Елімізде квазимемлекеттік секторды дамытуды көздейтін заң жобасы әзірленді
Сурет: Zakon.kz
Заң жобасы мемлекеттік ресурстарды пайдалануды бір мезгілде оңтайландыра отырып, КМС субъектілерінің тиімділігі мен тартымдылығын арттырудың бірыңғай саясатын іске асыруға бағытталған.
Осылайша, бөлек иеленудің қолданыстағы моделінен толық орталықтандыруға барынша жақын модельдердің біріне көшу жоспарлануда, бұл КМС субъектілері қызметінің тиімділігін және мемлекеттің меншік иесі ретіндегі функциясының есептілігін жақсарту жолында ілгерілеуге мүмкіндік береді, сонымен бірге мемлекеттің экономикадағы үлесін төмендетеді.
Квазимемлекеттік секторды екі негізгі топқа бөлу қарастырылған: экономикалық және экономикалық емес.
Экономикалық емес ұйымдарға негізінен бюджеттік қаржыландыруға тәуелді ұйымдар кіреді және олардың қызметі пайда табуға бағытталмайды.
Тиісінше, экономикалық емес ұйым ретінде жіктеу ұйымдық-құқықтық форманы таңдауды көрсетеді. Ұйымдық-құқықтық нысанды ұйымның сипатына сәйкестендіру үшін экономикалық емес ұйым үшін "мемлекеттік мекеме" ұйымдық-құқықтық нысанын пайдалану және оған қолданыстағы жедел басқарумен салыстырғанда үлкен экономикалық дербестік беру ұсынылады. Мемлекет қатысатын заңды тұлғалардың қалған қолданыстағы нысандары (мысалы, мемлекеттік кәсіпорындар) таратылады.
Заң жобасын әзерлеушілер атап өткендей, экономикалық емес ұйымдар өздерінің мандатының сипатына байланысты "КМС" ретінде жіктелмеуге тиіс, өйткені олар коммерциялық қызмет жүргізбейді. Алайда, кеңейтілген экономикалық дербестікке ие бола отырып, кейбір жағдайларда міндеттер мен негізгі мақсаттарды орындауға бағытталғандығын сақтай отырып, қатаң шектеулі көлемде және жағдайларда коммерциялық (ақылы) негізде қызмет көрсету қажеттілігі туындауы мүмкін.
Бұл жағдайлар мемлекеттік меншік саясаты және бәсекелестік бейтараптық қағидаты шеңберінде монополияға қарсы органның рұқсатымен жүзеге асырылуға тиіс.
Экономикалық емес ұйымдар үшін фокус пен басымдықтарды сақтау үшін лимиттер белгіленуге тиіс, бұл ретте олардың қызметіне мониторинг пен бағалау мандат негізінде жүзеге асырылуға тиіс. Экономикалық емес ұйымдарды үш кіші топқа/санатқа бөлуге болады: әлеуметтік, көмекші және ғылыми.
Ал экономикалық КМС мынадай кіші топтарға/кіші санаттарға бөлінетін болады: инфрақұрылымдық ұйымдар – сыни және әлеуметтік маңызы бар коммерциялық инфрақұрылымды пайдалану және дамыту жөніндегі экономикалық ұйымдар; өндірістік және қаржылық - стратегиялық инвестициялық салалар мен салалардағы коммерциялық ұйымдар.
"Мемлекет жеке сектордың өзі ұсына алмайтын тауарлар мен қызметтерді ғана ұсынуы үшін мемлекеттің экономикаға қатысуын жеке сектордың қатысуына қатысты көмекші қамтамасыз ету. Саясатты әзірлеу процесіне бәсекелестік қағидаттарын енгізу КМС субъектілері арқылы, оның ішінде мемлекеттік көмек арқылы мемлекеттің тікелей араласуынан болатын ықтимал бұрмалануларды барынша азайтуға мүмкіндік береді", деп жазылған заң жобасында.
Сондай-ақ заң жобасында жеке сектордың экономикаға қатысуын кеңейту; мемлекеттің меншік иесі және реттеуші ретіндегі функцияларын бөлу көзделген.
Бұл заң жобасы қабылданған жағдайда, 12 Кодекске (оның ішінде Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі, Қазақстан Республикасының Бюджет кодексі, Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексі және т. б.), 55 заңға (оның ішінде "Мемлекеттік мүлік туралы" заң, "Акционерлік қоғамдар туралы" заң, "Жауапкершілігі шектеулі және қосымша серіктестіктер туралы" заң, "Коммерциялық емес ұйымдар туралы" заң, "Ұлттық әл-ауқат қоры туралы" заң және т.б.) өзгеріс енгізіледі.
Құжат 1 ақпанға дейінт талқылау үшін Ашық НҚА сайтында жарияланды.
