Құжатта жасөспірімдер ортасындағы криминогендік жағдай күрделене түскені жазылған (2021 ж. – 1529, 2022 ж. - 1735, 6 ай. 2023 ж. - 844), кәмелетке толмағандар жасаған қылмыстар санының айтарлықтай өсуіне (13,4%) жол берілді.
"2022 жылы 719 кәмелетке толмағандар жыныстық қол сұғылмаушылыққа қарсы қылмыстардың құрбаны болды (2020 жылы – 833, 2021 жылы – 920). Барлығы 3 жыл ішінде жыныстық қол сұғылмаушылыққа қарсы 2 472 қылмыс жасалды. Сонымен қатар, Ішкі істер органдарының есебінде 6 мыңға жуық қолайсыз отбасы тұр", – делінген құжатта.
Бұл ретте балаларды зорлық-зомбылықтан қорғау саласында шешуді талап ететін мынадай жүйелік проблемалар байқалады:
- қолайсыз отбасылармен жұмыс жеткіліксіз;
- көптеген білім беру ұйымдарында арнайы штаттың болмауына байланысты әлеуметтік педагогтың жұмыс нәтижелері төмен;
- бүкіл отбасына кешенді көмек көрсетуге бағытталған медициналық-әлеуметтік есепке алуды жүргізудің бірыңғай пайымы жоқ;
- балаларға қатысты зорлық-зомбылық жағдайларына мемлекеттік органдардың ден қою алгоритмі және әлеуетті зорлаушылардың мінез-құлқын түзету жөніндегі шаралар кешені жоқ:
- орталық мемлекеттік органдардың ешқайсысында балаларға қатысты зорлық-зомбылықтың барлық нысандарының бірыңғай есебін жүргізу жүйесі енгізілмеген;
- мектептердің әлеуметтік педагогтары мен педагог-психологтары мектептердегі балалар санын есепке алмай бөлінеді, бұл мамандардың үлкен жүктемесі оқу-тәрбие процесінің тиімділігіне және білім беру ұйымдарындағы білім алушылардың әл-ауқатының деңгейіне айтарлықтай әсер етеді;
- білім беру ұйымдарында қорқытудың алдын алудың кешенді бағдарламалары жоқ.
Қазіргі қазақстандық қоғамның өзекті мәселелерінің бірі — балалар мен жасөспірімдер арасындағы аутоагрессивті мінез-құлық пен суицид проблемасы.
"Республикадағы балалар ортасында бұл құбылыстың жиілігі тұрақты түрде жоғары: 2020 жыл – 144 факт (әрекет – 307), 2021 жыл - 175 факт (әрекет – 373), 2022 жыл - 155 факт (әрекет-309), 6 ай. 2023 жыл – 95 факт (әрекет - 207)", делінген құжатта.
Елде өз-өзіне қол жұмсауға бейім балаларды, олардың психоэмоционалды жағдайын және олармен жұмыс істейтін мамандардың біліктілігін көтеру мәселесі өткір тұр.
2023 жылға арналған Wisevoter есебінің деректері бойынша Қазақстан суицид статистикасы бойынша 178 елдің ішінде 19-шы орында (100 мың тұрғынға шаққанда 17,6).
Бұл ретте, ұзақтығы мен балалық шақтың қорғалуы бойынша елдер рейтингінде Қазақстан 180-нен 50-ші орынды иеленді.
Бүгінгі таңда қолданыстағы нормативтер психологиялық қызметтің мақсаттарын, міндеттерін, мазмұнын, жұмыс әдістерін анықтауда бірыңғай тәсілді жүйелеуге, қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Алайда педагог-психологтың оқушылармен жұмыс істеуі үшін белгіленген уақыт анықталмаған, педагог-психологтың балалармен жұмысы сабақ кестесінен тыс белгіленеді және оған қол жеткізу мүмкін емес. Әр түрлі аймақтардағы қызмет инфрақұрылымының жағдайы үлкен біркелкілікпен сипатталады. Осыған байланысты кешенді жоспардың іс-шаралары білім беру жүйесінде педагог-психолог мәртебесін арттыруды көздейді. Психологиялық қызметтің жұмысын жақсартуға, жаңғыртуға, цифрландыруға бағытталған шаралар кешенін іске асыру жоспарланған.
