"Бурабайда" "Қызыл кітапқа енген" әрі жойылып бара жатқан қандай гүлдер бар

"Бурабай" МҰТП баспасөз қызметі паркте өсімдіктердің 754 түрі бар екенін хабарлады. Оның ішінде 21 түріне жойылып кету қаупі төніп тұр, Қазақстан "Қызыл кітабына" реликті өсімдіктердің 79 түрі енген.

• Табиғат паркіне келушілер көктемде, жылы кезеңде наурызгүлдердің гүлдегенін жиі көре алады. Наурызгүлдердің бірнеше түрі Қазақстанның "Қызыл кітабына" енген:
• Ашық құндызшөп немесе ұйқы шөп биіктігі 7-15 см-ге жетеді, сәуір-мамыр айларында гүлдейді. Гүл сирек қарағайлы ормандарда, құрғақ күн беткейлерінде өседі. Сарғыш құндызшөп-биіктігі 10-50 сантиметр, көпжылдық шөптесін өсімдік. Ашық құндызшөпке ұқсас, ол сары гүлдермен ерекшеленеді.

"Құндызшөп улы екенін бәрі біле бермейді, басқа сарғалдақ өсімдіктері сияқты гүлдердің белсенді заты болып протоанемонин саналады. Ол терінің және ішкі шырышты қабаттардың қабынуын тудырады. Құрғақ өсімдік улы емес, өсіп тұрған неме жаңа жұлынған гүлмен абай болуыңыз керек. Құндызшөп саны азайып келеді. Мұның себебі - негізінен, адамның іс-әрекеті: жер жырту, дәрілік шикізат жинау, гүл жинау, рекреациялық жүктеменің артуы, сонымен қатар себептердің бірі - өрт салдарынан орман екпелерінің жойылуы немесе зақымдануы. Осыған байланысты гүлдің бұл түрі Қазақстанның "Қызыл кітабына" енген". Ұлттық парк хабарламасы

Сурет: "Бурабай" ұлттық паркі

• Шолпанкебіс - архидтер тұқымдасынан шыққан көпжылдық шөптесін өсімдік. Зауыт ванилінің иісімен салыстыруға болатын жағымды нәзік хош иіс шығарады. Ұлттық парктің Приозерный, Бармашын, Бурабай, Қатаркөл және Жалайыр орманшылықтары аумағында кездеседі.

Сурет: Бурабай" МҰТП

"Гүлді "Шолпанкебіс" деп атауы халық арасындағы аңызға байланысты. Сұлулық құдайы - Шолпан (Венера) аяқкиімі есімімен аталады. Аңыз бойынша, Венера қуғыншылардан қашып, батпақты жерлерден өтеді. Сонда соқпақ төмпешікке сүрініп, оның аяғынан қызыл атлас ленталары бар алтын түсті аяқкиім ұшып кетеді. Ол жерге тиіп, лезде ленталары бар әдемі аяқкиімнің пішініне ұқсайтын әдемі кебіс гүліне айналып кетеді. Айта кету керек, шолпакебіс өсімдігі баяу өседі - тұқымның өнуінен бастап гүлденуіне дейінгі барлық кезең 15-17 жылды алады". "Бурабай" МҰТП баспасөз қызметі

• Ақ тұңғиық - нимфея тұқымдасының 50 түрдің бірі. Еежелгі грек табиғат құдайының атымен аталған. Ежелгі гректер ақ тұңғиық нимфалардың панасы деп санаған. Тұңғиықтың латынша атауы - нимфея. Үлкен ақ тұңғиық гүлдері күн батқан кезде ашылады, ал таңға қарай олар қайтадан жабылып, су астында жасырынады. Олар жаңбыр немесе қатты жел жақындаған кезде де тығылады. Өсімдіктің тамыр жүйесі мен сабағындағы таниндердің мөлшері соншалықты жоғары, бұл өсімдік солса да ұзақ уақыт шірімейді.

Сурет: Бурабай" МҰТП

"Ақ тұңғиық - біздің планетамыздағы ең көне гүлді өсімдіктердің бірі. Жалпы кейінгі жылдары фенологиялық фазалардың өзгеру мерзімі, яғни ұлттық парктің өсімдіктеріндегі жылдық даму цикліндегі кезеңдер айтарлықтай өзгерген жоқ. 2021 жылы көктемгі температураның күрт өзгеруіне байланысты сарғалдақ тұқымдасы (ашық құндызшөп, сары құндызшөп) ашық күн сәулесінен зардап шекті, гүлдердің күйіп қалуы тіркелді. 2022 жылы лалагүл мен мен сарғалдақ тұқымдасының жаппай гүлденуі байқалды. 2023 жылы жауын жеткіліксіз болғандықтан тамыр қабатындағы топырақ едәуір кеуіп, өсімдік зардап шекті".«Бурабай» МҰТП баспасөз қызметі

Оқи отырыңыз

Алматы әуежайы рейстердің неге кешіккенін түсіндірді

16:21, 17 ақпан 2024