Өзгерістер қағидаларды "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік бақылау және статистика мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу, халықты қорғау жүйесін жетілдіру, деректерді басқару, Заңды тұлғаларды тіркеу және артық заңнамалық регламенттеуді болдырмау туралы" 2024 жылғы 5 шілдедегі заңға сәйкес келтіру мақсатында әзірленді, оның тиісті нормалары 2025 жылғы 7 қаңтардан бастап қолданыста енгізіледі.
Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу қағидаларында заңды тұлғаларды — шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерін тіркеудің хабарлама жасау тәртібінің күшін жою ұсынылады. Аталған адамдарды мемлекеттік тіркеу электрондық өтініш беру жолымен жүзеге асырылатын болады.
Жобада кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруды бастау туралы хабарлама нысаны (шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін) шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік тіркеу туралы өтініш нысанына ауыстырылсын.
Шағын бизнес субъектілерін тіркеуді өтінімнің онлайн немесе офлайн режимінде берілуіне қарамастан тіркеуші орган тіркеуге ұсынылған деректерді тексергеннен кейін жүргізеді.
Электрондық нысанда мемлекеттік қызметті көрсету үшін, оның ішінде ҚР заңнамасына сәйкес көрсетілетін қызметті алушының жеке басын биометриялық аутентификациялау жүргізілуі мүмкін.
Шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін мемлекеттік тіркеу тегін. Коммерциялық заңды тұлғаларды тіркеу ақылы жүзеге асырылады.
Шағын кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік тіркеу үшін:
Мемлекеттік корпорацияға шағын кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік тіркеу үшін белгіленген нысандағы өтініш беріледі.
Шетелдік қатысуы бар шағын кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу үшін құрылтайшы-шетелдіктің жеке басын куәландыратын паспорттың немесе басқа құжаттың қазақ және орыс тілдеріне нотариалды куәландырылған аудармасымен, сондай-ақ "Халықтың көші-қоны туралы" Заңға сәйкес коммерциялық ұйымды ҚР-да тіркеу құқығын растайтын құжаттың көшірмесі ұсынылады.
Коммерциялық заңды тұлғаларды тіркеу
Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу үшін Мемлекеттік корпорацияға:
- заңды тұлғаны, филиалды (өкілдікті) мемлекеттік (есептік)тіркеу туралы өтініш;
- өз қызметін үлгілік жарғы негізінде жүзеге асыратын шаруашылық серіктестіктерді мемлекеттік тіркеу туралы өтініш;
- өз қызметін үлгілік жарғы негізінде жүзеге асыратын акционерлік қоғамды мемлекеттік тіркеу туралы өтініш;
- өз қызметін үлгілік жарғы негізінде жүзеге асыратын өндірістік кооперативті мемлекеттік тіркеу туралы өтініш;
- орта кәсіпкерлік субъектісін мемлекеттік тіркеу туралы өтініш және банктік шот ашу және қызметкерді жазатайым оқиғалардан (заңды тұлғаның құрылтайшысы (құрылтайшылары) жеке тұлғалармен еңбек қатынастарына түспей қызметті жүзеге асыратын (жүзеге асыратын) жағдайларды қоспағанда) міндетті сақтандыруға нысан бойынша өтініш. Мемлекет қатысатын заңды тұлғалар тізілім ұстаушының белгісі бар өтінішті ұсынады.
Сәйкестендіру нөмірлері жоқ адамдарды қоспағанда, шетелдік қатысуы бар орта және ірі кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу заңға сәйкес орта және ірі кәсіпкерлік субъектілеріне жататын ҚР заңды тұлғаларын мемлекеттік тіркеу үшін белгіленген тәртіппен жүргізіледі. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше белгіленбесе, онда қосымша: сауда тізілімінен жария етілген үзінді көшірменің көшірмесі немесе құрылтайшы – шетелдік заңды тұлға – қазақ және орыс тілдеріне нотариат куәландырған аудармасымен шет мемлекеттің заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылатынын куәландыратын басқа да жария етілген құжат ұсынылады;
құрылтайшы-шетелдіктің жеке басын куәландыратын паспорттың немесе басқа құжаттың қазақ және орыс тілдеріне нотариалды куәландырылған аудармасымен, сондай-ақ "Халықтың көші-қоны туралы"Заңға сәйкес коммерциялық ұйымды ҚР-да тіркеу құқығын растайтын құжаттың көшірмесі.
