Биыл Шалқар көлінің түбін тазалауға 3 млрд 52 млн теңге бөлінеді
Баспасөз қызметі
Ақтөбе облысындағы Шалқар көлі таязданып кетті, айнаның үлкен аумағы өзін-өзі тазарту қабілетінен айрылып, қамыс басқан. Бұл аймақ үшін өзекті мәселеге айналды. Жағдайды шешу үшін ҚР экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі Ақтөбе облысының әкімдігімен бірлесіп биыл көлдің түбін тазарту жобасын іске асыруды бастайды, деп хабарлайды zakon.kz.
Экология министрлігінің хабарлауынша, жобаның жалпы сомасы 3 052 млн теңгені құрайды, іске асыру үшін қаражат осы жылы бөлінеді.
Биылғы жылғы ақпан айында өңірге құрамында экология министрлігі, "Қазгидромет" РМК қызметкерлері бар Шалқар көліндегі экологиялық жағдайды жан-жақты зерттеу жөніндегі комиссия барды. Соңғы 10 жылда қар қорының орташа мәні 34 мм құрағаны анықталды, бұл орташа көпжылдық көрсеткіштен 20 мм-ге аз. Ол климаттық өзгерістерге байланысты: Мұғалжар тауларының аумағында қары аз қыс байқалады, осыған байланысты жыл сайын жауын-шашын мөлшері азаяды. Мысалы, 2016-2017 жылдары қардың орташа биіктігі 26 см болса, 2019-2020 жылдары бұл көрсеткіш 18 см құрады. Қар қоры жергілікті жердегі өзендер мен көлдерді қоректендірудің негізгі көзі болып табылады.
Сонымен қатар, көлдің түбінде қалыңдығы 1,2 м-ге дейін тұнба қабаты жиналған. Көл аумағының 30%-дан астамын су өсімдіктері алып жатыр. Егер бұрын көлдегі су көлемі 25 миллион м3 болса, қазір ол 7 миллион м3-ге әрең жетеді. Көлдің тереңдігі 13-15м-ден 2м-ге дейін төмендеді.
Экологиялық апаттың алдын алу үшін су қоймасының түбін тазарту жобасы аясында шөгінділердің негізгі бөлігін көлемі 2,75 млн.м3 жер снарядымен, жағалау аймағынан көлемі 0,3 млн. м3 қырғыштармен тазарту жоспарлануда.
Шалқар көлінің түбін су өсімдіктерінен және жылдар бойы жиналған органикалық заттардан тазарту көлдегі судың сапасын және көлдің пайдалы өнімін арттырады, судың гидрохимиялық құрамының сапасын жақсартады. Сонымен бірге аталған шараларды жүзеге асыру Арал ауданының экологиясына оң әсерін тигізеді, Шалқар қаласының халқын шаруашылық-тұрмыстық сумен қамтамасыз ету жағдайларын жақсартады.
Сондай-ақ, жақын арада көлді қоректендіретін өзендерді тазарту қажеттілігі туралы мәселе қаралатын болады.
Сонымен қатар, Шалқар көлінен 120 шақырым жерде Берчогур ауылдық округі орналасқан, оның периметрі бойынша құрылыс тасын өндіретін жер қойнауын пайдаланушылар шоғырланған. Болашақта құрылыс тасы әртүрлі фракциялардың қиыршық тастарына өңделеді. Аталған кәсіпорындардың экологиялық заңнама талаптарын сақтауын тексеру үшін Ақтөбе облысы бойынша экология департаменті 11 кәсіпорынға қатысты жоспардан тыс экологиялық тексеру жүргізді. Қорытындысы бойынша бұзушылықтар анықталып, тиісті инспекторлық ден қою шаралары қабылданды.
Мәліметке сүйенсек, Біршоғыр кен орнында қиыршықтас қазу салдарынан Шалқар көлінің таяздануы мен батпақтануы бойынша проблема осы уақытқа дейін ғылыми расталмаған. Осыған байланысты, бұл проблеманы реттеу үшін Қауылжыр өзенінің бастауына зерттеу жүргізілетін болады.
