2025 жылдың 5 наурызында Brent фьючерстерінің құны барреліне 69 доллардан төмен түсіп, 68,33 долларға жетті, бұл 2021 жылдың желтоқсанынан бергі ең төменгі деңгей. WTI мұнай фьючерстері барреліне 66 доллардан төмен түсті. Ал, бүгін жағдай сәп-пәл жақсарып қалды: 6 наурызда Астана уақыты бойынша сағат 14:00-ге дейін Brent-те мамыр фьючерстерінің құны барреліне 69,4 долларға дейін көтерілді.
Мұнай бағасының төмендеуінің негізгі себептері
Сарапшылар мұнай бағасының құбылмалылығының бірнеше факторларын анықтады.
Ең алдымен, бұл АҚШ-тың Қытайлық, Канадалық және Мексикалық импортқа жоғары баж салығын енгізуі (25%-ға дейін), бұл сауда шиеленісін күшейтті.
Екіншіден, бұл елдер тарапынан жаһандық экономикалық өсудің баяулауына және энергия тасымалдаушыларға сұраныстың төмендеуіне қауіп төндіретін жауаптар.
Үшіншіден, 2025 жылғы сәуірден бастап мұнай өндіруді тәулігіне 138 мың баррельге біртіндеп ұлғайтуды бастау туралы ОПЕК+ шешімі.
Қазақстанға жағдайлар қалай әсер етеді?
Қазақстан мұнай экспорттаушы ел ретінде әлемдік бағаларға тікелей байланысты. Бағалардың төмендеуі жағымсыз салдарға әкелуі мүмкін:
- Бюджет түсімдерінің қысқаруы, өйткені ел кірістерінің едәуір бөлігі мұнай экспорты есебінен қалыптасады.
- Егер бағаның төмендеуі жалғаса берсе, теңге бағамына қысым жасалады.
- Мұнай-газ саласындағы инвестициялық бағдарламаларды түзету керек, өйткені жобалар тиімсіз болып қалады.
- Егер мұнай бағасы төмен деңгейде бекітілсе, фискалдық саясат пен бюджеттік шығындарды қайта қарау қажеттігі туындайды.
Сарапшылар не дейді?
Нарықтағы жағдай шиеленісті болып қала береді және мұнай бағасының одан әрі динамикасы сауда соғыстарының қалай өрбитініне және ірі мұнай өндірушілердің өзін қалай ұстайтынына байланысты болады.
- Morgan Stanley Research 2025 жылдың екінші тоқсанында Brent маркалы мұнай бағасы барреліне 70 доллар деңгейінде тұрақтанады деп болжайды.
- Citigroup сарапшылары барреліне 60 долларға дейін төмендейді деп күтеді.
- АҚШ Энергетика министрлігі (EIA) Brent мұнайының орташа бағасын 2025 жылдың бірінші тоқсанында барреліне 76,3 доллардан, ал екінші тоқсанда барреліне 75 доллардан күтеді.
- Ресейдің экономикалық даму министрлігі ресейлік Itals мұнайының бағасын 2025 жылы барреліне 69,7 доллар деңгейінде болжайды.
- Goldman Sachs 2025 жылға арналған Brent маркалы мұнайдың орташа бағасын барреліне 78 доллардан болжайд.
Сонымен қатар, инвестициялық компанияның маманы Ерғазы Таубаев бағаның ағымдағы төмендеуі соншалықты қауіпті емес деп санайды.
"Нарық қазір сұранысқа қатысты алаңдаушылыққа толығымен назар аударады, бірақ өндірушілердің ықтимал реакциясын ескермейді. Егер бағалар құлдырай берсе, ОПЕК+ өндірістің өсу қарқынын бәсеңдетуі мүмкін, бұл нарыққа қолдау көрсетеді". Ерғазы Таубаев
Бұған дейін 8 наурызда Алматы, Астана және Шымкент қалаларында қар жауатындығы хабарланған болатын.