Өндірістік кооператив
Құрылтайшылардың жалпы жиналысының шешімі; жарғы; құрылтай шарты; шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғаларды қоспағанда, Тегі, Аты, Әкесінің аты (бар болса), ЖСН, тұрғылықты жері көрсетілген өндірістік кооператив мүшелерінің тізімі; Мемлекеттік корпорацияға төленгенін растайтын құжат.
Тұтыну кооперативі
Жарғы; құрылтай шарты; Құрылтай жиналысының шешімі; мемлекеттік тіркегені үшін алымның бюджетке төленгенін растайтын түбіртек немесе өзге де құжат; тұтыну кооперативі азаматтар үшін – тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), тұрғылықты жері, ЖСН және азаматтың жеке басын куәландыратын құжаттың деректері және мәліметтерді көрсете отырып, осы кооператив мүшелерінің тізімін ұсынады заңды тұлғалар үшін-атаулары, орналасқан жері, банктік деректемелері және бизнес – сәйкестендіру нөмірі туралы.
Тұрғын үй-құрылыс кооперативі
Тұрғын үй-құрылыс кооперативін құру туралы шешім; жарғы; мемлекеттік тіркегені үшін алымның бюджетке төленгенін растайтын түбіртек немесе өзге құжат; олардың Тегі, Аты, Әкесінің аты (бар болса), тұрғылықты жері және ЖСН көрсетілген осы кооперативтер мүшелерінің тізімі.
Мүлік иелерінің бірлестігі
Жиналыс хаттамасы; өз қызметін үлгілік жарғы негізінде жүзеге асыратын мүлік иелері бірлестіктерін қоспағанда, мүлік иелері бірлестігінің Жарғысы; мемлекеттік тіркегені үшін бюджетке тіркеу алымының төленгенін растайтын түбіртек немесе өзге құжат.
Заңды тұлғалардың қалған ұйымдық-құқықтық нысандарын тіркеу үшін құжаттар тізбесі өзгермейді.
Мемлекеттік қызмет көрсетуден бас тарту үшін негіздер тізбесін кеңейту жоспарлануда:
- заңды тұлғаны құру, қайта тіркеу және қайта ұйымдастыру тәртібін бұзу, құрылтай құжаттарының ҚР Заңына сәйкес келмеуі;
- беру актісін немесе бөлу балансын ұсынбау не оларда қайта ұйымдастырылған заңды тұлғаның құқықтық мирасқорлығы туралы ережелердің болмауы;
- егер заңды тұлға немесе заңды тұлғаның жалғыз құрылтайшысы (қатысушысы) әрекетсіз заңды тұлға болып табылса;
- егер заңды тұлғаның құрылтайшысы (қатысушысы, мүшесі) және (немесе) басшысы болып табылатын жеке тұлға әрекетсіз заңды тұлғалардың жалғыз құрылтайшысы (қатысушысы, мүшесі) және (немесе) басшысы болып табылса;
- егер заңды тұлғаның құрылтайшысы (қатысушысы) және (немесе) басшысы болып табылатын жеке тұлға жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне және (немесе) акцияларды (үлестерді) қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес терроризм мен экстремизмді қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне енгізілсе жарғылық капиталға қатысу), тәркіленген және (немесе) сот шешімі бойынша өндіріп алынған;
- егер заңды тұлғаның құрылтайшысы (қатысушысы, мүшесі) және (немесе) басшысы болып табылатын жеке тұлға әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп танылса;
