Қазақстанда 22 ақпаннан бастап пошта қызметі жандана түседі

Zakon.kz 2025 жылғы 22 ақпанда Байланыс, Мемлекеттік сатып алу, көлік және пошта қызметтерін көрсету мәселелері бойынша заңнамалық түзетулер күшіне енетіндігін еске салады. Бұл ҚР-дағы электрондық сауда саласындағы орасан зор реформалардың алғашқы қадамы.

"Байланыс, Мемлекеттік сатып алу, көлік және пошта қызметтерін көрсету мәселелері бойынша ҚР кейбір заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" ҚР Заңының көп бөлігі 2025 жылғы 22 наурыздан бастап қолданысқа енгізіледі.

Тағы да, түзетулердің басым бөлігі ҚР "Пошта туралы" Заңына, сондай-ақ "Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы", "Байланыс туралы", "Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздігі туралы" заңдарға және қылмыстық-атқару кодексіне қатысты енгізілді. 

Енгізілген өзгерістердің арқасында Ұлттық пошта операторы хаттарды, сәлемдемелерді және бандерольдерді жеткізу бойынша дәстүрлі функцияларды тиімдірек орындап қана қоймай, сонымен қатар шетелдік маркетплейстермен (олар – интернет-дүкендер, электрондық платформалар, виртуалды базарлар) бәсекелесе алады.

Басқа өзгерістермен байланысты түбегейлі маңызды мәселе – пошта жөнелтілімін тек адресатқа ғана емес, сонымен қатар оған құқықты қандай да бір жолмен растайтын кез-келген делдалға тапсыру мүмкіндігі бар. Жаңа ереже "Пошта туралы" ҚР Заңының 1-бабында тұжырымдалған.

"Почта жөнелтілімін тапсыру – парольді (пин-кодты) енгізу немесе штрих-кодты сканерлеу арқылы құқықты растау процесі арқылы адресаттың келісімін алумен адресатқа немесе оның заңды өкіліне немесе сенімхат негізінде әрекет ететін сенім білдірілген өкілге не үшінші тұлғаларға парольді (пин-кодты) енгізу немесе штрих-кодты сканерлеу арқылы құқықты растау процесі арқылы адресаттың келісімін алумен іске асады".

Осы уақытқа дейін пошта жөнелтілімдерін тек адресаттың қолына беру ережелері өте ыңғайсыз рәсім болып табылады. Клиенттер үшін де, үйге сәлемдемелерді жеткізетін курьерлер үшін де. Шынында да, мұндай шектеулермен Ұлттық пошта операторы басқа жеткізу қызметтерімен бәсекеге түсе алмайды және олар қызметтің бұл түрін белсенді түрде дамытқысы келеді. Бұл ретте – "Қазпошта" АҚ 100% мемлекетке тиесілі екенін ұмытпаған жөн.

Екінші маңызды жаңалық – пошта бөлімшелері. Постаматтар емес, атап айтқанда почтоматтар – "ч" және "о" арқылы.

Бұл Заңның 32-бабының жаңа редакциясында түсіндіріледі (айтпақшы, ол бұрын пошта жәшіктерінің жұмысын реттеген):

"Пошта бөлімшелері ғимараттар мен нысандарда немесе көппәтерлі тұрғын үйлерге орналастырылуы мүмкін... Көппәтерлі тұрғын үйдің пәтерлерінің, тұрғын емес үй-жайларының меншік иелері жиналыста пошта операторларына почта қызметтерін көрсету мақсатында почтоматтарды орналастыру үшін кондоминиум объектісінің ортақ пайдаланылатын мүлкін беру туралы шешім қабылдай алады".

Қазір постаматтар, әдетте, сауда орындарында орналасқан. Түзетулерге сәйкес, 2025 жылдың 22 ақпанынан бастап курьерлер пошта арқылы жіберілген сәлемдемелерді көпқабатты үйлердің кіреберістеріне орналасқан почтоматтарға салуға болады. Тұрғындардың шешіміне қарай.

Қорытындылай келсек, мұның бәрі пошта қызметінің бәсекелестікке бейім болуы үшін іске асырылады.

Бұған дейін сарапшы Каспий құбыр консорциумының нысанына жасалған шабуылдан Қазақстанға қандай зиян келгені жайлы айтқан болатын.