Қазақстан Орталық Азия елдерін нанмен қамтамасыз ете ала ма
Сурет: Zakon.kz
Бұдан басқа, USDA 2024-2025 жылдардағы маусымда Қазақстан Орталық Азия арасында астық экспорты бойынша көшбасшы болады деп мәлімдейді.
Американдық мамандардың айтуынша, 2024 жылы әлемде бидай өндірісі, әсіресе Австралия, Үндістан, Қазақстан, Канада, Қытай, Пәкістан және АҚШ-та айтарлықтай артады. Бірақ Еуропалық Одақта, Ресейде және Украинада егіннің төмендеуі байқалады.
Бидай өндірісінің өсуі болжануда:
- Австралия-3 млн, 29 млн тоннаға дейін;
- Үндістан - 3,4 млн, 114 млн тоннаға дейін;
- Иран - 500 мыңға, 14,5 млн тоннаға дейін;
- Қазақстанда - 2,4 млн, 15,5 млн тоннаға дейін;
- Канада - 2 млн, 34 млн тоннаға дейін;
- Қытай - 3,4 млн, 140 млн тоннаға дейін.
Жалпы астық жинаудың төмендеуі күтілуде:
- ЕО - 2,1 млн-ға, 132 млн тоннаға дейін;
- Ресей - 3,5 млн, 88 млн тоннаға дейін;
- Түркия-500 мыңға, 19 млн тоннаға дейін;
- Украина - 2,4 млн, 21 млн тоннаға дейін.
Әлемдік астық нарығындағы биыл Еуроодақ, Ресей және Украина арасында бәсекелестік болмақ. АҚШ мамандарының пікірінше, Ресей бесінші жыл қатарынан ең ірі әлемдік экспорттаушы болады, дегенмен экспорт болжамы өткен жылмен салыстырғанда 1,5 миллион тоннаға қысқарды.
"2023 және 2024 жылдары Ресей Таяу Шығыс пен Африканың көптеген нарықтарындағы үстемдігін кеңейтті. Аталмыш аймақтар бұған дейін ЕО немесе Украинаның тауар айналымына тәуелді болған. Бұл үрдіс 2024 және 2025 жылдары жалғасады деп күтілуде, өйткені ресейлік тауарлар басқа жеткізушілермен салыстырғанда баға бойынша бәсекеге қабілетті болып қалуы мүмкін", – деп есептейді АҚШ АШМ.
Жалпы, 2024-2025 жылдардағы маусымда бидайдың әлемдік өндірісі 798,2 млн тонна деңгейінде болжануда, бұл өткен жылмен салыстырғанда 10,5 млн тоннаға артық.
Астықтың негізгі импорттаушылары (мың тонна) өзгеріссіз қалады:
- Египет-12000;
- Индонезия-11 500;
- Қытай-11000;
- Түркия-10 500;
- Алжир-8500;
- Марокко-7500;
- Бангладеш-6400;
- Филиппин-6000;
- Бразилия-5500;
- Мексика-5400;
- Жапония-5300;
- Нигерия-4800;
- Оңтүстік Корея-4600;
- Өзбекстан-4500;
- Вьетнам-4500;
- Ауғанстан-4500.
Америкалық сарапшылар Орталық Азия өңірінде Қазақстан мен Түркия жетекші экспорттаушы болатынына сенімді. Түркия - бидай ұнының ең ірі өңдеушісі болып табылады (Түркияның сауда министрлігі экспорттаушыларға бидайды қайта өңдеуге болатын болса, бажсыз импорттауға, содан кейін оны басқа елдерге қайта экспорттауға мүмкіндік беру үшін ішкі өңдеу режимін әзірледі).
USDA мәліметі бойынша, Қазақстанға келетін болсақ, жалпы алымның 15,5 млн тоннаға дейін ұлғаюын ғана емес, сонымен қатар экспорттың өткен жылмен салыстырғанда 1 млн тоннаға ұлғаюын да үстемдік етеді.
Ал, қазақстандық аграршылар аталмыш сандарға күмәнмен қарайды.
Мәселен, Қазақстанның астық өңдеушілер одағының президенті Евгений Ган елдің солтүстігіндегі диқандар енді ғана жұмысты бастаған кезде шетелдік талдау қызметтерінің деректеріне сенім артуға болмайды деп есептейді.
"Иә, осы маусымда ылғал қоры жақсы және ол оптимизмнің белгілі бір бөлігін береді. Бірақ оның үлесі тамыздың аяғына дейін емес-ең жақсы жағдайда шілдеге дейін. Естеріңізге сала кетейін: бірнеше жыл бұрын біз тамыздың басында керемет өнім аламыз деп болжадық – егістіктегі түр өнімділігі осындай үміт берді. Содан кейін екі апта бойғы аптап ыстық әсерінен егін екі есе азайды".Евгений Ган
Қазақстан далашылар одағының президенті Виктор Асланов әріптесінің тұжырымдарымен келіседі.
"Біз күрт континентальды климатдамыз. Үш жаз айы шешуші рөл атқарады. Бүгін бізде топырақтағы ылғалдың жеткілікті бастапқы қоры бар. Бірақ, егер Қазақстан жазғы құрғақшылыққа тап болса, бәрі өзгеруі мүмкін".Виктор Асланов
Сонымен қатар, ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі өз болжамын берді және болжам американдықтардың есебінен төмен. Алдын ала есептеулер бойынша 2024 жылы Қазақстанда бидай өнімі шамамен 12,53 млн тоннаны құрайды. Аталмыш болжам орындалса, өте жақсы көрсеткіш екендігін де атап өтті. Сонда ғана астық бізге де, көршілерімізге де жетеді.
