Мәжіліс депутаты заң жобаларының сараптама сапасына көңілі толмайтының айтты
vbusk.com
ҚР Парламенті Мәжілісінің пленарлық отырысында депутат Асылбек Смағұлов Қазақстан Республикасы Әділет министрі Марат Бекетаевқа жолдаған өтінішінде нормативтік-құқықтық актілерді сараптау сапасына назар аударуды өтінді деп жазады Zakon.kz.
ҚР Парламентінің алтыншы шақырылымының екінші және үшінші сессияларын ашқан Мемлекет басшысы заңдар мұқият ойластырылған, жоғары сапалы, бәсекеге қабілетті, прагматикалық және жоғары стандарттарға сәйкес келетіндігіне назар аударды. Үкімет әзірлеген заң жобаларының сапасы бірнеше рет Президент Әкімшілігінің, Премьер-Министрдің, Әділет министрлігінің, Республикалық бюджеттік комиссияның назарын аудартты және депутаттық корпус пен белгілі мемлекеттік органдардан, сонымен қатар ғалымдар мен практиктерден көптеген сынға ұшырады, - деді мәжілісмен.
Оның айтуынша, мемлекеттік органдардың 2017 жылы үкіметтің қарауына ұсынған 50-ден астам заң жобасының 20-сы Президент Әкімшілігінің және Премьер-Министрдің канцеляриясынан ғылыми сараптаманың нашар сапасына байланысты қайта жөнелтілді.
Нормативтік-құқықтық актілердің жобаларын ғылыми сараптауды ғылыми-зерттеу мекемелері мен жоғары оқу орындары тиісті профилді, ғалымдар мен мамандардың арасынан, жобаның мазмұнын ескере отырып, сарапшылар жүргізеді.
Сонымен бірге нормативтік құқықтық акт жобаларының ғылыми сараптамасын жүргізетін ұйымдар көбінесе ұйымдастырушылық, техникалық және ғылыми әлеуетке ие емес. Тағы бір алаңдаушылық - осындай сараптама жүргізудің ашықтығы күмән келтіреді, - деді А.Смағұлов.
Оның айтуынша, бұл мақсаттарға жыл сайын шамамен 50 млн. теңге бюджет қаражатынан жұмсалады, бұл негізінен сараптама жүргізетін ұйымның әкімшілік шығыстарына түседі және олардың тек шағын бөлігін сарапшылардың өздері төлейді.
Сараптаманы көп жағдайда біліктілігі төмен мамандар жүргізеді. Сараптама беделді ғалымдар мен практиктердің қатысуынсыз жүргізілсе, оның зерттеу базасы үстірт болып табылады. Осыған байланысты біз НҚА жобаларының сараптамасын тек қана мол тәжірибесі бар және кәсіптік ортада жоғары беделге ие арнайы білімі бар мамандарға ғана қарауды жүзеге асыру құқығын қарастырамыз, - деді Смағұлов.
Ғылыми-құқықтық сараптаманың сапасын жоғарылату және бюджет қаражатын үнемдеу мақсатында депутат тек қана сараптамалық жұмысқа жеке адамдарды тартуға, Ресей Федерациясы Әділет министрлігі құрған сарапшылардың «банкі» мысалына сәйкес «сарапшылардың негізін» енгізуді және оларды Заңнама институтымен үйлестіруді ұсынады.
Әділет министрлігіне ғалымдарды заң шығару процесіне тәуелсіз тұлға ретінде толық тартуды қамтамасыз етудің уақыты келді деп есептейміз. Бұл тендерді жеңіп алған ұйымдардың қарапайым қызметкерлері тарапынан ғалымдардың жауапкершілігін жекелендіруге және тұжырымдардың жасалуын болдырмауға мүмкіндік береді. Бұл үшін салыстырмалы зерттеулердің дағдылары, тиісті саладағы және аналитикалық жұмыстың әдіснамасы бойынша терең білім берудің жоғары сапалы сарапшылар пулын қалыптастыру қажет деп есептейміз. Сараптама жүргізу рәсімін және оның мәртебесін тиісті реттеу туралы мәселелерді әзірлеу қажет, - деп атап өтті мәжілісмен.
Оның пікірінше, ғылыми сараптама жүйесін жетілдіру қоғамның және мемлекеттің дамуының қазіргі жағдайы мен келешегіне сай келетін нормативтік құқықтық акт жобаларын сапалы дайындау бойынша бірқатар міндеттерді шешуге мүмкіндік береді.
Құрметті Марат Бақытжанұлы (Бекетаев), жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, сізден жаңа әдістерді әзірлеуді және тұтастай алғанда, нормативтік құқықтық акт жобаларының ғылыми сараптамасы саясатын қайта қарауды сұраймыз, - деп ойын түйді Смағұлов.
Әйгерім Тарина
