Солтүстік көршінің импульсі
Ресей экономикасы инфляцияның баяулауының алғашқы белгілерін көрсетуде. Осылайша, апта сайынғы баға өсімі 0,04%-ды құрады. Жылдық мәнде бұл көрсеткіш 9,59%-дан 9,48%-ға дейін төмендеді, деп хабарлады Ресей Экономикалық даму министрлігі. Бұл ақпан айында басталған тенденцияның жалғасы, ол Ресей Банкіне 6 маусымда негізгі мөлшерлемені 21%-дан 20%-ға дейін төмендетуге мүмкіндік берді, дегенмен оның риторикасы қатал болып отыр.
Дегенмен, бәрі соншалықты анық емес. Азық-түлік сегментінде баға 0,06%-ға өсті. Бұл көрсеткіш Қазақстан үшін ресейлік импортқа тәуелділік жағдайында ерекше маңызды.
2024 жылы Қазақстанның жалпы импортындағы ресейлік тауарлардың үлесі 30,5%-ға дейін өсті, бұл жергілікті өнеркәсіптің аралық тауарлар импортына тәуелділігімен және азық-түлік емес тауарлар мен азық-түлік тауарларының отандық өндірісінің жоқтығымен түсіндіріледі.
Бұл, АФК аналитикалық орталығының шолуында атап өтілгендей, Ресейдегі азық-түлік инфляциясын тікелей теріс факторға айналдырады.
Сонымен бірге, Ресейдегі азық-түлік емес сегментінде есепті аптада баға тіпті 0,02%-ға төмендеді.
Қазақстанда анық емес
Қазақстан Республикасындағы инфляция 2025 жылғы мамырда бір жылда 11,3%-ды (2025 жылғы сәуірде – 10,7%), бір айда – 0,9%-ды (өткен айда – 1,2%) құрады.
AERC 2025 жылдың маусымында Қазақстанда айлық инфляция 0,9% деңгейінде сақталады деп болжайды, бұл мамырдағыдай. Бұл оң үрдіс, өйткені баға өсімінің біртіндеп бәсеңдеуі шілде-тамыз айларында басталады.
Дегенмен, Қазақстандағы инфляция жыл сайынғы көрсеткіште өсе береді. AERC болжамына сәйкес, ол тамыз айында 12,46% (ж/ж) болуы мүмкін. Бағаның өсуінің ең елеулі факторы қызмет көрсету саласы болып қала береді.
2025 жылғы мамырдың қорытындысы бойынша тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық санатындағы инфляция жылдық мәнде 16,0%-ды құрады, бұл 2024 жылғы қарашадағы 13,3%-дан үздіксіз өсуді көрсетті.
Сыртқы факторлар
Сыртқы инфляциялық факторлар қарама-қайшы.
- ФАО индексі төмендеді: мамыр айында әлемдегі азық-түлік инфляциясын көрсететін жаһандық ФАО индексі 128,3-тен 127,7 пунктке дейін төмендеді. Бұл төмендеу астық, қант және өсімдік майы бағасының төмендеуіне байланысты, бұл сүт өнімдері мен ет бағасының қымбаттауын еселей түсті.
- RUB/KZT жұбы өсіп келеді: мамыр айының басынан бері RUB/KZT бағамы бір рубль үшін 6,3-6,5 теңге шегінде болды, бұл өткен айлармен салыстырғанда айтарлықтай жоғары. Ресей валютасының қымбаттауы Ресейден келетін импортты қымбаттатады.
- USD/KZT бағамы бір доллар үшін 508-513 теңге шегінде сақталды, бірақ маусым айының басынан бері мұнай бағасының жоғары болуына қарамастан құнсыздана бастады.
Билік не дейді
Премьер-Министрдің орынбасары – Ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин депутаттардың бағаны ұстап тұру шаралары туралы сауалына жауап бере отырып, былай деп атап өтті.
"Біз инфляцияны 2,2-3%-ға (өседі – редактордың ескертпесі) <…> жоспарлап отырмыз. Биыл инфляцияның бір бөлігін аламыз, алып жатырмыз. Қазір мен сенбі сайын жиналыс өткіземін, сонда азық-түлік 9,6%-ға қымбаттады. Азық-түлік емес тауарлар 9%-ға қымбаттады. Әрине, соңғы уақытта қызмет көрсету 15%-дан астамға өскенін айттым. Қалғандарының бәрі қысқа мерзімді әсер етеді деп ойлаймын, біз олардың жеделдеуіне жол бермейміз". Серік Жұманғарин
Осылайша, Ресейдегі инфляцияның баяулауына және Қазақстандағы айлық көрсеткіштердің тұрақтануына қарамастан, Қазақстандағы жылдық инфляция негізінен қызмет көрсету саласы мен Ресейден қымбаттаған импорт есебінен өсуді жалғастыруда. Шенеуніктердің мәлімдемелері инфляцияны тежеу әрекеттерін көрсетеді, бірақ бұл шаралардың әсері әлі бағаланған жоқ.
Бұған дейін біз экономистердің 2025 жылғы базалық мөлшерлеме деңгейіне қатысты болжамдары туралы хабарлаған болатынбыз.