ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Әлеуметтік қамсыздандыру және әлеуметтік сақтандыру басқармасының басшысы Бибінұр Әлімбекова түсіндіргендей, қазіргі таңда Қазақстанда зейнетақы үш құрамдас бөліктен қалыптасады:
- негізгі;
- ынтымақты;
- жинақтаушы.
Базалық зейнетақы
Базалық зейнетақы зейнеткерлік жасқа толған әрбір адамға тағайындалады. Оның мөлшерін анықтау кезінде зейнеткерлік жасқа жеткен күндегі бүкіл еңбек өтілі есепке алынады.
"10 жыл және одан аз еңбек өтілі үшін базалық зейнетақының ең төменгі мөлшері ең төменгі күнкөріс деңгейінің 65 пайызын немесе 28 215 теңгені құрайды ең төменгі күнкөріс деңгейі, базалық зейнетақы мөлшері артады". Бибінұр Әлімбекова
Ынтымақтастық зейнетақысы
Жасы бойынша зейнетақыны немесе онымен бірге ортақ зейнетақыны 1998 жылдың 1 қаңтарына дейін кемінде алты ай жұмыс істеген азаматтар алады.
"Оның мөлшері осы кезеңге дейінгі еңбек өтіліне және орташа айлық табысқа байланысты жыл сайын ынтымақты зейнетақы мөлшері инфляция деңгейінен 2%-ға жоғары индекстеледі". Бибінұр Әлімбекова
Жинақталған зейнетақы
Жинақталатын зейнетақы жинақтаушы зейнетақы жүйесіне қатысатын тұлғаларға міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын және ерікті зейнетақы жарналарын төлеу арқылы төленеді.
"Жинақталатын зейнетақының мөлшері жүйеге қатысу мерзіміне және жинақталған зейнетақы қаражатының көлеміне байланысты. Бибінұр Әлімбекова
Сонымен қатар, спикер еске салғандай, биылдан бастап жұмыс берушілер өз қаражаты есебінен қызметкерлердің пайдасына міндетті зейнетақы жарналарын кезең-кезеңімен енгізуді бастады.
"Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын төлеуді жұмыс берушілер тек 1975 жылдың 1 қаңтарынан кейін туылған тұлғалар үшін жүзеге асырады. Бұл шара қазақстандықтардың өскелең ұрпағын қолдауға бағытталған, олардың зейнетақы мөлшері олардың зейнетақы жарналарына тікелей байланысты болады". Бибінұр Әлімбекова
Оның айтуынша, олардың зейнетақысы үш құрамдас бөліктен тұрады:
- мемлекеттен алынатын базалық зейнетақы;
- Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына оның жарналары есебінен жинақтаушы;
- жұмыс берушілердің жарналары есебінен шартты түрде қаржыландырылады.
2024 жылдың 1 қарашасындағы жағдай бойынша Қазақстандағы зейнеткерлердің саны 2 миллион 421 мың адамды құрайды. Еңбек министрлігінің мәліметінше, зейнетақының орташа мөлшері 131 730 теңгені құрады, оның ішінде ынтымақты зейнетақы мөлшері – 89 122 теңге, базалық зейнетақы – 42 608 теңге.