- егер заңды тұлғаның құрылтайшысы (қатысушысы, мүшесі) және (немесе) басшысы болып табылатын жеке тұлға хабар-ошарсыз кетті деп танылса, қайтыс болды деп жарияланса, қайтыс болды деп тіркелсе не оның мәртебесі айқындалмаса;
- егер заңды тұлғаның құрылтайшысы (қатысушысы, мүшесі) және (немесе) басшысы болып табылатын жеке тұлғаның баптар бойынша қылмыстары үшін өтелмеген немесе алынбаған соттылығы болса 190, 216, 218, 218-1, 235-1, 237, 238, 249, 365 ҚР Қылмыстық кодексі;
- егер мемлекеттік тіркеу кезінде құрылтайшы (жеке тұлға және (немесе) заңды тұлға), оның құрылтайшылары, заңды тұлғаның басшысы, заңды тұлғаның құрылтайшысы (қатысушысы, мүшесі) болып табылатын заңды тұлғаның құрылтайшысы және (немесе) басшысы, мерзімді өндіріп алу туралы атқарушылық іс жүргізу бойынша борышкер болып табылатын адамды қоспағанда, атқарушылық құжат бойынша борышкерлер болып табылса және Атқарушылық іс жүргізу бойынша берешегі жоқ үш айдан астам мерзімдік өндіріп алу туралы;
- егер мемлекеттік қайта тіркеу кезінде жаңа құрылтайшылар (қатысушылар, мүшелер) және (немесе) үлесті иеліктен шығаратын адамдар, мерзімдік төлемдерді өндіріп алу туралы атқарушылық іс жүргізу бойынша борышкер болып табылатын және үш айдан астам мерзімдік өндіріп алу туралы атқарушылық іс жүргізу бойынша берешегі жоқ адамды қоспағанда, атқарушылық құжат бойынша борышкерлер болып табылса;
- жеке басын куәландыратын жоғалған және (немесе) жарамсыз құжаттарды ұсыну;
- сот актілерінің және сот орындаушылары мен құқық қорғау органдарының қаулыларының (тыйымдарының, қамауға алуларының) болуы;
- ұсынылмаған: "Халықтың көші-қоны туралы"Заңға сәйкес Қазақстан Республикасында коммерциялық ұйымды тіркеу құқығын растайтын құжаттың, сондай-ақ қазақ және орыс тілдеріндегі нотариалды куәландырылған аудармасымен шетелдік құрылтайшының паспортының немесе жеке басын куәландыратын басқа құжаттың көшірмелері;
- сауда тізілімінен жария етілген үзінді көшірменің немесе құрылтайшы — шетелдік заңды тұлға шет мемлекеттің заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылатынын куәландыратын басқа да жария етілген құжаттың қазақ және орыс тілдеріне нотариат куәландырған аудармасымен көшірмелері.";
- "Дербес деректер және оларды қорғау туралы" Заңның 8-бабына сәйкес көрсетілетін қызметті алушының мемлекеттік қызмет көрсету үшін талап етілетін қолжетімділігі шектеулі дербес деректерге қол жеткізуге ұсынылатын келісімінің болмауы; егер ҚР заңдарында немесе сот актісінде өзгеше белгіленбесе, тіркеу әрекеттері мерзімнің үзілуіне негіз болған мән-жайлар жойылғанға дейін үзіледі, бірақ бір айдан астам.
Егер бір ай ішінде мерзімнің үзілуіне негіз болған мән-жайлар жойылмаса, сарапшының (маманның) қорытындысын алуды қоспағанда, тіркеу іс-әрекеттерінен бас тартылады.
Әзірлеушілердің пікірінше, жобаны қабылдау теріс әлеуметтік-экономикалық, құқықтық салдарға әкеп соқпайды, елдің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге әсер етпейді және республикалық бюджеттен қаржы қаражатын бөлуді талап етпейді.
