Атап айтқанда, кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссияға Бала құқықтары жөніндегі өңірлік комиссарлар мен отбасын қолдау орталықтары кіреді. э
Комиссия құрамына отбасын қолдау орталықтарының өкілдерін қосу:
- өмірлік қиын жағдайға тап болған адамдарды (отбасыларды) қолдаумен қамту жөніндегі жұмысты үйлестіруді жүзеге асыру;
- мемлекеттік отбасылық саясат шараларын, оның ішінде неке мен отбасын сақтау, отбасылық жанжалдарды шешу жөніндегі шараларды іске асыруды күшейту;
- өмірлік қиын жағдайға тап болған адамдарға (отбасыларға) әлеуметтік, құқықтық және психологиялық қолдау көрсету;
- бір айға дейінгі мерзімге уақытша тұру мүмкіндігімен тұрмыстық зорлық-зомбылық белгілері бар адамдарға қолдау көрсету;
- Мемлекеттік отбасы саясатының бағыттары мен шаралары туралы ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізу;
- жергілікті атқарушы органдармен, ұйымдармен, еріктілермен, консультативтік-кеңесші органдармен мемлекеттік отбасылық саясатты іске асыру, тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мәселелері бойынша өзара іс-қимыл жасау;
- Халықты әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті атқарушы органның үйлестіруімен өз құзыреті шегінде білім беру, денсаулық сақтау, ішкі істер органдарының қатысуымен өмірлік қиын жағдайға тап болған адамдарды (отбасыларды) ерте анықтау және оларға қолдау көрсетуді ұйымдастыру жөніндегі мобильдік топтардың жұмыстарын ұйымдастыру.
Бала құқықтары жөніндегі өңірлік уәкілдерді комиссия құрамына енгізу:
- Балалардың құқықтарын қорғау саласындағы комиссияның тиімді жұмысына ықпал ету;
- балаларды толыққанды қолдау мен қорғауды қамтамасыз ету үшін РУПРов-тың мемлекеттік органдармен, мекемелермен және басқа да құрылымдармен ынтымақтастығына жағдай жасау;
- балалардың құқықтарының сақталуына қоғамдық бақылауды күшейту;
- азаматтардың шағымдары мен өтініштерін сапалы қарау.
Облыстық Комиссияның негізгі функциялары:
- кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі төмен тұрған комиссиялардың қызметін үйлестіру;
- кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі төмен тұрған комиссиялардың қызметіне мониторингті жүзеге асыру;
- кәмелетке толмағандардың құқық бұзушылықтарының, қараусыз, панасыз қалуының және қоғамға қарсы әрекеттерiнiң алдын алу жөнiндегi жұмыстың жай-күйi туралы, сондай-ақ кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерiнiң бұзылуы анықталған фактiлер туралы мүдделi мемлекеттік органдар мен ұйымдарды үнемі хабардар ету;
- кәмелетке толмағандар арасында құқық бұзушылықтың, қадағалаусыз және панасыз қалудың, кәмелетке толмағандарға қатысты зорлық-зомбылық пен қатыгездіктің алдын алумен айналысатын органдар мен ұйымдардың және кәмелетке толмағандарды ұстауға орташа қауіпсіздік мекемелерінің оң жұмыс тәжірибесін қолдану және тарату, оларға әдістемелік және практикалық көмек көрсету;
- кәмелетке толмағандарды физикалық және психикалық күш көрсетуден, қылмыстық кемсiтушіліктің барлық нысандарынан, жыныстық және өзге де пайдаланудан, сондай-ақ кәмелетке толмағандарды қоғамға жат іс-әрекет жасауға тартудан қорғауды қамтамасыз ету жұмысын үйлестіру;
- кәмелетке толмағандардың Қазақстан Республикасының бiлiм туралы заңнамасына сәйкес тегiн бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім және конкурстық негiзде – тегiн техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары бiлiм алудағы қызметті үйлестіру;
- кәмелетке толмағандардың кепілдендірілген мемлекеттік көмек алуындағы қызметті үйлестіру;
- кәмелетке толмағандардың мемлекеттік ең төменгі әлеуметтік стандарттарды алуындағы қызметті үйлестіру;
- кәмелетке толмағандардың демалу, сауықтырылу және бос уақытын өткізу құқығын қамтамасыз етудегі қызметті үйлестіру;
- жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды міндетті түрде жұмысқа орналастыруды және тұрғын үймен қамтамасыз етуді белгіленген тәртіппен жүзеге асыруды үйлестіру;
- кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың, қадағалаусыз және панасыз қалудың, кәмелетке толмағандарға қатысты зорлық-зомбылықтың және қатыгездікпен қараудың профилактикасы, оларды әлеуметтік оңалту жөніндегі мемлекеттiк органдардың қызметін жетілдіруге бағытталған әдiстемелiк көмек көрсету;
- "Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы мен балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес өз құзыреттері шегінде мемлекеттік органдармен және ұйымдармен медициналық-әлеуметтік есеп жүргізу бойынша өзара іс-қимыл жасау қызметін үйлестіру;
- мүдделi мемлекеттiк органдар басшыларының кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың, қадағалаусыз және панасыз қалудың, кәмелетке толмағандарға қатысты зорлық-зомбылықтың және қатыгездікпен қараудың профилактикасы, олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау және қалпына келтіру жөнінде жүргiзген жұмыстары туралы есептерiн тыңдау және олардың арасында жетекшiлiк ететiн мәселелер бойынша ақпарат алмасуды ұйымдастыру;
- кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерiнiң бұзылуына немесе шектелуiне байланысты кәмелетке толмағандардың, олардың ата-аналарының немесе өзге де заңды өкiлдерi мен басқа адамдардың шағымдары мен өтiнiштерiн қарау болып табылады.
