Спорт жаңалықтары 
Алматы облысында Қазақстандағы алғашқы АЭС құрылысы басталды
Сурет: Zakon.kz
Іс-шара аясында жобаның барлық серіктестері ресми сөз сөйлеп, сондай-ақ символдық түрде бұрғылау жұмыстарының басталуы өтті. Бұрғылау топырақ үлгілерін алу үшін қажет, олар әрі қарай зерттеу үшін Ресей тарапына жіберіледі.
Энергетикалық тәуелсіздікке бір қадам
Бұл рәсім бірнеше жылдық жоспарлау мен халықтық талқылаудың шыңы болды. Елдің энергетикалық өз-өзіне жеткіліктілігін қамтамасыз етуге бағытталған жоба 2024 жылдың қазан айында өткен референдумда кең қолдау тапты. Орталық сайлау комиссиясының мәліметтері бойынша, 5,5 миллионнан астам қазақстандық атом электр станциясын салуды қолдады.
"Бүгінгі іс-шараға Алматыдағы МИФИ филиалының студенттері – атом саласының болашақ инженерлері қатысып отыр. Бұл символдық маңызы бар. Қазірдің өзінде жоба ғылым, білім және инженерлік мектептің дамуына серпін беріп отыр. АЭС жобасын іске асыру арқылы Қазақстан жаңа буын мамандарын, ғылыми-зерттеу базасының дамуын, білім беру мен технологиялық серпілістің мүмкіндіктерін алады", — деді ҚР Атом энергиясы агенттігінің төрағасы Алмасадам Саткалиев.
2025 жылдың маусым айында Қазақстандағы алғашқы АЭС құрылысы үшін халықаралық консорциум анықталды, оның қатал конкурс нәтижесі бойынша жетекшісі — "Росатом" компаниясы болды. Жарияланғандай, ресейлік компания жобаны жүзеге асыруға ең оңтайлы ұсынысты ұсынды.
"Қазақстандағы АЭС әлемдегі ең озық және тиімді жоба бойынша салынатын болады, оның негізінде ресейлік технологиялар жатыр. Біз нағыз "атомдық бестселлерді" салуды жоспарлап отырмыз, ал Ұлкен ауылын болашақта нағыз бақша қаласына, бүкіл Қазақстаннан ғылыми және технологиялық кадрларды тартатын орталыққа айналдыруды көздеп отырмыз", — деді "Росатом" мемлекеттік корпорациясының бас директоры Алексей Лихачев.
Қысқа рәсімнен кейін ғылыми зерттеу үшін топырақ салынған капсула тапсырылды, ал ҚР Атом энергиясы агенттігінің, "Росатом" өкілдері, МИФИ филиалының студенттері және Ұлкен ауылындағы ақсақалдар АЭС құрылысының басталуын білдіретін символдық батырманы басты.
Үлкен — энергетикалық орталықтың қайта жандануы
Балқаш көлі жағасында орналасқан Ұлкен ауылы 21-ғасырдың басында елдің энергетикалық күн тәртібінің орталығына айналды. 80-ші жылдардың ортасында бұл жерде Оңтүстік Қазақстан ГРЭС-ын салу жоспарланған болатын. Алайда жоба тоқтап, жұмысшылар ауылы ретінде құрылған Ұлкен балық аулау және өңдеу саласына бағытталды.
Ауылдың аумағы — 4,74 гектар, ал елді мекеннің жалпы аумағы — 217 гектар. Аудан орталығына қашықтығы 289 км, ал облыс орталығы — Қонаев қаласына дейінгі арақашықтық 330 км. АЭС құрылысы жөніндегі референдум кезінде халық саны — 1096 адам, оның 96%-ы құрылысқа "қолдау" білдірген.
Жобаның Қазақстанның болашағы үшін маңызы
АЭС құрылысы мемлекет үкіметі тарапынан негізгі стратегиялық жоба ретінде қарастырылады, ол электр энергиясының тапшылығын шешуге, импортқа тәуелділікті азайтуға және бағаларды тұрақтандыруға мүмкіндік береді. Жоба Қазақстанның 2060 жылға қарай көміртексіздікке қол жеткізу мақсатымен тығыз байланысты ерекше маңызға ие.
Алмасадам Саткалиевтің бұрынғы бағалауы бойынша, станцияның құрылысы шамамен жеті жылға созылуы мүмкін, ал жобаның құны кемінде 14 миллиард долларды құрайды.
АЭС құрылысы мәселесі бойынша жалпыұлттық референдум өткізуді бастама Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Жолдауында көтерілді. Қазақстанда АЭС құрылысы жөніндегі референдум 2024 жылғы 6 қазанда өтті. Орталық сайлау комиссиясының деректеріне сәйкес, 5,5 миллионнан астам қазақстандық АЭС салуды қолдады. 2025 жылғы 25 ақпанда алғашқы атом электр станциясының орны Алматы облысының Жамбыл ауданында бекітілді, бұл бүгінгі салтанатты жұмыстардың басталуына себеп болды.
