1 желтоқсанға қарай доллар бағамы қандай болады

Ұлттық банктің белсенді шаралары мен салықтық кезеңнің шарықтау шегіне байланысты теңге қысқа мерзімде айтарлықтай нығайды. Алайда сарапшылардың айтуынша, бұл тұрақтылық уақытша. 2026 жылы теңгенің әлсіреу қаупі фундаменталды деңгейде алдын ала қалыптасқан, деп хабарлайды Zakon.kz.

Ақша-несие саясатының қатаңдығы: қарашадағы үзіліс

Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығының (ҚҚҚ) талдау орталығы 2025 жылдың қараша айына арналған қаржы нарығының негізгі көрсеткіштері бойынша кәсіби қатысушылар арасында сауалнама жүргізді.

Сауалнама нәтижесінде нарық қатысушыларының басым бөлігі (95%) Ұлттық банк 28 қарашадағы отырысында базалық мөлшерлемені 18,0% деңгейінде сақтайды деп күтеді.

Бұл шешім екі негізгі факторға байланысты қабылданбақ:

1. Инфляциялық күтулердің төмендеуі. Соңғы үш айдағы өсімнен кейін 12 айлық инфляцияға қатысты күтулер 12,1%-дан 11,2%-ға дейін төмендеді. Бұған шикізат бағасының тұрақтануы, теңгенің нығаюы, ЖЖМ бағасын реттеу және ТКШ тарифтерін уақытша тоқтату ықпал етті.
2. Кешігіп әсер ету факторы. Сарапшылардың пікірінше, базалық мөлшерлеменің алдыңғы көтерілімінің нақты әсерін байқау үшін үзіліс жасау орынды.

Дегенмен, сарапшылардың болжамы бойынша, инфляцияны 5% деңгейіндегі мақсатқа қайтару үшін келесі жылы базалық мөлшерлеме шамамен 15,75% болуы тиіс. Бұл ақша-несие саясатының қатаң бағыты сақталатынын көрсетеді.

Доллар бағамының болжамы

Сарапшылардың күтісі бойынша, 2025 жылдың желтоқсан айының басында доллар бағамы шамамен 1 АҚШ долларына 532,8 теңге деңгейінде болады. Теңгенің уақытша нығаюына бірнеше фактор ықпал етуде:

• Нақты пайыздық мөлшерлеменің 3,6%-дан 5,4%-ға дейін өсуі теңгедегі активтерді тартымды етті;
• Салық кезеңі: экспорттаушылар шетел валютасын сата бастайды;
• Ұлттық банктің валюталық интервенцияларының жоғары көлемі – қараша айында шамамен 1,5 млрд доллар сату болжанып отыр.

Ұзақмерзімді тәуекелдер

Алдағы 12 айда (2026 жылдың қарашасына қарай) теңгенің 554,6 теңгеге дейін әлсіреуі күтіледі. Бұған бірқатар фактор әсер етуі мүмкін:

• Brent мұнайының болжамды бағасы 66,7 доллардан 65,2 долларға дейін төмендеді – ұсыныстың сұраныстан асып кету қаупіне байланысты;
• Шикізат экспортының төмендеуі және инфрақұрылымдық жобаларға байланысты импорттың өсуі;
• Ұлттық қордан бюджетке трансферттердің азаюы – 2026 жылы 2,8 трлн теңге (2025 жылы 5,3 трлн теңге болған). Бұл да бюджеттің валюталық түсімдерін азайтады.

Экономикалық өсім мен инфляция

Жоғары пайыздық мөлшерлеме, энергия тасымалдаушылардың арзандауы және Ұлттық қордан аударымдардың қысқаруы экономикалық өсімнің баяулауына әкелуде. Сарапшылардың болжамынша, ЖІӨ өсімі келесі жылы 4,5%-ға дейін төмендейді (бұрын 4,8% деп күтілген).

Ал қазан айындағы нақты инфляция 11,4% болып, күткеннен төмен шықты. Дегенмен, 2025 жылдың қарашасына дейінгі болжамдық инфляция әлі де жоғары – 12,6% деңгейінде.