Заңсыз ойын бизнесі мен лудоманияға қарсы іс қимыл жөніндегі кешенді жоспар төрт бағыт бойынша 44 іс шараны көздейді:
- Қазақстанда құмар ойындар мен бәс тігудің себептері мен ауқымы туралы республикалық әлеуметтік зерттеу жүргізу;
- лудоманиямен ауыратын азаматтарға консультациялық көмек көрсету бойынша интерактивті сайтты (онлайн-чат, сенім телефоны) іске қосу;
- жарнама туралы, байланыс туралы заңнамаға букмекерлік кеңселер мен тотализаторлардың (SMS, қоңыраулар және т. б. арқылы) жарнамасын жіберуге тыйым салуды енгізу бөлігінде өзгерістер енгізу;
- құмар ойындарға тәуелділіктен зардап шегетін адамдарды медициналық оңалту жөніндегі қызметті лицензиялауды ұйымдастыру
Лудоманияның алдын алу үшін келесі шаралар жоспарлануда:
- оқушылар, студенттер және жастардың басқа санаттары арасында лудоманияның алдын алу бойынша әдістемелік ұсынымдар әзірлеу;
- букмекерлік кеңселер мен тотализаторлардың жарнамасын шектеу (букмекерлік кеңселер мен тотализаторларды орналастыру орындарын қоспағанда, спорт ғимараттарының ішінде және спортшыларды жабдықтауда, спорттық оқиғаларды жариялауға толық мамандандырылған мамандандырылған коммерциялық және ұлттық спорттық теле-, радиоарналар мен интернет-ресурстарда);
- кәмелетке толмағандар мен олардың ата-аналары үшін ойынға тәуелділіктің теріс салдары туралы ағартушылық шаралар кешенін іске асыру (сабақтар, сынып сағаттары, тәрбие іс-шаралары, тренингтер);
- тест түрінде ата-аналардың келісімімен компьютерлік және ойынға тәуелділік белгілерінің бар-жоғын анықтау бойынша білім алушылардың диагностикасы;
- жоғары оқу орындарының студенттері мен жастарға ойынға тәуелділіктің теріс салдары туралы білім беру шараларының кешенін іске асыру;
- діни қызметшілердің құмар ойындардың зиянды әсері, діни бірлестіктердің қауымдары арасында оларды теріс пайдаланудың салдары туралы түсіндіру жұмыстарын жүргізу;
- құмар ойындардың алдын алу және лудоманияға қарсы іс-шаралар бойынша ақпараттық сүйемелдеу және түсіндіру (бес деректі фильм, 50 радиобағдарлама шығарылымы, 20 бейнеролик);
- бірқатар жоғары оқу орындарының студенттері арасында лудоманияның алдын алу шараларын ұйымдастыру;
- мемлекеттік қызметшілер арасында лудоманияның алдын алу жөніндегі шараларды ұйымдастыру;
- клиникалық психологтарды даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысын ұлғайту.
Халықтың әртүрлі топтары арасында құмар ойындарға тәуелділіктің болуын қалай анықтауға болады:
- орта, кәсіптік, жоғары білім беру ұйымдарының және Қазақстан азаматтарының басқа да санаттарының білім алушылары арасында құмар және компьютерлік ойындарға тәуелділік белгілерін анықтау бойынша арнайы тесттер әзірлеу;
- әр түрлі демографиялық топтар арасында құмар ойындарға деген құмарлықтың себептері мен ауқымы туралы социологиялық зерттеуді ұйымдастыру;
- букмекерлік кеңсенің сайтында тіркелу кезінде, сондай-ақ аккаунттан қаражатты толтыру және шығару кезінде бәс тігуге қатысушыларды міндетті биометриялық сәйкестендіруді енгізу.
