Кеше, 1 қазанда, KASE-дегі сауда-саттық америкалық валютаның көптен күткен әлсіреуін алып келді, бірақ сарапшылар бұл тек жаңа ықтимал 550 теңге деңгейін сынаудың алдындағы шегініс қана екенін ескертеді. USD/KZT жұбының алдағы қозғалысы тек Ұлттық банктің араласуға деген шешімділігіне байланысты болады.
Түзету нәтижелері және техникалық негіз
Сәрсенбіде Қазақстан қор биржасында (KASE) орташа түзету болды. Ол күні доллар бағамы 549 теңгеден, сауда жабыларда 547,31 теңгеге дейін төмендеп, 1,69 теңгеге немесе 0,3%-ға арзандады. Орташа өлшенген бағам 548,91 теңгеге дейін төмендеді.
Қыркүйек айының антирекордтары
Сәрсенбі күнгі уақытша нығаюға қарамастан, теңге үшін жалпы жағдай алаңдатарлық күйде қалып отыр. Бірінші несие бюросының деректеріне сәйкес, қыркүйектегі әлсіреу 2025 жылғы ең ірі құлдыраудың бірі болды (шілдеден кейінгі екінші орын).
1 қазан күні Ұлттық банк бекіткен доллардың ресми бағамы 549,06 теңгені құрады. Бұл қыркүйек басымен салыстырғанда 2%-ға, яғни 10,52 теңгеге жоғары және бұл – барлық бақылау кезеңіндегі ең жоғары мән. Еуро бағамы да тарихи максимумға жетіп, 644,87 теңге болды.
Айта кету керек, J.P.Morgan сарапшылары валюталық нарықтың критикалық аймақта екенін ескерткен. Олардың айтуынша, нарық қазір "сақтықпен әрекет етуде", бірақ егер 550 теңге деңгейін сынау Ұлттық банктің нақты әрекетін тудырмаса, USD/KZT жұбы тағы 1–2%-ға жоғарылауы мүмкін.
Ұлттық банктің жасырын тетігі: стерилизация және алтын
Курсқа бақылау тек тікелей интервенциялармен емес, сонымен қатар айналыс құралдары арқылы да жүзеге асады. Ұлттық банк өз шолуында алтын бағасының өсуі аясында отандық өндірушілерден алтын сатып алу үшін теңге эмиссиясы жүріп жатқанын, ал ликвидтілікті қайтарып алу (стерилизация) көлемдері соған сәйкес келмейтінін мойындады.
Бұл диспропорция қазақстандық валюта нарығында "қайтарылмаған ликвидтіліктің" – артық теңгенің жиналуына алып келеді, бұл өз кезегінде бағамға қысым көрсетуі мүмкін.
IV тоқсанда Ұлттық банк 1,4 трлн теңгені стерилизациялауды жоспарлап отыр, бұл орта есеппен айына 467 млрд теңге. Бұл көрсеткіш қаңтар–тамыз айларындағы орташа деңгейден 90%-ға жоғары. Бұл теңге үшін күшті қолдау факторы: жоспарланған стерилизация – артық теңгеге қарсы шетел валютасын нарыққа тарту деген сөз.
Қыркүйекте Ұлттық банк 1,04 млрд доллар көлемінде таза валюталық сату арқылы айтарлықтай қолдау көрсетті (квазимемлекеттік сектор 378 млн қосты). Алайда валюталық нарық реттеушінің стерилизация жоспарын қаншалықты нақты орындайтынын күтуде.
Трейдерлердің үміті
Форекс трейдерлері реттеушінің құрылымдық қысымдарға қарамастан курсты ұстап тұра алатынына сенетінін растайды.
Олардың болжамынша, қысқа мерзімде курс 540–550 теңге диапазонында қозғалады, ал түзетудің жақын мақсаты – 545 теңге.
Бұған дейін Қазақстандағы бағаның өсуін не тоқтата алатындығын жазған болатынбыз.