Әлемде ерлер көп пе, әйелдер көп пе
Сурет: Zakon.kz
Әлемдегі халық саны
Дегенмен бірнеше жыл бұрынғымен салыстырғанда табиғи өсім төмендеген. Мысалы, 2020 жылы халық өсімі 1,05%, 2019 жылы – 1,08%, 2018 жылы – 1,1%, 2017 жылы – 1,12% болды. Жылдық өсу қарқыны 1960 жылдардың аяғында шамамен 2%-ға жетті. Содан бері бұл көрсеткіш екі есеге жуық азайды және кейінгі жылдары да төмендей береді.
Гендер бойынша
Statisticstimes.com сайтының мәліметінше, әлемде 3,97 миллиард ер адам бар. Бұл жалпы халықтың 50,42%-ына тең. Әлемдегі әйелдер саны - 3,9 миллиард. Бұл тиісінше халықтың 49,58%-ына тең. Демек әлемде ер адамдар әйелдерге қарағанда 65,5 миллионға көп.
Гендерлік қатынас бойынша 2021 жылы әлемде 100 әйелге 101,7 ер адам болды. 1957 жылға дейін әйелдер ерлерге қарағанда көбірек еді. Осы жылдар ішінде ерлер мен әйелдердің арақатынасы өсті: 1950 жылы 100 әйелге шаққанда 99,7 еркектен 2011 жылы ең көп дегенде 101,7 еркекке дейін. 2100 жылы коэффициент 100,3-ке дейін төмендейді деген болжам бар.
Көп елде ерлерге қарағанда әйелдер көп. Бірақ халқы ең көп екі ел, Қытай мен Үндістанда ерлер популяциясы айтарлықтай жоғары. Дәл осы елдер әлемде ер адамдар санының таралуын анықтайды.
Балалар мен жастардың жас топтары бойынша ерлер жынысының пайдасына неғұрлым айқын гендерлік теңсіздік жасөспірімдер арасында байқалады. Мысалы, 2021 жылы туғаннан 4 жасқа дейінгі әр 100 қызға 106,3 ұл, 5 жастан 9 жасқа дейін 106,6, 10 жастан 14 жасқа дейін 106,9, 15 жастан 19 жасқа дейін 107 ұл баладан келеді. Жастар арасында жағдай былайша көрінді: 20-24 жас аралығындағы 100 қызға шаққанда 106,7 жігіт, 25 пен 29 жас аралығында – 106,2.
50 жасқа жеткен адамдар неғұрлым көп болса, ерлердің әйелдерге қарағанда басымдығы соғұрлым тез азаяды. Осы кезден бастап әйелдер саны еркектерге қарағанда басым бола бастайды. Мысалы, 2021 жылы 50-ден 54 жасқа дейінгі жас санатындағы 100 әйелге 99,8 ер адам, 60 пен 64 жас аралығында – 95,4 ер адам, 70 пен 74 жас аралығында – 86,1 ер, 80 мен 84 жас аралығында – 70,4 ер адам тең келді. Бұл туралы Finprom.kz жазды.
Неғұрлым айқын айырмашылық төтенше кәрілікте байқалады: 85-тен 89 жасқа дейінгі егде жастағы адамдар санатында 2021 жылы 100 әйелге 60,7 ер адам, 90 жастан 94 жасқа дейін – 48,7 ер адам, 95 жастан 99 жасқа дейін. - 36,7 ер адам , 100 жастан жоғары - бар болғаны 27,8 ер адам.
Көп елде әр 100 жаңа туған қызға 105 ұл баладан келеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) бұны тумай тұрған кездегі "болжаммен", ата-аналардың "үмітімен" байланыстырады. Гендер кемсітушілігі немесе араласу болмаған жағдайда, арақатынас 100 қызға шаққанда 103-107 ұл бала арасында өзгеруі мүмкін.
