Мемлекеттік құрылымдар қандай ақпаратты аша алады: жаңа стандарт бекітілді

Мәдениет және ақпарат министрінің м. а. 2025 жылғы 18 сәуірдегі бұйрығымен ақпарат иелерінің ашықтық стандарты бекітілді, деп хабарлайды Zakon.kz.

Стандарттың міндеттері:

• ақпарат иеленушілердің қызметі туралы халықтың хабардар болуын күшейту;
• ақпарат иеленушілердің ашықтығы мен айқындығын арттыру;
• ақпарат иеленушілердің проактивтілігін дамыту болып табылады.

Ақпарат иелері:

• мемлекеттік биліктің заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарының органдары мен мекемелері;
• жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару;
• мемлекеттік органдар болып табылмайтын мемлекеттік мекемелер;
• квазимемлекеттік сектор субъектілері;
• бюджет қаражатын алушылар болып табылатын заңды тұлғалар мемлекеттік бюджеттен бөлінген қаражатты пайдалануға қатысты ақпарат бөлігінде;
• мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілері-өздері өндіретін (өткізетін) тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің)бағасына қатысты ақпарат бөлігінде;
• заңды тұлғалар-олар иеленетін экологиялық ақпарат, Төтенше жағдайлар, табиғи және техногендік апаттар, олардың болжамдары мен салдары, өрт қауіпсіздігінің жай-күйі, санитариялық-эпидемиологиялық және радиациялық жағдай, тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі және азаматтардың, елді мекендер мен өндірістік объектілердің денсаулығына және қауіпсіздігін қамтамасыз етуге теріс әсер ететін басқа да факторлар туралы ақпарат бөлігінде;
• орталық немесе жергілікті атқарушы органдардың функцияларын орындаушылар.

Мәселен, мемлекеттік биліктің, жергілікті мемлекеттік басқарудың және өзін-өзі басқарудың заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарының органдары мен мекемелері иеленген ақпаратқа қол жеткізуді және қызметтің ашықтығын қамтамасыз ету үшін мынадай ең төменгі талаптар сақталады:

• қолжетімділігі шектеулі ақпаратты қоспағанда, Заңда және ішкі құжаттарда көзделген толық, өзекті және шынайы ақпаратты уақтылы ашу;
• орталық атқарушы органдардың алқалы органдарының және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергілікті өкілді және атқарушы органдарының ашық отырыстарын өзінің ресми интернет-ресурсында немесе өзге де бұқаралық ақпарат құралдарында отырыстың Анонсы мен күн тәртібін (ол болған кезде) үштен кешіктірмей орналастыра отырып, онлайн-трансляциялау ашық отырыс басталғанға дейінгі жұмыс күні;
• заңда белгіленген мерзімдерде келіп түскен ақпараттың сұратуларына толық және дұрыс ақпарат беру және олардың есебін жүргізу;

Сұрау салынатын ақпарат бірнеше ақпарат иеленушілердің құзыретіне кіретін және жазбаша сұрау салуға жауап беру кезінде өзге ақпарат иеленушілерден ақпарат алу талап етілетін жағдайларда, қарау мерзімін ақпарат иеленушінің басшысы бір рет күнтізбелік 15 күннен аспайтын мерзімге ұзартады, бұл туралы ақпаратты пайдаланушыға қарау мерзімі ұзартылған сәттен бастап үш жұмыс күні ішінде хабарланады.

