Инфляцияға қарсы жеңістің бағасы: негізгі ставка неге жоғары деңгейде "тұрып" қалуы мүмкін
Инфляция баяулады, бірақ біркелкі емес
Қысқа мерзімді жақсартуды ең алдымен реттелетін тарифтер мен ақылы қызметтер секторы қамтамасыз етті.
Коммуналдық қызметтер мен энергия тасымалдау бағаларының өсуі мамырдағы 16%-дан қарашада шамамен 12–12,5%-ға төмендеді. Бұл жылдың бірінші жартысындағы инфляция динамикасына әсер еткен қысымды азайтты.
Ал азық-түлік, сусындар және темекі өнімдерінің бағаларының өсу қарқыны мамырдағы 9,5–10%-дан қарашада 13%-дан астамға өсті. Дәл осы азық-түлік инфляциясы жалпы көрсеткішті екі таңбалы деңгейде ұстап отыр, деп есептейді Goldman Investment Research (әлемдегі ең ірі және ықпалды инвестициялық банктердің бірі).
Сарапшылардың айтуынша, қараша айындағы айлық баға өсімі шамамен 0,8% болды – бұл жылдық 5%-дық мақсатқа жету үшін тым жоғары. Осы коридорға кіру үшін айлық өсім кемінде екі есе төмен болуы керек.
Сонымен қатар экономисттер теңгенің нығаюының әсерінен азық-түлік инфляциясы алдағы айларда төмендей бастайды деп күтеді. Бұл – инфляцияның 2026 жылғы 1 қаңтарға болжанған 12,1%-ға түсуі үшін негізгі шарт.
Теңгені қорғау және артық ликвидтілікпен күрес
Дезинфляциялық трендті қолдау үшін билік бірнеше бағытта экономикалық саясатты күшейтіп жатыр, деп атап өтті экономист Эльдар Шамсутдинов. Ең бастысы:
- Теңгені қолдау. Үкімет сыртқы қарыз тартуды белсенді жүргізуді жоспарлап отыр. Бұл үлкен мемлекеттік инвестициялық бағдарламалардың ішкі нарыққа салған қысымын азайтуға мүмкіндік береді.
- Ликвидтілікті стерилизациялау. Ұлттық банк ноттар шығару көлемін арттырып, қаржы жүйесінен артық ақша массасын шығарып алады.
Осы шаралар инфляциялық күтілімдерді тұрақтандыруға көмектеседі.
ҚҚС өсімі – жаңа инфляциялық фактор
Негізгі ұзақ мерзімді тәуекел – ҚҚС-тың 4 пайыздық пунктке өсуі. Бұл шешім инфляцияның жаңа бастауы болады және оны 2026 жылы жоғары деңгейде ұстайды. ҚҚС-тың өсуі автоматты түрде қосымша баға импульсін тудырады, оны бейтараптандыру қиын болады.
"ҚҚС-тың 4%-ға өсуін ескере отырып, ол инфляцияны 2026 жылы жоғары деңгейде ұстайды, біз келесі жылы саясатты жұмсартуға шектеулі мүмкіндік көреміз және ставка тек 200 базистік пунктке төмендеп – 16,00%-ға дейін жетеді", – деп жазады Goldman Investment Research.
Яғни, инфляция баяуласа да, Ұлттық банк абай болуға мәжбүр: фискалдық тәуекелдер мен баға динамикасындағы біркелкі еместік ставкасын әлі де ұзақ уақыт жоғары деңгейде ұстайды.
Бұған дейін Қазақстанда 1600 АЕК-ке дейінгі қарызы бар азаматтардың банкроттық рәсімін қысқарту жоспарлануда екенін жазғанбыз.