90-жылдардың негізгі сусыны болған Юпи шыны банкілерде ерітіліп, тек мерекелерде ғана дастарханға қойылатыны кімнің есінде жоқ дейсіз.
Егер азырақ кран суы қосылса хош иісті ұнтақ оп-оңай шырынға айнала қоятын. Сиқырлы сусынның құрамы туралы көп адам білген емес, оны білгісі де келмеді, бірақ болжау қиын емес-тін.
Ұнтақтың құрамында аспартам (E 951) және натрий цикламаты (E 952) қант алмастырғыштары бар. Натрий цикламаты қантқа қарағанда 30-50 есе тәтті.
1969 жылдың қазан айында Денсаулық сақтау, білім және әл-ауқат министрі Роберт Финч кіші Герберт Леонард Лэйдің FDA комиссиясына қарамай, цикламаттың GRAS мәртебесін алып тастап, оны азық-түліктерде жалпы қолдануға тыйым салғанымен, қуық қатерлі ісігінің даму қаупі туралы қосымша таңбаламасымен диеталық азық-түліктерде шектеулі қолдануда қолжетімді болды;
1970 жылдың қазан айында Азық-түлік және дәрі-дәрмек сапасын санитарлық қадағалау жөніндегі басқарма (FDA) жаңа комиссардың жетекшілігімен Құрама Штаттардағы барлық тағамдар мен дәрі-дәрмектерде цикламатқа толығымен тыйым салды.
Ал американдық химик Джон Макмарр аспартам цикламаттан 10 есе көп тәттірек екенін айтады. АҚШ-та цикламат ресми түрде тыйым салынғанымен, аспартамға тыйым салынбаған. Сонымен қатар, Батыста ерітілетін сусындар, чипстар мен газдалған сусындардағы зиянды заттардың рұқсат етілген мөлшері туралы мәселе өткен ғасырдың ортасынан бері талқыланып келеді. Дегенмен, олар нарықта еркін сатылып келеді.
Сурет: Жанна Биятан
Талдықорған қаласында қоғам белсенділеріне "Saima Juce Mango" сусынын және "Смешарики" алма-жүзім шырынын Жетісу облысы бойынша Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитеті "Ұлттық сараптама орталығы" ШЖҚ РМК филиалының аккредиттелген зертханасы тексерді:
- өнім атауының жоқтығы;
- тамақ өнімдерінің құрамы көрсетілмегені;
- тамақ өнімдерінің саны (салмағы, массасы) жоқтығы;
- сақтау шарттарының көрсетілмегені;
- өндіруші мен импорттаушының атауы мен орналасқан жері көрсетілмегені;
- тағамдық құндылық көрсеткіштері мемлекеттік және орыс тілдерінде көрсетілмегені;
- мемлекеттік және орыс тілдеріндегі таңбаламаның жоқтығы;
- КО-ға мүше мемлекеттер нарығындағы өнім айналымының бірыңғай белгісінің жоқтығы;
- қаптамада (жабынында) пиктограммалар мен белгілердің, Mебиус ілмегінің жоқтығы анықталғаны қаулыда жазылған.
"Смешарики" алма-жүзім шырыны техникалық регламенттің 4.1-бабының 1-тармағында қарастырылған талаптарына сәйкес келмеді, тамақ өнімінің қаптамасындағы таңбалама орыс тілінде және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттің мемлекеттік тілінде жазылуы тиіс.
Сурет: Жанна Биятан
Шетелдік тауарлардың қаптамасында қазақ және орыс тілдерін қолдану тек Заң талабы ғана емес, сонымен қатар еліміздің барлық азаматтары үшін қолжетімділік пен хабардарлықты қамтамасыз етудің маңызды элементі болып табылады.
Екі тілді таңбалама қазақ және орыс тілінде сөйлейтіндерге өнімнің құрамы мен сипаттамаларын оңай түсінуге көмектеседі. Бұл ұлттық стандарттарға сәйкестік тұрғысынан ғана емес, сонымен қатар тұтынушылардың денсаулығы мен қауіпсіздігі тұрғысынан да маңызды.
Тұтынушылар өнімде мәліметтердің толық болмауы санитарлық-эпидемиологиялық бақылау зертханаларына өнімнің сапасы мен қауіпсіздігін тексеруді қиындататынын есте ұстауы керек. Сондықтан, шығу тегі белгісіз және сатылым алдындағы бақылаудан өтпеген өнімдерді сатып алуды ұсынбаймыз.
Сонымен бірге кейбір өнімдердің құрамында зиянды бояғыштардың болуы мүмкін екенін де естен шығармаған жөн және жалғыз немесе басқа қоспалармен (мысалы, натрий бензоаты) бірге:
- аллергияны (анафилаксияға дейін);
- қатерлі ісік пен мутацияның дамуын;
- СДВГ (балалардағы гиперактивтілік синдромы);
- ұрықтың дамуындағы ауытқуларды;
- ішкі ағзалардың құрылымдары мен қызметіндегі өзгерістерді тудыруы мүмкін.
Мұндай бояғыштарды қайдан кездестіруге болады? Балалардың сүйікті тәттілерінде:
- дражерлерде,
- мармелад және т.б, әсіресе түрлі брендтердегі газдалған сусындарда;
- сағыздарда, десерттерде, чипстар мен консервілерде және т.б. кездеседі.
ҚР Президентінің Іс басқармасы Медициналық орталығының "Санитарлық-эпидемиологиялық орталығы" ШЖҚ РМ сіздерді өз парақшасында тек жарамдылық мерзіміне ғана емес, сонымен қатар азық-түлік өнімдерінің құрамын да оқуға шақырады.
Осыған ұқсас сұрақтар бойынша 87054222739 байланыс нөміріне немесе Instagram-дағы OZPP.KZ парақшасына хабарласуға болады.