• мемлекеттік органдардың интернет-ресурстарының бірыңғай платформасында (МО ЕПИР) қоғамдық маңызы бар ақпаратты орналастыру. Интернет-ресурстағы ақпарат қазақ және орыс тілдерінде ұсынылады. Қажет болса, интернет-ресурстың басқа тілдердегі нұсқалары да бар;
• ЕПИР МО-ға күн сайын жаңалықтар лентасын, өзге де бөлімдерді өзектендіру – ақпарат алынған немесе жасалған күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірілмей;
• нормативтік құқықтық актілердің жобаларын, бюджеттік бағдарламалардың жобаларын және бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуы туралы есептерді жария талқылауды жүргізу, сондай-ақ олар бойынша келіп түсетін ескертулер мен ұсыныстарға жауап беру;
• МО ЕПИР-де әзірленген нормативтік құқықтық актілердің жобаларына, бюджеттік бағдарламалардың жобаларына және бюджеттік бағдарламалардың іске асырылуы туралы есептерге олардың жария талқылауларын өткізу мерзімдері туралы халықты хабардар етуге бағытталған баспасөз релиздерін (анонстарын), ақпараттық хабарламаларды орналастыру;
• ашық диалогтың интернет-порталында интернет-конференциялар мен сауалнамалар өткізу. Интернет-конференциялар мен сауалнамалардың тақырыптарын айқындау кезінде ашық диалогтың интернет-порталына келіп түскен ақпаратты пайдаланушылардың өтінімдерін қоса алғанда, тақырыптың өзектілігі мен қоғамның сұрауларына сүйене отырып;
• ашық диалогтың интернет-порталында интернет-конференциялар мен сауалнамалар өткізу кезінде МО ЕПИР-на хабарландырулар орналастыру. Интернет-конференцияны өткізу кезінде – оны өткізу, сауалнама жүргізу күніне дейін кемінде бір жұмыс күні бұрын-ашық диалогтың интернет-порталында іске қосылған күннен бастап бір жұмыс күні ішінде;
• ашық диалогтың интернет-порталында бірінші басшының блогында аптасына кемінде бір жазба орналастыру. Жазбалардың тақырыптарын анықтау кезінде қоғамның сұрауларына және тақырыптың өзектілігіне сүйеніңіз.
• ашық деректердің интернет-порталында орналастырылатын мемлекеттік органдардың ашық деректерінің бірыңғай тізбесінде көзделген ашық деректерді орналастыру;
• мемлекеттік органдар қызметінің тиімділігін бағалаудың интернет-порталында мемлекеттік органдардың қызметін бағалау туралы ақпаратты, аумақтарды дамыту жоспарлары мен бағдарламаларының нысаналы индикаторларына қол жеткізу туралы есептерді орналастыруға, сондай-ақ мемлекеттік органдардың қызметін жария талқылауды жүргізуге;
• мынадай ақпаратпен (бірақ онымен шектелмей) оларға еркін қол жеткізуді қамтамасыз ете отырып, ақпараттық стендті немесе осыған ұқсас мақсаттағы басқа да техникалық құралды орналасқан үй-жайда орналастыруға: өз қызметі туралы; жұмыс режимі; азаматтарды қабылдау кестесі; өтініштерді беру, қарау және шешімдерге (іс-қимылдарға) шағымдану тәртібі; кеңсенің және персоналды басқару қызметінің телефондарын қоса алғанда, байланыс деректері; әлеуметтік желілердегі ресми аккаунттар және ресми интернет-ресурсқа сілтеме;
• мүгедектігі бар адамдардың ұлттық стандарт талаптарына сәйкес ақпараттық стендтерге, сондай-ақ ресми интернет-ресурсқа кедергісіз қол жеткізуін қамтамасыз ету. Кем дегенде жарты жылда бір рет мүгедек адамдардың өкілдерімен олардың ақпаратқа деген қажеттіліктерін анықтау үшін кездесулер өткізу;
• қоғамның ашық деректерге қажеттілігін анықтауға бағытталған іс-шараларды тоқсанына кемінде бір рет өткізу;
• бұқаралық ақпарат құралдары, бизнес, үкіметтік емес ұйымдар, халық бірнеше рет сұратқан ақпаратты ашық қолжетімділікте орналастыруға;
• мемлекеттік органның, жергілікті өзін-өзі басқару органының қызметінің ашықтығын қамтамасыз етуге бағытталған іс-шаралар кешенін қамтитын жыл сайын ведомстволық ашықтық жоспарын әзірлеу;
• ақпаратты пайдаланушылармен белсенді қарым-қатынас жасау.

Бұйрық 2025 жылғы 9 мамырдан бастап қолданысқа енгізіледі.