Сарапшы ақбөкенді ату туралы: Қазір оның себебімен емес, салдарымен күрес болып жатыр
Сурет: wikimedia
Қазіргі 1,3 миллион бас реттеуді қажет ететіндей көрсеткіш емес. Болашақта киік ресурсын өндірістік мақсатта басқару үшін оны 2-3 миллионға жеткізу керек деп ойлаймын. Атқанша, халықты араластырып, қоныстандырған дұрыс деп ойлаймын. Себебі бүгінде Бетпақдала халқының саны 5 мыңға жуықтады, ал Үстірт халқының саны өспейді десе де болады. Бұл жағдайда атудан гөрі, жаңарып, қоныс аударған дұрыс.Тәуелсіз экологиялық сарапшы Сәкен Ділдахмет
Маман кеңес заманында киік саны ғылыми мақсатта жыл сайын 30%-ға дейін реттелгенін еске салды. Енді Жайық тұрғындары үшін 10% деңгейінде реттеу ұсынылып отыр. Ол бұл ұстанымға қарсы. Маманның айтуынша, қазір ату арқылы реттеу процесінде жемқорлық факторы туралы айту қиын.
Мысал ретінде ол бұл жұмыс басталған кезде киік мүйіздері таңбаланатынын, сәйкесінше, түсіру кезінде алынған мүйіздер белгілі бір жерде сақталатынын, бірақ бәрі тиісті мемлекеттік органға және олардың мұны қаншалықты кәсіби түрде ұйымдастыратынына байланысты екенін айтты.
Үкімет кешенді шараларды жариялауға мәжбүр болды. Бүгінде мәселе біржақты, ату арқылы ғана. Бұған дейін мен мәселе киіктерде емес, көші-қон жолдары мен мекендеу орындарының жабылуында екенін айттым. Үкімет жыл сайынғы өсім 40-50% болатынын бақылап, мәселенің қалай шешілетінін ертерек (екі-үш жыл бұрын) анықтауы керек еді. Енді қазір өрт сөндіріліп жатыр. Себебімен емес, салдарымен күрес жүріп жатыр.Тәуелсіз экологиялық сарапшы Сәкен Ділдахмет
Дөңгелек үстел барысында ҚР БҒМ Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетінің төрағасы Нұрлан Қолышбаев қазір киіктердің санын уәкілетті органмен, осы уақытқа дейін «Охотзоопром» мамандандырылған ұйымымен реттеу ұсынылып отырғанын еске салды. Оның сөзінше, олар киіктердің әдеттерін де, қоныс аудару жолдарын да жақсы білетін жоғары санатты мамандар. Бірақ оларды жою процесі мен механизмі әлі де әзірленетінін айтты.
Бүгінде сарапшының айтуынша, қайтарып алу тетігін анықтау үшін жұмыс тобы құрылып жатыр.
Санын реттеуге, немесе сіз айтқандай, атуға жіберу қарастырылмайды. Бұл браконьерлік пен бақылаусыз аңшылықтың көбею қаупін болдырмау үшін қажет. Зоология институтының ұсынысы бойынша ақбөкенді аулауға мораторийді 2025 жылға дейін ұзартуды ұсынамыз.ҚР ЭМГР Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетінің төрағасы Нұрлан Қолышбаев
