Спорт жаңалықтары 
16 жасқа дейінгі балаларға онлайн-платформаларда тіркелуге тыйым салатын заң жобасы әзірленді
Сурет: pexels
Заң жобасы онлайн-платформалардағы құқыққа қарсы контент көлемін азайту үшін қажетті заңнамалық құқықтық негіздерді құруға және онлайн-платформалар мен бұқаралық ақпарат құралдарының дамуына байланысты заңнаманы өзектендіруге бағытталған.
Бұдан басқа, аудиовизуалды платформалардың қызметін заңнамалық реттеу, Мемлекеттік органдардың ресми жауаптарын таңбалауды жүзеге асыру және қауіпсіз ақпараттық ортаны қамтамасыз етуге бағытталған басқа да шаралар көзделеді.
Атап айтқанда, заң жобасында:
- Заңды тұлғалар меншік иелері болып табылатын онлайн-платформаларға қойылатын талаптарды заңнамалық бекіту, ҚР заңнамасында белгіленген тәртіппен онлайн-платформа өкілдігін есептік тіркеуді жүзеге асыру.
- БАҚ-тың мемлекеттік органның ресми жауаптарын таңбалауды жүзеге асыру міндетін бекіту.
- "Аудиовизуалды платформа", "аудиовизуалды арна", "аудиовизуалды арналарды тарату операторы" ұғымдарын енгізу, сондай-ақ "масс-медиа туралы" заңда аудиовизуалды арналарды тарату қызметін лицензиялау арқылы аудиовизуалды платформалардың қызметін заңнамалық реттеу.
- Ұлттық телерадио хабарларын тарату операторы тарататын еркін қол жеткізу теле-, радиоарналарының тізбесі бекітілген күннен бастап күнтізбелік 30 күн ішінде хабар таратуды ұйымдастыру жөніндегі міндеттерді белгілеу. Теле -, радиоарна орындалмаған жағдайда ұлттық телерадио хабарларын тарату операторы тарататын еркін қолжетімді теле -, радиоарналар тізбесінен алып тасталуға тиіс.
- Онлайн-платформалар мен бұқаралық ақпарат құралдарының дамуына байланысты заңнаманы сәйкестендіру және өзектендіру.
Мысалы, түзетулердің бірі, егер азаматтың немесе заңды тұлғаның ар-намысына, қадір-қасиетіне немесе іскерлік беделіне нұқсан келтіретін мәліметтер бұқаралық ақпарат құралдарында немесе онлайн-платформаларда таратылса, олар сол бұқаралық ақпарат құралдарында және сол онлайн-платформаларда тегін теріске шығарылуы тиіс деп көздейді.
Бұрынғы заңда ақпаратты теріске шығару тек БАҚ-қа қатысты болды.
Сондай-ақ, егер сот интернет-казиноны, шетелдік медианың өнімін немесе республика аумағында таратылатын, Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы ақпаратты қамтитын онлайн-платформаны заңсыз деп таныса, интернет-казиноның қызметін тоқтату немесе тоқтата тұру, сондай-ақ шетелдік медиа өнімі мен онлайн-платформаның ҚР аумағында таралуын тоқтату туралы шешім шығарады.
Бұл жарнамаға, соның ішінде дәрі-дәрмектерге де қатысты. Оны онлайн-платформаларда орналастыру БАҚ-қа ұқсас, заңнаманы сақтай отырып жүргізілуі тиіс.
Бұдан басқа, онлайн-платформалар өкілдіктерін тоқтата тұру мүмкіндігін ескере отырып, желілер мен байланыс құралдарының жұмысын тоқтата тұру тәртібіне түзетулер енгізіледі.
Сондай-ақ, заңға онлайн-кинотеатрлардың қызметін қарастыратын жаңа тарау қосылды.
Сонымен қатар, жедел хабар алмасу қызметтерінде тіркелуді қоспағанда, 16 жасқа дейінгі онлайн платформаларда пайдаланушыларды тіркеуге тыйым салатын "Балаларды денсаулығы мен дамуына зиян келтіретін ақпараттан қорғау ерекшеліктері" атты жаңа мақала қосылды.
Пайдаланушылардың міндеттері кеңейтілді.
Сонымен, пайдаланушылар міндетті:
- белгілі бір салада білім беру курстары немесе оқу материалы бар мазмұнды тарату кезінде диплом немесе сертификат мәліметтері бар тиісті білімнің бар екендігі туралы хабарламамен осындай мазмұнды сүйемелдеу;
- оккульттік қызметтер немесе өзге де осыған ұқсас қызметтер туралы ақпаратты қамтитын контентті тарату кезінде ондағы мәліметтер тек қана ойын-сауық сипатында болатындығы және ғылыми немесе практикалық растамасы жоқ екендігі туралы хабарламамен осындай контентті сүйемелдеу қажет.
Бес мыңнан астам жазылушысы бар онлайн-платформалардың анонимді пайдаланушылары оны сәйкестендіруге мүмкіндік беретін мәліметтерді уәкілетті органға жіберуге тиіс.
Бес мыңнан астам жазылушысы бар онлайн-платформаның анонимді пайдаланушысын сәйкестендіруге мүмкіндік беретін мәліметтер тізбесін уәкілетті орган айқындайды.
Сондай-ақ, заң жобасында пайдаланушыларға мазмұнды орналастыру және тарату кезінде келесі жағдайларда бейнеленген адамның келісімі талап етілмейтіні көрсетілген:
- егер мазмұнда адамның өзі, оның заңды өкілі немесе уәкілетті тұлға қол жеткізуі шектелмеген дереккөздерде орналастырған және таратқан адамның бейнесі болса.
Бекітетін уәкілетті органның өкілеттіктерін кеңейту көзделген:
- онлайн платформаларды бақылау ережелері;
- интернет-ресурстарға, онлайн-платформаларға және жедел хабар алмасу қызметтеріне қол жеткізуді шектеу туралы ережелер.
- белгілі бір тәртіппен бес мыңнан астам жазылушы аудиториясы бар онлайн-платформалардың анонимді пайдаланушыларының тізілімін жүргізеді;
Министрлік онлайн-платформалардың қызметін реттеуге бағытталған қойылған міндеттерді іске асыру құқыққа қайшы контенттің таралуын төмендетуді қамтамасыз етуге мүмкіндік беретінін, бұл қоғамдық сенім мен ақпараттық қауіпсіздік деңгейіне оң әсер ететінін атап өтті.
Өз кезегінде онлайн-платформалар өкілдіктерін есептік тіркеу бойынша талаптарды белгілеу цифрлық нарықтың отандық және шетелдік қатысушылары үшін бәсекелестіктің тең жағдайларын қалыптастыруға ықпал етеді, сондай-ақ олардың қызметіне салық салу есебінен мемлекеттік бюджетке түсетін түсімдердің өсуін қамтамасыз етеді.
Аудиовизуалды арналарды тарату операторларын лицензиялауды енгізу олардың қызметін құқықтық негізде реттеуге, телерадио хабарларын таратудың барлық түрлерін реттеуге бірыңғай тәсілді қамтамасыз етуге және бюджет кірістерін ұлғайтуға мүмкіндік береді.
"Ұсынылған нормаларды іске асыру мемлекеттік органдардың ақпараттық қатерлерге тиімді ден қоюы үшін қосымша құқықтық құралдар жасайды, осылайша цифрлық ақпараттық ортаның орнықтылығы мен ашықтығын нығайтуға ықпал етеді", – деп түйіндеді министрлік.
Құжат 29 желтоқсанға дейін ашық талқылау үшін "Ашық НҚА" сайтында орналастырылған.
