2024 жылғы 21 қарашада мәжілісте Зоология институтының (Алматы) ғылыми қызметкері Анна Хамчукова хабарлағандай, Қазақстанда қаңғыбас жануарларға қатысты ОСВВ адамгершілік әдісі, яғни "аулау – зарарсыздандыру – вакцинациялау – шығару" қолданылады. Ал, заң жобасына енгізілген түзетулер қайтарымсыз аулауды көздейді. Егер ит питомниктен алынбаса, ол эвтанизацияланады.
Эвтаназизация – бұл азапты жеңілдету үшін қасақана ауыртпалықсыз өлімге әкелу әрекеті.
Анна Хамчукова Дүниежүзілік жануарлар денсаулығы ұйымы қайтарымды зарарсыздандыруды тек халқы төзімді, қаңғыбас иттердің тарихи мекенінде ғана қолданатындығын атап өтті.
"ОСВВ-мен құтырудың алдын алуға келетін болсақ, әлі нақты шешімін таппаған мәселе. Жануарларды вакцинациялау осы қауіпті аурудың таралу қаупін азайтуы мүмкін. Бірақ ОСВВ әдісін қолдану құтыруға қарсы вакцинацияның бір реттік процедурасын ғана қамтиды. Бұл ретте қайта аулау немесе вакцинациялау көзделмейді", – деп түсіндірді сарапшы.
Вакцинациядан кейін жануарлар құтыруды қайтадан жұқтырып, адамдар мен басқа жануарларға қауіп төндіруі мүмкін.
"Қазақстан құтыру вирусы бойынша қолайсыз өңірлерге жатады, осыған байланысты халықаралық ұйымдар, сондай-ақ вакцина өндірушілердің көпшілігі жануарларды екінші айынан бастап вакцинациялауды, содан кейін өмір бойы жыл сайынғы ревакцинациялауды ұсынады. Яғни, ОСВВ бойынша шығарылған әрбір итті жыл сайын қайтадан ұстап, ревакцинация жүргізу қажет болады, бұл өте күрделі шығындар процесі", – деп түсіндірді Анна Хамчукова.
Экология және табиғи ресурстар вице-министрі Нұркен Шарбиевтің айтуынша, өткен жылы елімізде 247 мың ит ауланған. Оларды зарарсыздандыруға және вакцинациялауға 20 млрд теңге қажет. Итті күнделікті бағымы 5000 теңгені құрайды. Бұл 400 млрд теңгеден асады.
"Биыл 250 мыңнан астам ит ауланады. 500 мың ит — 800 млрд теңге. Ашығын айтқанда, бюджет мұндай шығыстарға қолайсыз", — деді ол.
Мәжіліс депутаты Ажар Сағандықова қаңғыбас иттер мәселесі белең алып келе жатқандығын атап өтті.
"Американдық HSUS және PETA сияқты ірі ұлттық зооқорғаныс ұйымдары эвтаназияны үнемі қолданады. Олар қала көшелерінде иелері тастап кеткен қаңғыбас жануарларды қатыгездікпен өлтіруден гөрі эвтаназияны қолдануды адамгершілікке жатады деп санайды. Не болса да, мен адам өмірі әрқашан кез келген мәселеден жоғары тұратынына сенімдімін", – деді ол.
Бұған дейін Қазақстанда NEET санатындағы жастардың үлесі төмендегені хабарланған болатын.
