Спорт жаңалықтары 
Көлік министрлігі шетелдік тасымалдаушылардың мүддесін қолдады деген күдікке ілінді
Фото: freepik
Павел Телицын 2025 жылғы 20 ақпанда бірлестіктің Қазақстан Республикасындағы автомобиль көлігі саласында қалыптасқан күрделі жағдайға байланысты депутаттарға үндеу айтқанын еске салды.
"Қазақстан Республикасы Көлік министрінің 2024 жылғы 10 шілдедегі No 239 бұйрығын және 2025 жылғы 15 қаңтарда күшіне енген кейбір ережелерді қолдамайтындығымызға байланысты Қазақстанның 550 тасымалдаушысынан Сізге үндеу жіберілді. Бұл бұйрық Қазақстандағы шетелдік компаниялардың және "рұқсаттар" делдалдарының мүдделерін лоббирлейді деп есептейміз. Тасымалдаушылардың тұжырымдары әртүрлі ведомстволардың, атап айтқанда, Бас прокуратураның, ҚР Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің және Қаржы министрлігінің тексерулерімен расталды", – деді ол.
Оның айтуынша, жүздеген қазақстандық тасымалдаушылардың, сондай-ақ көптеген шетелдік әріптестердің пікірлері сараланған.
"Біз мынадай қорытындыға келдік. Қазақстан транзиттік тасымалдау саласындағы геосаяси елге айналды. Тек Қытай тарапы қазақстандық тасымалдаушыларға берген шетелдік рұқсаттардың бланкілері ғана 2024 жылы 250 мыңға жуық "рұқсат" болды. Бұл 250 мың тасымалдау. Алыс шет елдер мен Ресей арасындағы орташа баға бір бару үшін шамамен 16 мың долларды құрады. Ол нені білдіреді? Осы сомаға 250 мың жөнелтуді көбейтсек, 4 миллиард доллар шығады. Бұл экономикамыз бен еліміздің көлік әлеуетін дамытуға жұмсалатын өте қомақты қаржы. Бірақ, шын мәнінде, бұл ақшаның басым бөлігін осында компанияларды тіркеген, БСН ашып, Қазақстан Республикасына бір тиын салмай, транзиттік жөнелтілімдер жасап, барлық ақшаны шетелге әкете бастаған қоныс аударушылар шығарған болып шықты", – деп баса айтты спикер.
Сөзін растау үшін ол статистикалық мәліметтерді келтірді.
"Біз statnet сайтын аштық. Қазақстан Республикасы бағытында жүк тасымалымен айналысатын алғашқы 21 компанияны қарадық, олардың барлығы қоныс аударатын фирмалар. Бірде-бір қазақстандық фирма жоқ. Тасымалдау көлемі жоспардан тыс. Бұл бүкіл тауар айналымының 50%-ға жуығы осы фирмаларға тиесілі. Бұл компаниялардың салық ауыртпалығын да талдадық, олар 2%-дан – 1,9%-дан, 1,7%-дан, кейбіреулері – 0%-дан аз төлейді екен. Бізде осындай инвесторлар бар. Ал олар біздің нарыққа отандық тасымалдаушыларда жетіспейтін тапшы "рұқсаттармен" келді. Біздің отандық тасымалдаушылардың "рұқсаттары" жоқ тапшы аймақтарға инвестиция қабылдайтын әлемдегі жалғыз ел. Бұл біздің ел үшін нонсенс және біз Көлік министрлігінің бұл тұжырымдарын ешқашан қолдамаймыз", – деп түйіндеді сөзін Павел Телицын.
Бұған жауап ретінде Көлік министрі Марат Қарабаев шетелдік рұқсат қағаздары цифрландырылғанын, бұл екі санаттағы тасымалдаушылардың наразылығын тудырғанын айтты. Олардың қатарында бұрын монополиялық жағдайға ие болғандар да бар.
"Біздің бұйрықтарда шетелдік рұқсат жоспары тарихи жадыға негізделген, яғни оларды алған кейбір компаниялар белгілі бір соманы алады – 70%-ға дейін. Тек содан кейін қалғаны – 30% – басқа компанияларға беріледі. Қазір бұл монополиялық жағдай жойылды. Екінші ұнатпайтындар – қайта сатумен айналысқандар, яғни форманы алып, қайта сатқандар. Біз екі талап қоямыз: мұндай нысанды алу үшін соңғы 6 айдағы жүктерді тасымалдауға арналған екі тауарлық-көлік номенклатурасын көрсету керек, яғни әр тоқсанға бір. Бұл талап енгізілгеннен кейін шетелдік рұқсат бланкілеріне қол жеткізе алатын көліктер саны 90 мыңнан 33 мыңға дейін қысқарды", – деді ол.
Мәселен, Көлік министрлігі басшысының айтуынша, 57 мың көлік тауар-көлік номенклатурасын көрсете алмағандықтан, априорлы тасымалдаумен айналыспаған.
Бұған дейін депутат Әлібек Нәутиев Көлік министрлігінің жол сапасына қатысты көрсеткіштеріне күмән келтірген болатын. Ол Көлік министрлігі басшысына жергілікті және республикалық маңызы бар жолдарды паспорттаудан өткізуді ұсынды.