Людомандарды емдеу және медициналық-әлеуметтік оңалту қалай өтеді
- құмар ойындарға тәуелділіктен зардап шегетін адамдарды медициналық оңалту жөніндегі қызмет лицензияланатын болады;
- мемлекеттік тапсырысты орналастыру шеңберінде құмар ойындарға тәуелділіктен зардап шегетін адамдарды медициналық-әлеуметтік оңалтуды ұйымдастыру;
- консультативтік көмекті ұйымдастыру мақсатында мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс және анонимді людоман клубтарын гранттық қаржыландыру шеңберінде ашу;
- динамикалық есепке қойылмай, құмар ойындарға патологиялық тартымдылықтан зардап шегетін адамдарға консультациялық бақылау енгізіледі;
- людомандар мен олардың жақындарына психологиялық көмек көрсету үшін "Республикалық психикалық денсаулық ғылыми-практикалық орталығы" ПВХ-дағы 111 РМК байланыс орталығының базасында қоңыраулар қабылданады;
- лудоманиямен ауыратын азаматтарға консультациялық көмек көрсету бойынша интерактивті сайтты (онлайн-чат, сенім телефоны) іске қосу жоспарлануда.
Ойын бизнесін мемлекеттік реттеуде не өзгереді
- букмекерлік кеңселер мен тотализаторлардың жарнамасын шектеу (букмекерлік кеңселер мен тотализаторларды орналастыру орындарын қоспағанда, спорт ғимараттарының ішінде және спортшыларды жабдықтауда, спорттық оқиғаларды жариялауға толық мамандандырылған мамандандырылған коммерциялық және ұлттық спорттық теле-, радиоарналар мен интернет-ресурстарда);
- құмар ойындарға қатысу және бәс тігу үшін жас шегі 25 жасқа дейін көтеріледі;
- құмар ойындарға қатысудан және бәс тігуден 10 жылға дейінгі дербес шектеудің ең ұзақ мерзімін ұлғайтады;
- интернет-казино мен заңсыз букмекерлік кеңселердің пайдасына төлемдерге тыйым салу енгізіледі;
- SMS байланыс операторлары арқылы букмекерлік кеңселер мен тотализаторлардың жарнамаларын таратуға заңнамалық тыйым салуды белгілейді;
- ойын бизнесі саласындағы заңнаманы бұзғаны үшін қылмыстық және әкімшілік жауапкершілікті күшейтеді;
- ойын бизнесі субъектілеріне жоспарлы және жоспардан тыс тексерулер жүргізетін болады;
- туризм және спорт министрлігі жанынан ойын және лотерея бизнесі субъектілерінің, дәрігерлердің, психологтардың, бағдарламашылардың қатысуымен "жауапты ойын" қағидаттарын ілгерілету жөніндегі кеңес құрылады;
- букмекерлік кеңселердің қосымшаларында клиенттер үшін ставкалардың мөлшері мен саны бойынша лимит белгілеу жөніндегі функция көзделеді;
- Facebook, Facebook, Instagram, TikTok онлайн-платформалар әкімшіліктерімен интернет-казино жарнамасының таралуына жол бермеу және құмар ойындарды насихаттау үшін онлайн-платформаларды модерациялаудың автоматтандырылған жүйелерімен жарнамалық контентті модерациялау сапасын арттыру мәселесін бастай отырып, келіссөздер жүргізу жоспарлануда;
- ойын автоматтарын, лотерея терминалдарын, сондай-ақ өзге де ойын және лотерея жабдықтарын Қазақстанға, оның ішінде ЕАЭО елдерінен әкелуге рұқсат беру тәртібі енгізіледі.
Жоғарыда аталған кешенді жоспар аясында төмендегідей көрсеткіштерге қол жеткізілетін болады:
- құмар ойындарға және бәс тігуге тұрақты қатысатын адамдар санының 350 000-нан 201 600 адамға дейін төмендеуі: 2024 жылы – 35 000 (10%), 2025 жылы – 63 000 (20%), 2026 жылы – 50 400 (20 %);
- бұғатталған интернет-казинолар мен заңсыз букмекерлік сайттардың санын 4500-ден 7722-ге дейін ұлғайту: 2024 жыл – 450-ге (10 %), 2025 жыл – 990-ға (20 %), 2026 жыл – 1782-ге (30 %).
- мемлекет есебінен тегін емдеу және медициналық-әлеуметтік оңалту алған құмар ойындарға патологиялық тәуелділіктен зардап шегетін адамдарды қамтуды 13 – тен 300 адамға дейін ұлғайту: 2024 жылы – 50 адам, 2025 жылы – 150 адам, 2026 жылы-300 адам;
Жоба "Ашық НҚА" порталында 2024 жылдың 30 мамырына дейін орналастырылған.
