Ресейдегі негізгі мөлшерлеме өзгеріссіз қалды: бұл Қазақстанға қалай әсер етеді

Ресейдің Орталық банкі күтілген шешімді қабылдап, негізгі мөлшерлемені өзгеріссіз қалдырды. Алайда, реттеушінің жаңа саяси бағыты жылдың екінші жартысында саясаттың жұмсару мүмкіндігін меңзейді. Бұл Ресейдегі инфляцияға қалай әсер етеді және Қазақстан экономикасына не әкеледі – ақпаратта.

Орталық банктің шешімі: 21% деңгейіндегі тұрақтылық

2025 жылдың 25 сәуірінде Ресейдің Орталық банкі өзінің отырысының қорытындысы бойынша негізгі мөлшерлемені жылдық 21%-ға өзгеріссіз қалдыру туралы шешім қабылдады. Бұл шешім сарапшылар мен аналитиктердің көпшілігінің болжамдарына толық сәйкес келді. Мөлшерлеме 2024 жылдың қазан айынан бері осы жоғары деңгейде сақталып отыр.

Бұл қадам реттеуші тарапынан инфляцияның жоғары деңгейімен күресті жалғастыру қажеттілігімен түсіндірілді. Наурыз айында инфляция 10,34%-ға жетті. Халық пен бизнестің инфляциялық күтілімдері және геосаяси белгісіздіктің жалпы жағдайы Орталық банкті қатаң монетарлық саясатты жалғастыруға мәжбүр етті. Реттеушінің сақтықпен қабылдаған шешімі экономиканың инфляциялық қысымының күшеюіне жол бермеуді мақсат етеді.

Росстаттың мәліметтеріне сүйенсек, 2025 жылдың бірінші тоқсанында инфляция 2024 жылдың соңымен салыстырғанда баяулады, бірақ Орталық банктің 4%-дық мақсатынан айтарлықтай жоғары болды. 2025 жылдың наурыз айының соңында жылдық инфляция 10,34%-ды құрады.

Жоғары мөлшерлеменің инфляция мен Ресей экономикасына әсері

Негізгі мөлшерлеменің 21%-ға сақталуы инфляцияны кезең-кезеңмен төмендету үшін маңызды құрал болып табылады. Алайда, бұл шара инфляцияның бірден төмендеуіне әкелмейтінін түсіну керек. Қатаң ақша-несие саясаты ішкі сұранысқа тікелей әсер етеді: қымбат қарыз алу бизнес үшін де, азаматтар үшін де несие беруді шектейді, ал депозиттер бойынша жоғары пайыздық мөлшерлемелер жинақтау белсенділігін ынталандырады, бұл өз кезегінде тұтынудан қаржыны тартады. Бұл факторлардың жиынтығы бағалардың өсуін тежеуге көмектеседі.

Ресей Банкі мен жетекші сарапшылардың болжамдары бойынша, егер ағымдағы бағыт сақталса, 2025 жылы Ресейдегі жылдық инфляция 7-8%-ға дейін баяулайды. ОБ-тің мақсатты деңгейіне, яғни шамамен 4%-ға қайта оралу тек 2026 жылға күтілуде, дейді экономист Алишер Қасымов.

"Халықтың инфляциялық күтулері әлі де жоғары және тұрақсыз болып қалуда, бұл ретте регулятор бағаның төмендеуін қамтамасыз ету және олардың қайта жеделдеуіне жол бермеу үшін шешуші шаралар қабылдауға мәжбүр", – деп атап өтті Алишер Қасымов.

Ресейдегі инфляцияның төмендеуі Қазақстандағы инфляцияға әсер ете ме

Ресей мен Қазақстан арасындағы тығыз экономикалық байланыстар, Ресейдегі инфляцияның төмендеуі Қазақстан экономикасына айтарлықтай оң әсер ететінін білдіреді. Бұл бірнеше негізгі арналар арқылы жүзеге асады.

Импорттық инфляциялық қысымның төмендеуі. Ресей Қазақстанның сауда серіктестерінің арасында сөзсіз көшбасшы болып табылады. 2024 жылы Ресейден импорт 2023 жылмен салыстырғанда 8,3%-ға (8,25 миллиард доллар) өсті (2023 жылы бұл көрсеткіш 16,85 миллиард доллар болған). ЕАЭО аясында Ресейдің Қазақстанмен сауда айналымындағы үлесі шамамен 91%-ды құрайды, бұл Қазақстан өнеркәсібі мен тұтынушы нарығының ресейлік жеткізілімдерге айтарлықтай тәуелділігін көрсетеді, деп атап өтті қаржыгер Арсен Темірбаев.

"Ресейдегі бағаның төмендеуі автоматты түрде 2-3 айлық кешігуімен Қазақстанға импортталатын тауарлардың арзандауына әкеледі, бұл ішкі инфляцияны тежеудің тікелей факторы болады", – деді Арсен Темірбаев.

Басқа да әсер етуші факторлар

2025 жылдың басында Қазақстанның экспорт көлемінің жалпы төмендеуіне қарамастан, Ресейден келетін импорт әлі де айтарлықтай, ішкі бағаларға әсер етуін жалғастыруда екенін айта кету керек.

Монетарлық әсер және теңгенің тұрақтылығы. Ресейдің Орталық банкі жүргізетін ақша-кредит саясаты экономикалық байланыстар мен айырбас бағамының динамикасы арқылы Қазақстанға жанама әсер етеді.

"Ресейдегі инфляцияның төмендеуі оның ақша-кредит саясатын жеңілдетуге негіз болады, бұл теңгенің рубльге қатысты тұрақтылығын нығайтып, Қазақстан үшін осыған байланысты инфляциялық тәуекелдерді азайтуға мүмкіндік береді", – деді Арсен Темирбаев.

Ұзақ мерзімді ынтымақтастық перспективасы. Ресейдегі инфляцияның төмендеуі және экономикалық жағдайдың жақсаруы өзара инвестициялар мен экономикалық ынтымақтастықты кеңейту үшін қолайлы жағдай жасайды.

"Бұл Қазақстандағы өз өндірісінің дамуына, импорттық тәуелділіктің төмендеуіне, азық-түлік қауіпсіздігінің нығаюына және, нәтижесінде, ұзақ мерзімді перспективада ішкі инфляциялық қысымның төмендеуіне ынталандыруы мүмкін". Арсен Темірбаев

Риториканың жұмсаруы: болашақта мөлшерлеменің төмендеуі туралы белгі

Ресейдің Орталық банкі мөлшерлемені жоғары деңгейде сақтағанымен, оның риторикасында маңызды өзгерістер орын алуда. Сарапшылар қатаң сигналдан неғұрлым бейтарап тұжырымға көшу мүмкіндігін болжайды. Бұл қадам Орталық банктің икемділігін арттырып, нарықты болашақта негізгі мөлшерлеменің төмендеуі мүмкіндігіне дайындық жасауды көздейді.

Сарапшылардың болжамдарына сәйкес, мөлшерлеменің бірінші төмендеуі осы жазда, мүмкін шілде айында болады. Күтілетін төмендеу 100-200 базистік тармақты құрап, 19-20% деңгейіне дейін жетуі ықтимал. 2025 жылдың соңына қарай инфляцияның тұрақты баяулауы және экономикалық жағдайдың тұрақтануы жағдайында мөлшерлеме 14-17-19% аралығына төмендеуі мүмкін.