Абай облысындағы алапат өрт қарсаңында бақылау камералары өшірілген
Сурет: ҚР ТЖМ
Алайда депутаттардың оған көңілі тола қойған жоқ. Тіпті, екі ведомстваның есебі екі бөлек деп, премьер-министрге шағымданды, деп жазады qazaqstan.tv.
Биыл жаз жылдағыдан гөрі ыстық болады. Төтенше жағдайлар министрлігінің мәліметі бұл. Сондықтан Қостанай, Абай облысындағы секілді өрттердің алдын алып, тілсіз жауға қарсы тұру үшін дайындық қызу. Тіпті орманшылар мен өрт сөндірушілерге беріліп жатқан киім мен су жаңа техниканы Мәжіліске әкеліп, көрме ұйымдастарды. Мұны депутаттар суретке түсіріп, әлеуметтік желіге салғаны сол еді. Кері жауап көп күттірмеді.
"Көптеген өрт сөндірушілердің өздері жазып жатыр. Мұндай нәрсені көрген жоқпыз ғой деп. Өйткені ауданға да, ауылға да жетпеген." Дәулет Мұқаев, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты
Экология және табиғи ресурстар министрінің айтуынша аудан ауылдарды толық қамту үшін бір-екі жыл қажет. Тиісті қаржы бөлінген. Жұмыс жүріп жатыр.
Мәселен, министрлік өзге де жауапты ведомствалармен бірігіп, өрттің алдын алу үшін 2023-2027 жылдарға арналған іс-шаралар жоспарын бекіткен. Оны іске асыру үшін 68 миллиард теңгеден астам қаржы бөлінеді. Бұл қаражатқа тозған материалдық техникалық база жаңарады. Мыңнан астам трактор, өрт сөндіретін көліктер мен патрульдік машиналар мен тағы сонша тіркеме, цистерна сияқты керек жарақ алынады. Өртті бақылайтын мұнаралар салынады. Тіпті елдегі барлық орманда өртті ерте анықтайтын ақылды жүйелерді орнату көзделген. Әзірге ол бірнеше ұлттық паркте ғана бар.
"Егерде біз Бурабайды алсақ 2021 жылдан бастап орнатты ғой бұлар. Соның өзінде пожардың көлемі 80 гектар болса бұрында, қазір 1,5 гектарға түсірген. Сол себептен бұл өте нәтижелі жүйе." Ерлан Нысанбаев, ҚР Экология және табиғи ресурстар министрі
Бұл жүйе дамыған елдерде баяғыдан бар. Бізге де керек ақ. Өйткені өрт саны артып барады.
"Егер 2018 жылы ол 358 болса, 2023 жылы 810 өртке жетіп отыр. Сондай-ақ өрт шарпыған аумақтың ауданы өсіп отыр. Мысалы 2022 жылмен салыстырғанда өрттің ауданы 13% өсті. Залал 8 есе ұлғайды." Бауыржан Сыздықов, ҚР Төтенше жағдайлар вице-министрі
Алысқа бармай, соңғы екі жылды алайық. 100 мың гектар орманды қызыл жалын күл қылды. Табиғатқа келтірілген залал көлемі 182 миллиард теңге. Жасыл желектің қалпына келуі үшін кемі 20-30 жыл қажет. Оның үстіне қаншама құтқарушы, орманшы, тіпті қарапайым тұрғындар тілсіз жаудың құрбаны болды. Бір ғана Абай облысындағы өрттен 14 адамның опат болғаны белгілі. Депутат ормандарға ұялы байланыс желісін тартса, мұндай қайғылы жағдай болмас еді дейді.
"Неге? Өйткені біз сондағы азаматтармен барып сөйлескенде солар айтты, ана орманның ішіндегі жігіттердің қайтыс болып кеткен себебі телефон істемеді сондықтан олар хабар бере алмады біз осы жердеміз деп. Осы сұраққа кім нақты жауап береді маған." Ерлан Сайыров, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты
Бірақ нақты жауап болмады. Есесіне прокуратура өкілдері тергеуге қатысты мән-жайды жайып салды. Айтуларынша, осы Абай облысындағы алапат өрт қарсаңында камералар сөндірілген.
"Камера өшіп тұрған. Өйткені "Семей Орманы"-ның Карнаухов деген қызметкері батареяларын ауыстырған. Бірақ қайта қосуды ұмытып кетіпті. Кейін біраз уақыттан кейін өрт шыққан. Тергеу жалғасып жатыр. Оның үстіне ағаштарды заңсыз кесудің 20-дан астам фактісі де анықталды." Дәулет Ақылбеков, ҚР Бас прокуратурасы сотқа дейінгі тергеу қызметінің бастығы
Жалпы Үкімет сағаты 3,5 сағатқа созылды. Өйткені депутаттар сұрақты қарша боратты. Десе де, жөнді жауап ала алмады. Сондықтан өртке қарсы мәліметтері екі бөлек болып, дайындықсыз келген жауаптыларды сынға алып, премьер-министрге шағымданды.
Көп сауалдың бірі орманшылардың жалақысына қатысты. Былтыр ол 100 пайызға көтерілгені белгілі. Десе де, барлығыныкі емес басшылық қызметтегілердің ғана айлығы өскен. Экология және табиғи ресурстар министрінің айтуынша енді көктемде орман шаруашылығында жүргізуші, бухгалтер секілді қарапайым қызметкерлердің жалақысына да 75 пайыз үстемақы қосылмақ.
