Гидролог ғалымдар Жайық өзенінің 2050 жылға дейінгі сценарийлерін модельдеді, деп хабарлайды Zakon.kz.
Айта кету керек, Жайықтағы су деңгейін бақылау 1921 жылдан бері жүргізіліп келеді. 1938 жылы Орал тұрғындары өзенге қарап, қазіргідей қорыққан, ол кезде 100 жыл ішінде ең аз су ағыны байқалды, су ағыны – 13,6 м3/сек болған.
Содан кейін Жайықта табиғи ағызу режимі болды, оның барлық ағымында бөгеттер болған жоқ.
Қазір ғалымдар судың азаюының ұзаққа созылған кезеңі және соңғы 20 жылдағы Жайық ағынының төмендеу тенденциясы туралы айтады.
"Қазгидромет" РМК ғылыми-зерттеу орталығының директоры Нұрлан Абаев климаттың өзгеруі өзеннің гидрологиялық режиміне айтарлықтай әсер ететінін атап өтті.
"Орал апталығы" басылымының мәліметінше, "Қазгидромет" РМК ғылыми-зерттеу орталығының ғалымдары климаттың өзгеруінің екі сценарийі негізінде өзеннің 2050 жылға дейінгі болашағын модельдеді.
Екі сценарийде де Оралдың болашағы парниктік газдар мен ауа температурасына байланысты.
Бірінші сценарий бойынша климаттың өзгеруі қалыпты қарқынмен жүреді, бұл жағдайда Оралдың орташа ағымы 3,4%-ға төмендейді.
Екіншісі – нашар сценарий, парниктік газдар қатты көбейеді. Мұндай сценарийде Орал ағыны 24,7%-ға азаяды. Бұл оның жағасында тұратын халық үшін апат әкеледі.
Қай сценарий ықтимал?
Нұрлан Абаев бірінші сценарийді – климаттың қалыпты өзгеруі, ең ықтимал деп көрсетті.
Ғалымдар 2022 жылға қарай су аз болады деп күтеді, ал келесі жылы, ғылыми-зерттеу орталығының болжамына сәйкес, Жайыққа көбірек су келе бастайтын кезең басталады.
2050 жылға дейінгі өзен ағысының өзгеруін география ғылымдарының кандидаты Н.Ивкинаның жетекшілігімен зерттеуші ғалымдардың тағы бір тобы есептеді.
Жайықтың салыстырмалы болашағын зерттеушілердің осы тобының тұжырымы алаңдатады, оған сай, аймақтағы климаттың өзгеруі Жайықтың табиғи ағынын орташа есеппен 10,8%-ға төмендетеді.
Бақытжан Отарбаева
