Қазақстандағы электронды ақша нарығында не болып жатыр – шолу

Қазақстандағы электронды ақша нарығы әркелкі динамиканы көрсетті. Электронды ақшаның айналымдағы көлемі артқанына қарамастан, операциялар саны мен электронды әмияндардың жалпы саны азайды. Толығырақ – Zakon.kz материалында.

2025 жылғы сәуір мен шілде аралығында электронды ақша шығару операцияларының саны 1,41 миллионнан 1,55 миллионға дейін ұлғайды, ал олардың көлемі 3,5%-ға өсіп, 219,6 млрд теңгені құрады (1 сәуірдегі дерек бойынша – 212,3 млрд теңге). Бұл туралы Қазақстан Ұлттық банкінің статистикасында көрсетілген.

Сонымен қатар, айналымдағы электронды ақшаның көлемі екі есеге жуық өсті – 14,6 млрд теңгеден 27 млрд теңгеге дейін.

Айта кетерлігі, қарастырылып отырған кезеңде электронды әмияндар саны айтарлықтай қысқарды: сәуір айының басында 61,7 миллион болса, шілде айының басында 40,6 миллионға дейін төмендеді.

Сонымен қатар, нарық инфрақұрылымы салыстырмалы түрде тұрақты қалды. Мәселен, электронды ақша эмитенттерінің агенттері 141-ден 145-ке дейін артты, ал субагенттер саны 9 876-дан 9 887-ге дейін өсті.

Электронды ақшамен жасалатын операциялар

Электронды ақшамен жасалатын операциялар санына келер болсақ, сәуір мен шілде аралығында жеке тұлғаларға қатысты операциялар 10,1%-ға қысқарып, 4 699,9 мыңға дейін азайды. Ал жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлғаларға қатысты операциялар 3,4%-ға төмендеп, 56 224 мыңға дейін қысқарды.

Осындай үрдіс операциялардың көлемінде де байқалады – жалпы көлем шамамен 4%-ға азайып, 334,3 млрд теңгеден 321,2 млрд теңгеге дейін төмендеді.

Ұлттық банк мәліметтері бойынша, жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлғаларға арналған электронды ақшамен жасалған операциялар көлемі 2024 жылдың екінші тоқсанымен салыстырғанда 21,8%-ға өсті, ал жеке тұлғаларға қатысты өсім 20%-ды құрады.

2025 жылдың сәуірінен шілдесіне дейін жеке тұлғаларға арналған операциялар аздап өсті — 72,9 млрд теңгеден 73,4 млрд теңгеге дейін немесе 0,7%, ал бизнеске арналған операциялар көлемі 5,2%-ға қысқарды, 261,3 млрд теңгеден 247,7 млрд теңгеге дейін төмендеді.

Қосымша ретінде, Ұлттық банк деректері бойынша 2025 жылғы 1 тамыздағы жағдай бойынша 44 электронды ақша жүйесі тіркелген. Электронды ақшаны бірнеше банк пен "Қазпошта" АҚ шығарады. Сонымен бірге, осындай жүйелердің операторлары арасында ірі қазақстандық банктер де бар.