Алматыда қанша зират бар, қабірлерге кім қарайды және ұрлықшыларды ұстау неге қиын
Сурет: Zakon.kz
Қазақстанда әрбір қайтыс болған адамға жерлеу үшін кемінде 6 шаршы метр жер учаскесі тегін бөлінеді. Үлкен елді мекендердегі зираттарға, әдетте, жергілікті атқарушы органдармен өз қызметтерін көрсету туралы келісім жасасқан мердігерлік ұйымдар қызмет көрсетеді.
Сурет: Zakon.kz
Оңтүстік астананың барлық зираттарына "мамандандырылған салттық қызметтер комбинаты" ЖШС жауап береді. Кәсіпорын аумақты тазалауды, қорғауды қамтамасыз етеді және жерлеу қызметін іске асырады. Айта кетейік, кәсіпорын қызметкерлері тәртіпті сақтаумен зираттың көшелері мен жолдарында ғана айналысады. Қабір аумағы-бұл қайтыс болған адамның туыстарына тиесілі жеке меншік, сондықтан оған өтуге тыйым салынады.
Сурет: Zakon.kz
Алматыда барлығы 70 зират бар. Оның ішінде 61-і жабық, тек 9-ы қолданыста. Жабық зират аулаларына кіруге болады, бірақ енді ол жерлерде ешкімді жерлемейді. Аталмыш аймақ жерлеуге болатын орын болғанша қызмет етеді.
"Жер ресурстары толық таусылып, жобалық сыйымдылыққа қол жеткізілгеннен кейін зиратты жабу рәсімі жүзеге асырылады. Жабық зираттарда тек отбасылық зиярат жұмыстары жүргізіледі", - дейді мамандар.
Жабық зиратты басқа мақсаттарда пайдалану тек 40 жылдан кейін жүзеге асады. Дәл осы уақыт аралығында зират қызметкерлері адам қалдықтарының толық ыдырайтынын айтты. Осы кезеңнен кейін олардың орнында әдетте саябақтар мен алаңдар салынады.
Сурет: Zakon.kz
Айта кету керек, барлық жерлеу орындары қорғалған.
Сурет: Zakon.kz
Жерлеу және қайта жерлеу
Қайтыс болған адамды өз отбасы мүшелерінің қасында жерлеуге туыстарының келісімімен және жергілікті санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарының келісімі бойынша жол беріледі.
"Жерлеу жақын туыстарының жергілікті атқарушы органға жазбаша өтінішінен кейін және қайтыс болған адаммен жақын туыстығын растайтын құжаттар ұсынылған кезде мүмкін болады. Екінші рет жерлеуге арналған қабірді минералдану кезеңі өткеннен кейін ғана пайдалануға рұқсат етіледі, ол 20 жылды құрайды", - деп түсіндірді мамандандырылған салттық қызметтер комбинаты.
Сурет: Zakon.kz
Қайта жерлеу үшін, жерлеу сияқты, бірінші кезекте қайтыс болған адамның жақын туыстарының келісімі және қайтыс болу туралы куәліктің түпнұсқасы қажет.
Қайта жерлеуге тек келесі жағдайда ғана рұқсат етіледі:
- Қазақстан Республикасы бойынша немесе одан тыс жерлерде қайта жерлеу үшін жекелеген қабірлерден қалдықтарды тасымалдау;
- зиратты немесе оның учаскесін мерзімінен бұрын жою.
Алматыда қалдықтарды эксгумациялау бойынша қызметтердің құны 89 254 теңгені құрайды. Жаңа жерде қалдықтарды қайта көму құны-қайтыс болған адамның туысының қызметтерді таңдауына байланысты.
Жер тапшылығы және вандалдар
Алматыдағы барлық зираттардың жұмысына жауапты компания әзірге Алматыда жермен және жерлеу орындарымен проблема жоқ деп сендірді. Қалалық әкімшілікте зиратты ұйымдастыру үшін жер учаскелері уақтылы бөлінеді.
Алайда, мегаполистің қарқынды өсуіне байланысты бірнеше жылдан кейін жер тапшылығы пайда болуы мүмкін. Бұл мәселені қаланың шетінде орналасқан крематорий шеше алар еді. Оның құрылысы бірнеше жыл бұрын аяқталған, алайда ол әлі қолданысқа берілмеген.
Сурет: Zakon.kz
Қазіргі уақытта қазақстандық зираттардың негізгі проблемасы-жер емес, вандалдар. Олар зират аулаларынан барлығын дерлік ұрлайды: қоршаулар, мәрмәр плиталар және орындықтар. Мұндай әрекеттерге әлі ешкім қарсы тұра алар емес.
Шетелдегі ахуал қандай?
Жапония мен Қытайда халықтың көптігіне байланысты көптеген зират аулалары болғандықтан, билік олардың кесірінен елде көп ұзамай тірі адамдар үшін орын қалмайды деп алаңдады. Соңғы жылдары, осы елдердің заңнамасына сәйкес, жерлеудің жалғыз рұқсат етілген рәсімі-кремация. Бірақ аға буын мемлекет инновацияларымен белсенді күресуде және оларды тек жерге көмуді талап етеді.
Австралияда зираттардағы жер тапшылығы мәселесі ерекше түрде шешілді. Бұл континентте қайтыс болғандар тік күйінде жерленеді. Үш метрлік тереңдіктегі бұрғыланған шұңқырларға марқұм тік күйінде және табытсыз орналастырылады. Қайтыс болған адам қабірге қапқа салынып жерленеді.
Еуропада Греция зираттардағы орындардың жетіспеушілігінен ең көп зардап шегеді. Элладаның екі ірі қаласы Афина мен Салоники қалалық зираттары толып жатыр. Ел билігі қабірге арналған учаскені үш жыл мерзімге жалға береді. Осы кезеңнен кейін марқұмның туыстары қалдықтарды эксгумациялауға шақырылады. Осыдан кейін оларға қалдықтарды жалпы зиратта қалдыру үшін ақы төлеу немесе марқұмды үлкен қалалардан алыс аймақтық зиратқа жерлеу ұсынылады, ол жақтарда жер тапшылығы байқалмайды.
Көршілес Қырғызстанда зираттардағы орындармен мәселе өткір. Бішкектің төрт қалалық зиратында жерлеуге арналған аумақтар іс жүзінде қалмады. қырғыз астанасының ең ірі зираттарының бірі – "Оңтүстік-Батыс" -та жерлейтін жер 2008 жылдың өзінде қалмаған болатын.