Аудандық және қалалық Комиссияның негізгі функциялары:
- кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерiн iске асыруда және қорғауда оларға жәрдем көрсету;
- кәмелетке толмағандардың құқық бұзушылықтарының, қараусыз, панасыз қалуының және қоғамға қарсы әрекеттерiнiң алдын алу жөнiндегi жұмыстың жай-күйi туралы, сондай-ақ кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерiнiң бұзылуы анықталған фактiлер туралы мүдделi мемлекеттік органдар мен ұйымдарды үнемі хабардар ету;
- өмiрi мен денсаулығына қауiп төнетiн жағдайдағы кәмелетке толмағандарды анықтау және әлеуметтiк оңалту, кәмелетке толмағандарды тәрбиелеу, оқыту, күтіп бағу, олардың өмiрi мен денсаулығын қорғау жөнiндегi мiндеттерiн орындамайтын, сондай-ақ кәмелетке толмағандардың қалыпты дене және рухани дамуына терiс әсер ететiн немесе оларға қатігездікпен қарайтын ата-аналарды немесе өзге де заңды өкiлдердi белгілеу жөнiндегi жұмыстарды ұйымдастыру;
- кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерiнiң бұзылуына немесе шектелуiне байланысты кәмелетке толмағандардың, олардың ата-аналарының немесе өзге де заңды өкiлдерi мен басқа адамдардың шағымдары мен өтiнiштерiн қарау;
- қорғаншылық және қамқоршылық органдарына арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж кәмелетке толмағандарды қолдау туралы ұсыныстар енгізу;
- кәмелетке толмағандарды физикалық және психикалық күш көрсетуден, қылмыстық кемсiтушіліктің барлық нысандарынан, жыныстық және өзге де пайдаланудан, сондай-ақ кәмелетке толмағандарды қоғамға жат іс-әрекет жасауға тартудан қорғауды қамтамасыз ету шараларын қабылдау;
- қылмыстық жауаптылық басталатын жасқа толғанға дейiн кәмелетке толмағандар жасаған қылмыс және (немесе) қылмыстық теріс қылық белгiлерi бар қоғамдық қауiптi әрекеттер фактiлерi бойынша материалдарды қарау;
- балаларды тәрбиелеумен және оқытумен, кәмелетке толмағандардың қылмыс жасауының, құқық бұзушылықтарының және қараусыз қалуының профилактикасымен айналысатын тиiстi мемлекеттiк органдарға, сондай-ақ олардың ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, өзге де органдар мен ұйымдарға:
- кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған қауіпсіздігі орташа мекемелерден босатылған;
- арнайы бiлiм беру ұйымдарынан, ерекше ұстау режимі бар білім беру ұйымдарынан оралған;
- әкiмшiлiк жауапкершiлiкке тартылған;
- бiлiм беру ұйымдары тарапынан көмек пен бақылауға мұқтаж басқа да кәмелетке толмағандармен жеке профилактикалық жұмыс жүргiзудiң қажеттiгi туралы ақпарат жiберу;
- спирттiк iшiмдiктердi, есiрткi құралдарын, психотроптық немесе есеңгiрететiн заттарды қолданатын кәмелетке толмағандарға қатысты материалдарды тиiстi емдік-профилактикалық және оңалту шараларын жүргiзу үшiн ата-аналарының келiсiмiмен денсаулық сақтау мекемелерiне жiберу;
- мектеп жасындағы кәмелетке толмағандардың жалпы бiлiм беретiн оқу орындарына ұзақ уақыт келмей жүргені туралы бiлiм беру ұйымдары әкiмшiлiгiнiң ұсынымдарын қарау;
- кәмелетке толмағандарға және олардың ата-аналарына немесе өзге де заңды өкiлдерге Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде және осы Ережеде көзделген жағдайларда және тәртiппен ықпал ету шараларын қабылдау;
- арнайы білім беру ұйымының, ерекше ұстау режимі бар білім беру ұйымының әкімшілігімен бірлесіп, кәмелетке толмағанның көрсетілген мекемелерде болуын мерзімінен бұрын тоқтатуға, сондай-ақ онда болу мерзімін ол қылмыс немесе қасақана әкімшілік құқық бұзушылық белгілері бар іс-әрекет жасаған жағдайларда ұзартуға немесе кәмелетке толмағанның немесе оның заңды өкілдерінің өтініші бойынша оны басқа арнайы білім беру ұйымдарына, ерекше ұстау режимі бар білім беру ұйымдарына ауыстыруға байланысты мәселелер бойынша сотқа ұсыным дайындау;
