Тұтынушы құқығын қорғаушылар жоғары сортты сары майдың сапасын тексеріп көрді
Сурет: pixabay
2024 жылдың маусымында Қостанай қаласында "MOТҚҚҚ" ҚБ өкілі Беларусь өндірушісінің 72,5% (180 г.) жоғары сортты майдың массалық үлесі бар тұздалмаған "Крестьянское" тәттімайын сатып алды.
Өнім құрамы мен қауіпсіздігін тексеру үшін ҚР Денсаулық сақтау министрлігі Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитеті Қостанай облысы бойынша "Ұлттық сараптама орталығы" ШЖҚ РМК аккредиттелген зертханасына кешенді сараптамаға жіберілді. Өйткені, сары май әлеуметтік маңызы бар азық-түлік өнімі ретінде Кеден одағы (ЕАЭО) аясындағы азық-түлік өнімдеріне қойылатын барлық талаптарға сай болуы керек.
Зерттеу хаттамасында ауытқушылық тіркелді: құрамында беген қышқылы нормадан асып кеткен.
Бұл қарапайым сатып алушы үшін нені білдіреді?
Беген қышқылы – сүт майының табиғилығын көрсететін көрсеткіштердің бірі болып табылады. Майда оның мөлшері өте аз көлемде болуы керек (0,1% дейін), өйткені ол негізінен өсімдік майларында кездеседі. Көрсеткіштен асып кету (бұл жағдайда 0,2%) майға басқа майлардың қосылуы ықтималдығын көрсетуі мүмкін, бұл оның сапасын төмендетеді. Кәдімгі "шаруашылық" майының орнына тұтынушы басқа затты, яғни, сүт пен өсімдік майының қоспасын алып отыр. Әлеуметтік маңызы бар өнім жағдайында мұндай сәйкессіздік өзекті саналады, өйткені, көптеген тұтынушылар оны дәміне қарай ғана емес, сонымен қатар қолжетімділігіне байланысты да таңдап жатады.
Сурет: Жанна Биятан
Хаттамада қазақ тіліндегі таңбаламаның жоқтығы көрсетілген. Көптеген адам бұл фактіні ұсақ-түйек деп санап, мән бермейтіні рас: майдың негізгі құрамы онсыз да бәріне түсінікті. Ал тек мемлекеттік тілді меңгерген тұтынушы үшін бұл нені білдіреді? Адам алдындағының сары май ма әлде маргарин бе екенін түсіне ме, жоқ па? Мәселе одан да тереңіректе жатыр – біз ақпаратқа қол жеткізу құқығы туралы айтып отырмыз. Кейбіреулер үшін бұл түбегейлі маңызды мәселе болатыны да сөзсіз, өйткені жапсырмадағы толық емес ақпараттар кейбір тұтынушыларды автоматты түрде елемей, олардың таңдауын шектеп, жаңылыстырады.
Сурет: Жанна Биятан
Бір қызығы, майдың
массалық үлесі 84% (180 г.) тұздалмаған
тағы бір беларусьтік "Элитное" тәттімайы
да таңбалама талаптарына сәйкес келмеді: қаптамасында мемлекеттік тілде ақпарат жоқ. Бұл өнім әлеуметтік маңызы бар
азық-түлік тауарларының тізіміне енбегенімен, мұндай ауытқушылықтар аз сұрақ
туғызбасы анық. Майлылығы жоғары майлардың дәмі де қаныққан болып келеді, десек
те қазақ тіліндегі ақпараттың жоқтығы – сатып алушылардың осы санатқа кіруін
шектейді.
Біз ақпарат маңызды
болып табылатын әлемде өмір сүріп жатырмыз және ХХІ ғасыр тұтынушылары өз
құқықтарының қорғалғанын және сатып алған өнімдерінің қауіпсіз екенін білуге лайық.
Біреулер үшін екі тілдегі қаптама – мемлекеттік тілге деген құрметтің белгісі
болса, енді біреулер үшін сақтау шарттарын дұрыс түсінуге мүмкіндік береді. Ал,
тағы біреулер үшін бұл олардың сапалы өнімді таңдағанына көз жеткізіп, ендігіде
оның салдарына алаңдамай, өз отбасы мүшелеріне қорықпай ұсынуға болатынын
білдіреді.
Дүкенге сары май іздеп кірген
болсаңыз, сарапшы Жанна Биятанның төмендегідей
кеңестерін жадыңызда ұстаңыз:
- Ғаламтор ресурстары арқылы құрамын тексеру. Онлайн дерекқорлар
өндірушіні штрих-код арқылы тексеруге көмектеседі.
Бірақ бұл әдіс әлі барлығына бірдей қолжетімді еместігін
есте сақтаған жөн, шағын қалалардағы әлсіз интернет жағдайында
бұлайша
тексеру ұзақ уақытты алуы мүмкін.
- Мобильді
қосымшаларды пайдалану. Арнайы бағдарламалар қаптаманың сыртындағы
фотосуретіне
негізделген ауытқуларды тани алады. Бірақ мұнда да шектеулер бар: барлық қосымшалар тілге бейімділікті қолдай
бермейді және олар кейбір аймақтарда қолжетімді болмауы да мүмкін.
- Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жөніндегі аумақтық бірлестіктерден көмек сұрау. Олардың басты мақсаты – бұзушылықтар емес, тұтынушыны ықтимал қауіптерден қорғау.
"Сондықтан, сіз сары май сияқты қажетті өнімді таңдауда кішкентай нәрсенің өзіне мән беру керектігін есте сақтаңыз Ал, әлеуметтік маңызы бар өнімдерді таңдайтын болсақ, олардың бағасы қолжетімді ғана емес, сонымен қатар қауіпсіз де болуы керек, сапасы мен адалдығына сенім артқанда, өндірушілер сол сенімнен шығуы тиіс. Түптеп келгенде, тұтынушыларды қорғаудың мақсаты – жазалау емес, денсаулық пен әл-ауқатты қорғау болып табылады. Ал егер кем дегенде бір сатып алушы осы мақаланы оқығаннан кейін жапсырмадағы ұсақ-түйектерге назар аударудың маңыздылығы туралы ойланса, біз мақсатымыз орындалды деп есептейміз". Сарапшы Жанна Биятан
Осыған ұқсас сұрақтар бойынша 87054222739 байланыс нөміріне немесе Instagram-дағы OZPP.KZ парақшасына хабарласуға болады.
