Шетелдік инвесторлар Қазақстанның мемлекеттік органдарына 200-ден астам талап-арыз берді

Жоғарғы Сот төрағасы Асламбек Мерғалиев 2025 жылғы 7 ақпанда "инвестордың құқықтарын қорғау" инвестициялық форумында соттардың шенеуніктерге қатысты шешімдерінің үштен бірінде миллион теңгеге жуық сомаға ақшалай өндіріп алу салынғанын айтты, деп хабарлайды Zakon.kz.

Спикер 2024 жылғы 21 қарашадағы заңмен инвестициялық дауларды тек қана Астана соты мен Жоғарғы соттың әкімшілік алқалары қайта қарау практикасы бекітілгенін, бұл инвесторларды қорғаудағы және тұрақты сот практикасын қамтамасыз етудегі маңызды қадам екенін атап өтті.

"Елорда соттарына 900-ден астам талап-арыз келіп түсті, бұл әкімшілік және азаматтық даулар. Бұл ретте өткен жылы елорданың әкімшілік соты инвесторларға шешімдердің тек 17%-нан ғана бас тартты. Ал егер ақшалай баламада айтатын болсақ, онда инвесторлардың 100 млрд теңгеге жуық сомаға құқықтары қорғалды. Сот шешімдерінің үштен бірінде шенеуніктерге қатысты жеке ұйғарымдар шығарылып, миллион теңгеге жуық сомаға ақшалай өндіріп алу салынды. Өз кезегінде бизнес пен инвесторлар да парасаттылық танытып, заңды сақтауы керек", – деді Асламбек Мерғалиев.

Оның айтуынша, соттар экологиялық даулар және келісімшарттық міндеттемелер бойынша өтеді.

ҚР ҚК әкімшілік істер жөніндегі сот алқасының төрағасы Аслан Түкиев істердің негізінен ауқымды әрі терең зерделеуді қажет ететіндігін айтты.

"Олар, әдетте, бірқатар қазақстандықтарға, соның ішінде осы компаниялардың қызметкерлеріне әсер етеді және бюджетке айтарлықтай әсері бар. Сондықтан мұндай істер аз, бірақ олар мүдделер тұрғысынан да, экономика үшін де маңызды. Көбінесе бұл қаржы министрлігі – салықтар мен кеден, Өнеркәсіп министрлігі – жер қойнауын пайдалану және инфрақұрылымға қатысты мәселелер. Үшінші бағыт – экологиялық даулар. Біз инвестор талапкер, ал мемлекеттік органдар жауапкер болып табылатын істерді қараймыз", – деп жалғастырды ол.

Оның айтуынша, әкімшілік сотқа инвесторлардан 2024 жылы 200-ден астам талап-арыз түскен.

"Соттар мұндай істердің 80%-ын инвесторлардың пайдасына шешеді. Бір жағынан, заңнамада да, мемлекеттік органдардың әкімшілік тәжірибесінде де жүйелі кемшіліктер бар. Мәселелердің бір бөлігі формализм мен бюрократияға, сондай-ақ құжаттарда тіпті шамалы қателік анықталған жағдайларда қабылданған шешімдер үшін жауапкершіліктен аулақ болу ниетіне байланысты. Бұл шешімді қажет ететін күрделі мәселе. Бұл үшін бізде осы форумда пікірталас жүріп жатыр", – деп түйіндеді ол.

Бұған дейін Президенттің қосымша құн салығының үкімет ұсынған мөлшерлемесін тым жоғары деп санайтындығы хабарланған болатын.