейін тағы 17-сін ашу жоспарланып отыр.
Қалпына келтіру емі және медициналық оңалту төсектерімен қамтамасыз етілу 62% - ды құрайды, жыл сайын балаларға арналған қалпына келтіру емі төсектері санының шамамен 2 есе өсуі байқалады. Айта кету керек, МӘМС жүйесін енгізумен медициналық оңалтуды қаржыландыру 2019 жылмен салыстырғанда 7,2 есеге артып, 2022 жылы 74,6 млрд теңгені құрады, оның ішінде балаларды оңалту үшін 11,4 млрд теңгеден астам қаражат бөлінеді. Пациенттерді медициналық оңалту қызметтерімен қамту 6 есеге артты, – деді Ажар Ғиният.
Бұдан басқа мүгедек адамдардың өмір сүру сапасын жақсарту үшін нормативтік құқықтық актілерді жетілдіру бойынша бірлескен жұмыс жүргізіліп жатыр.
Мысалы, Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы кодекске Денсаулық сақтау ұйымдарында мүгедектігі барларға кезектен тыс қызмет көрсету, оңалту орталықтарын ашу бөлігінде жергілікті атқарушы органдардың құзыреті бойынша нормалар енгізілді, даму кемістігі бар балаларды психологиялық-медициналық-педагогикалық комиссияға жіберу регламенттелді, балаларды үйде оқытуға арналған аурулардың тізбесі бекітілді.
Мүмкіндігі шектеулі балалардың тіркелімін құру, ДДҰ-ның бейімделген бағдарламасы бойынша аутизмі бар балаларды күту бойынша ата-аналарды оқыту, жұмыс істеудің халықаралық сыныптамасын енгізу бойынша жұмыс жүргізілуде, сырттай куәландыру бойынша пилоттық жоба жүргізілуде, ол ағымдағы жылдың шілде айында аяқталады және әрі қарай бүкіл ел бойынша енгізілетін болады, – деді министр.
