Терроризм – қоғамды жоюшы күш
gov.kz
Терроризм – қазіргі қоғамның адамға қарсы бағытталған құбылысы. "Терроризм" термині арқылы біз саяси немесе діни мақсатта күш қолдану мен қорқытуды қолданамыз. Ол әдетте бейбіт тұрғындарды нысанаға алады және үкіметке немесе басқа мемлекеттік қызметкерлерге қысым жасау үшін үрей атмосферасын жасайды. Терроризмді тудыратын көптеген нәрселер бар, олар: фанатизмнің әртүрлі түрлері, нәсілшілдік, саяси фрустрация мен мүдделер.
Белгілі бір дәрежеде терроризм 19 ғасырда да болған деп айтуға болады. Көптеген адамдар лаңкестерді мемлекеттік қызметкерлерді өлтірген революционерлер деп атайды. Алайда, бұл 20-21 ғасырдағы құбылыс. Жалпы қоғам дінге айналған сайын фундаменталистер мен сепаратистер белсенді бола бастады, олардың техникалық жабдықталуы бүкіл әлемдегі жазықсыз адамдардың өміріне әсер етті.
20 ғасырдың екінші жартысында терроризмнен ең көп зардап шеккен Израиль, Ұлыбритания және Италия болды. ХХІ ғасырдың басында жойқын террористік актілерді "Аль-Каида" ислам фундаменталистері жасады.
2001 жылдың 11 қыркүйегінде АҚШ-тың Нью -Йорк қаласындағы Дүниежүзілік сауда орталығының қос мұнарасын қиратқан лаңкестік әрекет. Осыдан шамамен 3000 адам қайтыс болды.
Өкінішке қарай, террористік актілер адамдарды қорқынышқа салудың ең тиімді әдістерінің бірі болып табылады. Олардың пайда болуына өмірге деген басқаша көзқарас, дінді немесе мәдениетті әртүрлі қабылдаудағы айырмашылықтар әсер етеді.
Жыл сайын террористік актілер күшейе түсуде, олардың саны артып келеді. Бірақ ең қорқыныштысы – террористер өздерінің құрбандары ретінде жазықсыз бейбіт азаматтарды таңдайды. "Терроризм" ұғым ретінде 18 ғасырдың соңында пайда болғанымен бұл құбылыс әр заманда да кездесіп отырған.
Террористік ұйымдармен күрес – адам құқықтарын қорғау ісіндегі ең басты міндеттердің бірі болып табылады. Адамдар тобы ұйымдастырған террористік актілер ғана емес, тек бір адам, яғни өзін-өзі өлтіруші ұйымдастырған террористік актілер бар екенін де білеміз. Мұндай шабуылдар ерекше қауіпті, өйткені олар адамдардың психикалық жағдайына, әсіресе мұндай шабуылдың куәсі болған адамдардың психикасына ерекше зиянды әсер етеді.
Террористтік актілерге не итермелейді? Олардың қатыгез әрекеттерін ақтауға бола ма? Олардың агрессиясы кімге немесе неге бағытталған? Бұл сұрақтарға әлі күнге толыққанды жауап табыла қоймады. Терроризм-қайғы, азап және көптеген шығындар әкелетін зұлымдық. Және онымен күресу керек…
Террористік шабуыл құрбандарын еске алу күндері, куәгерлермен, оқиғалардың куәгерлерімен кездесулер... бұл терроризмге қарсы күресте көмектесетін маңызды іс-шаралар. Бірақ терроризммен күрес бір күндік іс емес, бұл терең зерттеуді қажет ететін құбылыс екенін есте ұстаған жөн.
Жанғали Ақерке, дінтанушы, Алматы қаласы Қоғамдық даму басқармасы Мониторинг және талдау Орталығының жетекші маманы
Тунгатова Улжан Аскарбаевна, дінтанушы ,Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-ның аға оқытушысы