- кәмелетке толмаған сотталушыны жазаны өтеуден шартты түрде мерзімінен бұрын босату не жазаның өтелмеген бөлігін жазаның неғұрлым жеңіл түрімен ауыстыру туралы жазаны орындайтын мекеме әкімшілігінің ұсынысын қарау бойынша кәмелетке толмағандар құқықтарының өкілі ретінде сот отырысына қатысу;
- Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен бiлiм беру және мәдениет ұйымдарына, кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарына, арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталықтарына, кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған қауіпсіздігі орташа мекемелерге, арнаулы бiлiм беру ұйымдарына, ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарына, сондай-ақ тиiстi аумақтарда орналасқан арнаулы бiлiм беру ұйымдарындағы кәмелетке толмағандарды тәрбиелеу, оқыту, күтіп бағу, олардың денсаулығын сақтау жағдайларын және құқықтары мен заңды мүдделерiнің қорғалуын тексеру мақсатында оларға бару (кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерi, сондай-ақ оларды күтіп бағу, оқыту және тәрбиелеу жағдайлары бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда оларды жою жөнiнде ұсыныс енгiзу);
- бiлiм беру ұйымдарында кәмелетке толмағандармен жүргізілетін тәрбиелік, құқықтық, бiлiм беру және сауықтыру жұмыстарының жай-күйiн зерделеу;
- кәмелетке толмағандардың Қазақстан Республикасының бiлiм туралы заңнамасына сәйкес тегiн бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім және конкурстық негiзде – тегiн техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары бiлiм алуына жәрдемдесу;
- кәмелетке толмағандардың кепілдендірілген мемлекеттік көмек алуына жәрдемдесу;
- кәмелетке толмағандардың мемлекеттік ең төменгі әлеуметтік стандарттарды алуына жәрдемдесу;
- кәмелетке толмағандардың демалуға, сауықтырылуға және бос уақытын өткізуге құқығын қамтамасыз етуге жәрдемдесу;
- кәмелетке толмағандарға арналған әлеуметтік инфрақұрылымды қалыптастыруға қатысу;
- жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды міндетті түрде жұмысқа орналастыруды және тұрғын үймен қамтамасыз етуді белгіленген тәртіппен жүзеге асыруды үйлестіру;
- кәмелетке толмағандардың отбасында тұру және тәрбиелену құқықтарын іске асыруға жәрдемдесу;
- қылмыстық құқық бұзушылықтың, зорлық-зомбылықтың немесе өзге де заңсыз іс-әрекеттің салдарынан дене жарақатын немесе психологиялық жарақат алған кәмелетке толмағандарға жәрдемдесу, денсаулығын қалпына келтіруге және әлеуметтiк бейiмделуге қажеттi көмек көрсету;
- "Медициналық-әлеуметтік есепке алуды жүргізу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2024 жылғы 21 маусымдағы № 211 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 34553 болып тіркелген) сәйкес медициналық-әлеуметтік есепке алуды жүргізу бойынша өз құзыреттері шегінде мемлекеттік органдармен және ұйымдармен өзара іс-қимыл жасау;
- кәмелеттік жасқа толмаған балаға қатысты жағдайды басқару үшін (кейс-менеджмент), отбасымен және кәмелетке толмаған баламен себептерді жою және отбасы мен бала үшін өмірлік қиын жағдайдан шығу жөнінде жұмыс жүргізу үшін отбасын қолдау орталығына материалдарды беру туралы қолдаухат жіберу;
- Комиссия шешімін кешкі мектепке жіберу;
- мектепішілік есеп жүргізу шеңберінде орта білім беру ұйымдарында профилактикалық шаралардан кейін кәмелетке толмағандарға қатысты материалдарды қарау болып табылады.
Отбасын қолдау орталығы жағдайды басқару үшін (кейс-менеджмент) отбасын қолдау орталығына материалдарды беру туралы қолдау хатты алған күннен бастап бір жұмыс күні ішінде жергілікті атқарушы органдармен, ұйымдармен, волонтерлермен, консультативтік-кеңесші органдармен мемлекеттік отбасылық саясатты іске асыру, тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мәселелері бойынша өзара іс-қимыл жасай отырып жұмыс жүргізеді.
Құжат 30 қазанға дейін жария талқылау үшін "Ашық НҚА" сайтында орналастырылған.
