Осылайша, қаржылық мониторингті дамытудың негізгі қағидаттары мен тәсілдері нақтыланады.
"1-бағыт. Ақпараттық жұмысты жетілдіру және кадрлық әлеуетті арттыру" тоғызыншы бөлім жаңа редакцияда баяндалған:
- Қатысушылардың біліктілігін одан әрі арттыру мақсатында олардың ACAMS (жуу жүйесіне қарсы сертификатталған маман), CFCS (қаржылық қылмыстар бойынша сертификатталған маман) және басқалардың үлгісі бойынша сертификаттау үшін дайындық курстарынан өтуі ұйымдастырылады.
Сондай-ақ, "3-бағыт" кіші бөлімінің "тәуекелдерді бағалаудың жаңа бағыттарын енгізу" тарауында КЖ/ТҚ жүйесін жетілдіру" мәтіннің бір бөлігі мынадай редакцияда жазылды:
- Талдамалық жұмыс жосықсыз орындаушылар мен бір күндік фирмалардың қатысуын анықтауға және соның салдарынан бюджет қаражаты мен сыбайлас жемқорлық схемаларын қылмыстық қолма-қол ақшаға айналдыруды болдырмауға бағытталатын болады. Ұлттық жобаларды іске асыруға ерекше назар аударылатын болады.
"4-Бағыт. Қазақстан Республикасының аумағында қамтамасыз етілмеген цифрлық активтердің заңсыз қызметіне мониторинг жүргізу және оларды болғызбау" мынадай редакцияда жазылды:
- Сандық активтердің дамуымен ФАТФ тәсілдері, содан кейін юрисдикциялардың реттеуші базасы айтарлықтай өзгерістерге ұшырайды. Реттеудің фрагментациясы жоғалады, бұл қылмыстық әрекеттердің саңылауларын жоюға көмектеседі.
Мәселен, "Қазақстан Республикасындағы цифрлық активтер туралы" Заңға сәйкес республика аумағында "Астана" халықаралық қаржы орталығының аумағын қоспағанда, қамтамасыз етілмеген цифрлық активтерді шығаруға және олардың айналымына, сондай-ақ қамтамасыз етілмеген цифрлық активтер бойынша цифрлық активтер биржаларының қызметіне тыйым салынады.
Сонымен қатар, сарапшылардың бағалауы бойынша, АХҚО алаңын қазақстандық криптоинвесторлардың тек 5% ғана пайдаланады, ал қалғандары "сұр" аймақта жұмыс істейді.
"Бұл цифрлық активтердің айналым тәсілдерінің өзгеруіне әкеледі. Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша цифрлық активтердің неғұрлым кең заңды айналымының инфрақұрылымы құрылатын болады. Сонымен қатар, мұндай тәсілдерді өзгерту кезінде ӘҚ/ТҚ тәуекелдерін ескеру маңызды. Сондықтан цифрлық активтерді ӘҚ/ТҚ мақсатында пайдалану тәуекелдеріне кезекті секторлық бағалау жүргізілетін болады", – делінген құжатта.
Сонымен қатар, нарықпен белсенді диалог кезінде Қазақстанның шындығына бейімделген жаңа, серпінді тәсілді қалыптастыру мәселесін пысықтау қажет.
Бұған қаржы мониторингі субъектілері үшін түбегейлі жаңа әдістемелік ұсынымдар әзірлеу, сондай-ақ цифрлық активтердің айналымына байланысты күдікті операциялар туралы хабардар ету режимін арттыру ықпал ететін болады.
Құқық қорғау және мемлекеттік органдар үшін цифрлық активтерді қадағалау бойынша тренингтер тұрақты негізде өткізілетін болады.
Бұдан басқа, халықаралық криптовалюта айналымы алаңдарынан және шет мемлекеттердің қаржылық барлау бөлімшелерінен ӘҚ/ТҚ байланысты ҚР резиденттері туралы ақпарат алу мәселесі пысықталатын болады.
Соттың, прокуратура, қылмыстық қудалау және сот сараптамасы органдарының цифрлық активтерге байланысты ерекшеліктерді қосу бөлігінде қылмыстық істер бойынша заттай дәлелдемелерді алып қою, есепке алу, сақтау, беру және жою тәртібі жетілдірілетін болады.
Заңсыз қаржылық операцияларды қадағалау бойынша IТ-құралдарын енгізу жоспарлануда.
Цифрлық активтер нарығын дамытудың үнемі өзгеріп отыратын үрдістерін ескере отырып, оны одан әрі жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлей отырып, цифрлық активтер саласын реттеуге талдау жүргізілетін болады.
Сонымен қатар, "нысаналы индикаторлар және күтілетін нәтижелер" 6-бөлімінің "2026 жылдың қорытындысы бойынша нысаналы индикаторлар" кіші бөлімінде де өзгерістер енгізілді.
Сонымен:
- қаржылық қауіпсіздік мәселелері бойынша ашық дәрістер өткізілген жоғары оқу орындарының үлесі 2022 жылы – 15%, 2023 жылы – 25%, 2024 жылы – 50%, 2025 жылы – 60%, 2026 жылы – 70% құрайды;
- "AML ACADEMY" АҚ АЖ/ТҚҚ мәселелері бойынша оқудан және тестілеуден өткен тұлғалар саны, бірлік, 2023 жылы – 150, 2024 жылы – 200, 2025 жылы – 250, 2026 жылы – 300;
- ЕАТ сарапшыларының ҚР заңнамасының ФАТФ ұсынымдарына сәйкестігін бағалау қорытындысы бойынша "елеулі сәйкестік" және "сәйкестік" рейтингтерінің саны, бірлік, 2022 жылы – 25, 2023 жылы – 25, 2024 жылы – 33, 2025 жылы – 33, 2026 жылы - 35;
- лицензияланған виртуалды актив провайдерлерінің клиенттер санының өсуі 2022 жылы – 5%, 2023 жылы – 5%, 2024 жылы – 5%, 2025 жылы – 30%, 2026 жылы – 30% құрайды.
Тұжырымдамаға бірқатар басқа өзгерістер де енгізілді.
Жарлық оған қол қойылған күннен бастап қолданысқа енгізіледі.