Қаламақы төлеу үшін Imanbek, Димаш Құдайберген, Нұрсұлтан Назарбаевты іздеп жатыр
Сурет: pixabay
Тек аккредиттелген екі ұйым ғана пайдаланушылардан (кафелер, мейрамханалар, дүкендер, сұлулық салондары, радио, теледидар) Қазақстандағы барлық авторлық және сабақтас құқықтың иелеріне мекемелерде ойналған музыка үшін сыйақы алуға құқылы. Сонымен қатар ұйымдардың әрқайсысының бірқатар авторлық құқық иелерімен тікелей келісімшарты бар.
«ҚазАҚ» республикалық қоғамдық бірлестігінің 6 мың музыка ән авторлары мен орындаушысынан қаламақы алу туралы тікелей келісімі бар. Сонымен қатар ҚазАҚ-тың басқа елдердегі 148 авторлық қоғаммен халықаралық келісімі бар.
Әр ән үшін жиналған сыйақының 70%-ы авторлар мен орындаушыларға түседі. Бізде 30%-дан аспайтыны қалды. Сыйлықтар қазақстандық әртістерге кемінде 3 айда бір рет, шетелдік әртістерге жылына бір рет аударылад. Өйткені сыйақы пайдаланушылардан алынады. Театрлар мен филармониялар концерттен соң бірден төлейді. Ал теледидар мен радиолар 3 айда бір рет жібереді.«ҚазАҚ» облыстық қоғамдық ұйымы сыйақыларды бөлу бөлімінің басшысы Анар Исендікова
ҚазАҚ шетелдік авторларға сыйақы алғанда ақша жылына бір рет шетелдік авторлық қоғамдарға жіберіледі. Олар өз кезегінде Қазақстаннан ақшаны шетелдік авторлық құқық иелеріне таратады. Қазақстандық құқық иелеріне сыйақы тікелей немесе делдалдар арқылы төленеді.
Кейбір отандық авторлар мен орындаушыларға қаражат үнемі жіберіліп тұрады. Бірақ ҚазАҚ-та өзін әлі таныстырмаған, ақшасын алу үшін деректерін қалдырмаған авторлар да бар.
2021 жылдың 1 тамызындағы жағдай бойынша қаламақы үшін іздеуде жүрген белгілі адамдар:
Олжас Сүлейменов
Амалбек Тшанов
Қ. Баекенов
Б. Беделхан
Н. Назарбаев
Т. Молдағалиев
А. Зацепин
Қ. Дүйсекеев
А. Әлқожа
Ә. Оқапов
Қ. Мырзалиев
С. Жолбарыс
Т. Мұхамеджанов
Қ. Нұртас
М. Мақатаев
М. Саби
М. Шаханов
Р. Гайсин
Амантай Р
Қ. Шілдебаев
Әлім Заиров
Асылбек Тастан
Аташев Рысбек
Әділ Бестібаев
Ақтоты Райымқұлова
Байғали Серкебаев
Б. Шүкенов
В. Миклощич
Димаш Құдайберген
Аlex Kopp және басқалар
Авторлық құқық иелерінің тізімінде Нұрсұлтан Назарбаевтың болуы таңғалдырса, оның жазушы және ақын, үш танымал әннің авторы екенін атап өтеміз.
Бір қызығы, «ҚазАҚ» іздеуде жүргендердің кейбірі тағы бір аккредиттелген авторлық қоғам – «Аманатпен» тікелей ынтымақтасады. «Аманат» мекемесімен 1046 құқық иеленушімен авторлық және сабақтас құқықтар объектілерін басқару шарты жасалған. Бұл – қазақстандық авторлық құқық иелері. Аманат шетелдік құқық иелерімен ұжымдық басқару ұйымдары арқылы жұмыс істейді. Бүгінде Аманат шетелдік Авторлық құқық ұйымдарымен 26 келісімшартқа отырды.
Сома авторлық құқық иеленушілердің жалпы жиналысында бекітілген және біздің веб-сайтта жарияланған тарифтерді ескере отырып есептеледі. Аманат шетелдік авторлық құқық иелері үшін төлемді ұсынылған каталогтарды ескере отырып, шетелдік ұйымға төлейді. Аманат SCAPR халықаралық ұйымының мүшесі және халықаралық IPD деректер базасын (орындаушылар каталогы) пайдаланады.«Аманат» авторлық және сабақтас құқықты қорғау коммерциялық емес ұйымының жетекшісі Любовь Балмағамбетова
Дегенмен «Аманаттың» да сыйақы төлегісі келетін авторлар тізімі бар:
Раим және Артур
Молданазар
Лимба
Скриптонит
Әміре
Иманбек
Сей мо
Рахат би Әбдісагин
Иманғали Тасмағамбетов
Т.Мұхамеджанов
Аккредиттелген ұйымдармен қатар тек лицензиясы бар авторлық бірлестіктер де бар. Олар аккредитациясы жоқ, олармен келісім-шартқа отырған авторлар мен орындаушылар үшін ғана сыйақы ала алады. Кейбір деректерге сүйенсек, мұндай авторлық қоғамдарда шамамен 426 авторлық құқық иесі бар.
Авторлық құқық иесінің аккредиттелген немесе лицензиясы бар ұйымдармен келісімі болуы мүмкін. Бірақ авторлық құқықтарға қатысты қандай да бір мәселелер туындаған жағдайда дауларды шешу құқығы тек аккредиттелген авторлық құқық қоғамдарына тиесілі.
Барлық қолданушыны бір уақытта қадағалап отыру мүмкін емес, бірақ кез келген сәтте автор өз әнін кафеде ести алады. Сонымен қатар кафе оның әніне ақша төлейтін-төлемейтінін авторлық қоғамнан тексере алады. Бізде 2019 жылы бір жағдай болды. Әннің авторы Алматыға Франциядан келіп, оның музыкасы жергілікті мекемеде ойнап жатқанына таңғалды. Ол бірден бізге жүгінді. Біз Францияға тікелей ақша жіберіп жатқанымызды растайтын барлық құжатты ұсындық және мәселе шешілді.«ҚазАҚ» облыстық қоғамдық ұйымы сыйақыларды бөлу бөлімінің басшысы Анар Исендікова
Сыйақы алу үшін әлі хабарласпаған авторлық құқық иелерін іздеуді аккредиттелген авторлық құқық қоғамдары өздерінің веб-сайттары арқылы жүргізеді.
Авторлық ұйымдар марапатталған, бірақ сыйақы төленбеген авторлық құқық иеленушілер тізімінде табылған адамдарды осы сыйақыны авторлық құқық иелеріне төлеу мәселесін шешу үшін кеңсеге келуін немесе көрсетілген нөмірге хабарласуын сұрайды.
