Шұжықтарды таңдағанда нені ескеру керек
Сурет: pxhere
"Маңғыстау облыстық тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамы" қоғамдық бірлестігі Қазақстан Республикасы Іс басқару Медициналық орталығы жанындағы "Санитарлық-эпидемиологиялық сараптама орталығы" ШЖҚ РМК-мен бірге құрамында кездесетін бөгде генетикалық құрамдастарды ескере отырып, тамақ өнімдерінің антирейтингісін жасады.
Оқырмандар назарына "Армавирская ВкусноградЪ" "Б" санатындағы салқындатылған, жартылай ысталған шұжықтың сынамасын ұсынамыз.
Молекулярлық-генетикалық әдіспен (жоғары сезімтал "DNA Animal Ident Pig HS" сынақ жинағы арқылы) шұжық өнімдерінің шикізат құрамын анықтау кезінде аккредиттелген зертхана мамандары тауық ДНҚ-сын тапты. Бұл бұзушылық 2024 жылдың 24 қыркүйегіндегі № 837/576 азық-түлік өнімдерін жануарлар ДНҚ-сына зерттеу хаттамасында тіркелді. Сонымен қатар өндіруші "ВкусноградЪ" ЖШС таңбаламасында өнімде ингредиент ретінде тауық еті немесе оның құрамдас бөліктері бар екенін көрсетпеген.
Алайда, зерттеулер жоғарыда аталған бұзушылықтар сонымен бітпейтінін көрсетті.
Сурет: Жанна Биятан
2024 жылдың 26 қыркүйегіндегі № 837/406 тағам өнімдерінің сынамаларын зерттеу хаттамасына сәйкес, шұжық таңбаламасында өнім туралы мемлекеттік тілде ақпарат жоқ (ақпарат тек орыс тілінде берілген), бұл КО ТР "Тамақ өнімдерінің таңбаламасына қатысты" техникалық регламентінің 4-бабын бұзу болып табылады.
"Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 25-бабының 7-тармағына сәйкес бір тілде немесе шет тілінде берілген ақпарат берілмейді деп есептеледі", — деп толықтырды қоғамдық бірлестік өкілі Жанна Биятан.
Сонымен қатар, аккредиттелген зертхана мамандары зерттеуге ұсынылған шұжық сынамасында тағам өнімдерінің таңбаламасына қойылатын талаптардың тағы бір бұзылуы – өндіру мерзімінің болмауы анықталғанын көрсетті.
Тамақ өнімдерін өндіру күні – бұл терминнің тұжырымдамасы КО ТР 022/2011 2-бабында келтірілгендей, тамақ өнімдерін өндірудің технологиялық процесінің аяқталған күні.
Бұл өндіруші көрсетуі тиіс маңызды ақпарат, ол сатып алушыға өнімнің қашан шығарылғанын және өнімнің дүкен сөрелерінде қанша уақыт тұрғанын түсінуге көмектеседі.
Сарапшының айтуынша, біздің еліміздің заңнамасында мұндай бұзушылықтар үшін елеулі айыппұлдар қарастырылған:
Қазақстан Республикасы "Әкімшілік құқықбұзушылық туралы" кодексінің 190-бабына сәйкес, тауардың тұтынушылық қасиеттеріне немесе сапасына қатысты бұрмалауы немесе жеке кәсіпкерлердің немесе сату қызметін жүзеге асыратын мекемелердің тұтынушыларды алдауы айыппұл салуға әкеп соғады. Айыппұл мөлшері тұтынушыға келтірілген зиянның мөлшеріне, сондай-ақ шаруашылық жүргізуші субъектінің заңсыз әрекетті қайталауына тікелей байланысты.
Сондай-ақ, Қазақстан Республикасы "Әкімшілік құқықбұзушылық туралы" кодексінің 425-бабы 1-бөлігіне сәйкес, Қазақстан Республикасы заңнамасының халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы, сондай-ақ адам денсаулығына зиян келтiрмеген гигиеналық нормативтер, техникалық регламенттер талаптарын бұзу жеке тұлғаларға – 30 АЕК, лауазымды адамдарға, шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне немесе коммерциялық емес ұйымдарға – 230 АЕК, орта бизнес үшін – 310 АЕК, ірі бизнес үшін – 1600 АЕК айыппұл салуға әкеп соғады.
Алайда, егер жасалған құқықбұзушылық адам денсаулығына зиян келтіруге әкеп соқса, егер бұл әрекетте (әрекетсіздікте) қылмыстық құқықбұзушылық белгілері болмаса, онда айыппұл айтарлықтай өседі. Сонымен қатар, қызметті тоқтата тұру, өнімдерді тәркілеу сияқты әкімшілік жазаның қосымша түрлері қолданылуы мүмкін.
Қорытындылай келе, қоғамдық құқыққорғаушылар техникалық регламенттер мен құқықтық актілерде белгіленген талаптарға сай келмейтін өнімдердің айналымға түсуіне жол бермеу үшін барлық шараларды қабылдау қажеттігін атап өтті.
Қоғамдық бірлестік өкілі Ж.Биятан шұжық өнімдері халық арасында ерекше сұранысқа ие болғанын және солай болып қала беретінін атап өтті. Бірақ, әдетте жоғары сапалы және қауіпсіз шұжық өнімдерінің қасиеттері қандай болуы керектігін көбісі біле бермейді.
Шұжықтарды таңдағанда есте сақтау керек негізгі ережелерді келтіреміз:
- Шұжық ашық түсті болуы керек, қанық қызғылт түс шұжық өндірісінде бояғыштар қолданылғанын көрсетеді.
- Шұжықты ұстағанда тым жұмсақ болмауы тиіс, өйткені жұмсақ шұжық – құрамында соя, крахмал, талшық және судың көп болуының белгісі.
- Құрамында консерванттарыы көп шұжық түрлерін сатып алмауға тырысыңыз.
- Консерванттар мен қоспалардың жоғары мөлшері бар арзан шұжықтың иісі – айқын, табиғи шұжықта – еттің сәл тәттілеу иісі болады.
- Шұжықтың беті таза, құрғақ, зақымданбаған және көгерген ізі болмауы керек.
- Таңбаламаға, әсіресе, шұжықтың шығарылған күні, жарамдылық мерзімі, сақтау шарттары, сондай-ақ өнімнің құрамы туралы, соның ішінде еттің құрамына қатысты ақпаратқа назар аудару қажет.
- Рұқсат етілмеген сауда орындарынан шұжықтарды САТЫП АЛМАҢЫЗ, себебі ол жерде негізінен сатылып жатқан өнімдер техникалық регламент талаптарына сай емес, олардың шыққан жерін, сапасы мен қауіпсіздігін растайтын құжаттары жоқ, өнімдерді сақтау шарттары бұзылып сатылуда.
Кеңес беру сипатындағы бұл ақпарат жарнама болып табылмайды. Зерттеу нәтижелері туралы барлық ақпарат "Маңғыстау облыстық тұтынушылардың құқықтарын қорғау қоғамы" қоғамдық бірлестігінің келісімімен таратылады.
Осыған ұқсас сұрақтар бойынша Instagram OZPP.KZ – сілтемесі немесе 87054222739 телефоны арқылы хабарласуға болатынын ескертеміз.
