Жаңашылдық биыл босанған барлық әйелдерге де, 2022 жылы декреттік демалысқа шыққандарға да қатысты болады.
Жүктілік пен босану бойынша әлеуметтік төлемдер
«Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» заңға сәйкес, жүктілігіне және босануына байланысты табысынан айырылған жағдайда, әйелдер міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушылар болған және олар үшін қорға әлеуметтік аударымдар төлеген жағдайда әлеуметтік төлемдер алуға құқылы.
Егер әйелдің әлеуметтік аударымдары болмаса, жүктілігіне және босануына байланысты табысынан айырылған жағдайда біржолғы әлеуметтік төлемге құқығы жоқ.
Әлеуметтік төлемнің мөлшері орташа айлық табысты еңбекке жарамсыздық күні санының тиісті коэффициентіне көбейту жолымен есептеледі, ол еңбекке жарамсыздық парағы берілген күндер санына бөлу арқылы айқындалады.
Әйелдерге босануға байланысты ауруға байланысты демалыс 126 күнге (босанғанға дейін 70 күнтізбелік күн және босанғаннан кейін 56 күнтізбелік күн), кесір тілігімен босану немесе көп жүктілік кезінде – 140 күнге беріледі.
Мәселен, декреттік демалысқа шыққанға дейінгі әйелдің орташа табысы 200 мың теңге болса. Оған 126 күнге еңбекке жарамсыздық парағы беріледі. Коэффицент 4,2. Нәтижесінде оның декреттік төлемі 840 мыңды құрайды, БЖЗҚ-ға аударымдардың 10% шегеріп, оның қолына 756 мың түседі.
Айта кету керек, биыл жүктілік пен босануға байланысты табысынан айырылған жағдайда біржолғы әлеуметтік төлемнің шекті шегі 1 852 200 теңгені құрайды.
Ол соңғы жылдағы ең төменгі жалақының 7 еселенген шегіндегі сома негізінде есептеледі. Ең төменгі жалақы 2023 жылы 70 мың теңгені құрады. Бұл шекті мәннен жоғары айырмашылықты Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры төлемейді, бірақ еңбек немесе ұжымдық шартта көзделген жағдайда жұмыс беруші төлеуі мүмкін.
1-3 баланың туылуына біржолғы төлем 38 АЕК – 121 100 теңге, 4 және одан да көп балаға – 63 АЕК – 217 350 теңге қарастырылған. Егіз, үшем және одан да көп бала туған жағдайда мемлекеттік жәрдемақы әр балаға жеке төленеді.
Бала күтімі бойынша жәрдемақылар
Жұмыссыз әйелдер үшін бала күтімі бойынша ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақының мөлшері белгіленген және туылған балалардың санына байланысты.
Мемлекеттік жәрдемақы мөлшері:
бірінші балаға – 5,76 АЕК (19 872 теңге);
2-ші балаға – 6,81 АЕК (23 495 теңге);
3-ші балаға – 7,85 АЕК (27 083 теңге);
4 және одан да көп балаға – 8,90 АЕК (30 705 теңге).
2023 жылы 1 АЕК 3450 теңгеге тең.
Жұмыс істейтін әйелдер үшін, егер олар міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушылар болса, бала күтімі бойынша әлеуметтік төлемдердің мөлшері соңғы екі жылдағы орташа айлық табысының 40 пайызын құрайды.
Демек, 200 000 теңге жалақымен бір балаға төленетін әлеуметтік жәрдемақы айына 72 000 болады.
Көп балалы аналарға төленетін төлемдер
2023 жылы көп балалы аналарға төленетін төлемдер:
4 балаға – 16,03 АЕК (55 304 теңге);
5-іне – 20,04 АЕК (69 138 теңге);
6-шыға – 24,05 АЕК (82 973 теңге);
7-ге – 28,06 АЕК (96 807 теңге);
8 және одан да көп балаға – 32,06 АЕК (110 607 теңге) және келесі әрбір балаға 4 АЕК.
Сонымен қатар, «Алтын алқа» және «Күміс алқа» иегерлері мен I және II дәрежелі «Батыр ана», «Ана даңқы» атақтары бар әйелдерге ай сайын 7,4 АЕК (25 530 теңге) көлемінде жәрдемақы төленеді.
