Қанша қазақстандықта несие мен банкке қарызы бар
Сурет: pixabay
Агенттік басшысының айтуынша, 2022 жылдың 11 айында банктердің жеке тұлғаларға берген несиелері 29,4%-ға өсіп, 13,9 трлн теңгеге жеткен.
"Соның ішінде тұтыну несиелерінің көлемі 24,1%-ға өсіп, 7,6 трлн теңгені құрады.Несие алушылардың жалпы саны 6 868 мың адамды құрады.90 күннен астам мерзімі өткен несиелердің үлесі 5,6% немесе 461 млрд теңгені құрады. 90 күннен астам кешіктірілген қарыз алушылардың саны 2022 жылдың басынан бері 121 мың адамға ұлғайып, 536 мың адамды құрайды." Мадина Әбілқасымова
Ведомствоның мәліметінше, банктердің баланстан тыс есебінде банктердің проблемалы қарыз алушыларының саны 2022 жылдың басынан бері 186 мың адамға азайып, 532 мың адамды құрады. Қарыз алушылардың 76%-ының теңгерімде бір миллион теңгеге дейінгі қарызы бар проблемалық берешектің орташа сомасы 320 мың теңге, қарыз алушылардың 87%-ының теңгерімнен тыс қарызы бар. 266 мың теңге көлеміндегі проблемалық қарыздың орташа мөлшерімен 1 млн теңгеге дейін.
"2022 жылдың 11 айында микроқаржы ұйымдары берген шағын несиелер көлемі 42,7%-ға өсіп, 979 млрд теңгені құрады, қарыз алушылардың жалпы саны 1 528 мың адамды құрайды. 90 күннен астам мерзімі өткен шағын несиелердің үлесі 8 пайызды немесе 76 млрд теңгені құрады. 90 күннен астам кешіктірілген қарыз алушылардың саны жыл басынан бері 115 мың адамға азайып, 257 мың адамды құрады." Мадина Әбілқасымова
Агенттіктің мәліметінше, ХҚҰ-дағы үмітсіз берешектердің орташа мөлшері 299,2 мың теңгені құрады.
Онлайн шағын несиелер бойынша, Мәдина Әбілқасымова толықтырғандай, 90 күннен астам мерзімі өткен несиелердің көлемі 22 млрд теңгені немесе 48%-ды құрады. Проблемалық несие алушылардың саны 186 мың адам, яғни 142 мың адам. Проблемалық қарыздың орташа мөлшері 118 мың теңгені құрайды.
Халықтың қарыз жүктемесін азайту бойынша кешенді шаралар жүзеге асырылуда. Атап айтқанда, 2022 жылдың қаңтарынан бастап жеке тұлғалардың барлық кепілсіз тұтынушылық несиелері мен микронесиелері бойынша 90 күн кешіктірілгеннен кейін сыйақыны есептеуге заңнамалық тыйым енгізілді. Сондай-ақ тұтынушылық микрокредиттер бойынша пайыздық мөлшерлемелерді шектеу бойынша реттеу шаралары қабылданды.
2020 жылдан бастап қарыз алушылардың борыштық жүктеме коэффициенті қарыз алушының жалпы кірісінің 50%-ы деңгейінде белгіленді. Сондай-ақ табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінен төмен азаматтарға несие беруге тыйым салуды енгізді.
Сонымен қатар, банктер мен микроқаржы ұйымдарының қызметін пруденциалдық реттеу шаралары күшейтілді.
Микроқаржы ұйымдары беретін проблемалық тұтынушылық микрокредиттер деңгейін төмендету үшін өткен жылдың желтоқсан айында 20%-дан аспайтын деңгейде 90 күннен астам кешіктірілген шағын несиелер үлесіне лимит енгізілді.
2021 жылдың қазан айынан бастап банктер мен микроқаржы ұйымдары үшін қарыз алушылардың мерзімі өткен кредитті қайта құрылымдау туралы өтініштерін қараудың міндетті тәртібін көздейтін проблемалық берешектерді сотқа дейін реттеудің бірыңғай тәртібі енгізілді. Борышкерлердің құқықтарын қорғау үшін қарыз алушы кредитормен қайта құрылымдау талаптары бойынша келісімге келмеген жағдайда, Агенттікке жүгінуге құқылы.
Ал, Қазақстанда жеке тұлғаларды банкроттық институты іске қосылды. 2022 жылғы 30 желтоқсанда Қазақстан Президенті «Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін және банкроттығын қалпына келтіру туралы» Заңға және оған қатысты өзгерістер мен толықтыруларға қол қойды. Заңда жеке тұлғалардың банкроттық рәсімдерінің үш түрі қарастырылған: соттан тыс банкроттық, соттық банкроттық және төлем қабілеттілігін қалпына келтіру.
