Zakon.kz тілшісі қай өсімдіктердің жойылып кету алдында тұрғанын, ашкөз зиянкестермен қалай күресу керектігін зерттеп көрді.
Алматы тұрғыны Бота Жасылбаева көшелердегі жасыл желектер кебе бастағанын байқап, дабыл қағуда. Оны әсіресе сарғайған шыршалар ерекше алаңдатуда.
"Өткен жылы Оқушылар сарайында сарғайған шыршаларды байқадым. Сондай – ақ, Мұстафин көшесіндегі Орбитададағы жапырақтарды аударып қарағанымда олардың астында сары кокондарды көрдім. Ол ағаштардың шырынын сорып, оларды ауру мен қурауына әкелетін жалған қалқан. Бұл жолы зиянкестердің шабуылынан қылқан жапырақты ағаштардың жаппай сарғайып жатқанын байқадым".Бота Жасылбаева
Сурет: Алматы қаласы әкімдігінің баспасөз қызметі
Қала тұрғынының алаңдаушылығы туралы ҚазҒЗИ өсімдіктерді қорғау және карантин биологиялық қорғау бөлімінің меңгерушісі Нұржан Мұхамадиев айтты.
"Мен жалған қалқаншалардың шабуыл жасағанын әлі кездестірмедім. Әрине, жеке аумақтарда немесе жеке учаскелерде зиянкестер таралатын оқшауланған жағдайлар бар. Олар әдетте отырғызу материалымен бірге әкелінеді. Бірақ біз зиянкестердің жаппай табиғатқа қауіп төндіру фактісін әлі байқамадық", - деді биология ғылымдарының кандидаты.
Алайда, оның айтуынша, тағы бір мәселе бар. Ағаштар тек қалада өңделеді, ал тау бөктерінде зиянкестер толып жүр.
"Таулы ормандардан қауіп төніп тұр. Медеу шатқалы мен Бутаковка шатқалдарында қарапайым қарағайларды жұлдызды және қызыл түсті тоқыма ара бүлдіріп жатыр. Бұл біз үшін зиянкестердің жаңа түрі. Ал тау бөктеріндегі аймақтарда алма ағаштарында жібек құрт зиянкестері пайда болды, бұл да өте қауіпті. Сондай-ақ, таулы ормандарды алма көбелегі зақымдайтынын да айтып өту керек. Ең маңыздысы аталмыш жәндіктердің қаладағы жасыл желекке енбеуі". Нұржан Мұхамадиев
Сурет: wikimedia
Нұржан Мұхамадиев Құлжа және Талғар трактаттарының орман белдеулері тарапынан да қауіп бар екенін атап өтті.
"Бұл орман белдеулері қалаға апарады. Оларда қарағаштар зигзагпен және қарағаш көбелегімен зақымдалған", - деп қосты маман.
Сарапшы зиянкестердің жаңа түрлерінің пайда болуын түсіндіріп, Алматы ағаштарының қурауының негізгі себептерін атады:
- ең алдымен, зиянкестер отырғызу материалдарын әкелумен бірге жүреді. Біз Ресей, Қырғызстан және т.б. сияқты әртүрлі елдерден сатып аламыз. Осылайша, зигзаг үгіндісі мен қарағаш көбелегі бірге келеді. Бүгінде кейбір жерлерде қарағаштар әлі оянған жоқ, бірақ қазірдің өзінде ауырып жатыр;
- ағаштардың "денсаулығына" температураның күрт өзгеруі әсер етеді – күндіз температура +10 градусқа жетеді, ал түнде ол нөлге дейін төмендейді. Мысалы, егер қазір жауын-шашын көп болса, онда шілдеден бастап екі ай бойы қатты ыстық пен құрғақшылық болуы мүмкін;
- топырақтағы қоректік заттардың жетіспеушілігі. Қаланың топырағы таусылды. Ағаштарда тамақ жетіспейді, оларды әртүрлі тыңайтқыштармен тамақтандыру керек, өсу стимуляторларымен және стресске қарсы препараттармен емдеу керек;
- циклдік ұғым бар. Белгілі бір уақытта зиянкестердің өршуі орын алады. Әр түрдің өзіндік даму кезеңі және көбеюі үшін оңтайлы қолайлы жағдайлар бар.
Сурет: Алматы қаласы әкімдігінің баспасөз қызметі
Институт өкілі төрт рет өңдеудің арқасында қалада зиянкестер саны айтарлықтай төмендегенін атап өтті.
"Негізінен біздің ағаштар емен өсіретін арадан зардап шегеді. Соңғы бірнеше жылда ол дубндерге, қарағайларға және теректерге үлкен зиян келтірді. Қазір бұл үрдіс азды-көпті тоқтады. Қылқан жапырақты ағаштарды Алматының бөктерінде пайда болған қауіп тудыратын қарағай арасы зақымдайды".Нұржан Мұхамадиев
Алматы әкімдігі 29-30 сәуірге қараған түні мегаполисте жасыл желектерді алғашқы биологиялық өңдеу жүргізілгенін хабарлады. Өткен жылғы нәтижелер препарат каштан көбелегі, долана жапырағы және раушан жапырағы сияқты полифаг зиянкестеріне қарсы жақсы жұмыс істейтінін көрсетті.
"Бұрын өсімдіктерді биологиялық қорғау вегетациялық кезеңнің басында бір рет қана жүргізілді. Бұл монофагтардың зиянкестерін жою үшін жеткіліксіз болды. Максималды әсер ету үшін өткен жылдан бері төрт рет өңдеу және теректерді екі рет өңдеу жүргізілуде".Алматы Әкімдігі
Сурет: Алматы қаласы әкімдігінің баспасөз қызметі
Жұмыста қауіптілігі төмен биологиялық және кейбір жағдайларда химиялық препараттар қолданылады. Олар Қазақстан аумағында рұқсат етілген. Біздің климат үшін оңтайлы. Адамдарға, құстарға және жануарларға зиянсыз болып саналады.
"2,3 миллионнан астам ағаш өңдеу жоспарлануда. Жұмыстар түнде және таңертең ерте жүргізіледі. Келесі өңдеулер 29 сәуірден 30 мамырға дейін, 10 маусымнан 10 шілдеге дейін, 20 шілдеден 20 тамызға дейін және 30 тамыздан 30 қыркүйекке дейін жоспарланған", – деп нақтылады ведомства.
Сурет: Алматы қаласы әкімдігінің баспасөз қызметі
Қорытындылай келе, Нұржан Мұхамадиев Алматының үлкен мегаполис екенін еске салады. Мұнда көптеген түрлі өндірістер бар. Ал ағаштар пайдаланылған газдар, ауыр металдар қабылдайды, көмірқышқыл газын сіңіреді және оттегін шығарады. Сондықтан, егер сау жасыл кеңістіктер көп болса, онда тұрғындар таза ауамен дем алып, өздерін жақсы сезіне алатынын айтты.
