Бұл туралы 2025 жылғы 6 тамызда Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің (ЦДИАӨМ) баспасөз қызметі мәлімдеді:
"11 тамыздан бастап Қазақстанда электрондық цифрлық қолтаңбаны алу тәртібі өзгереді. Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі қызметті толық онлайн форматқа ауыстырады. Бұл шешім жеке деректердің қорғалу деңгейін арттыруға және азаматтардың цифрлық сәйкестігін сақтауды қамтамасыз етуге бағытталған, электрондық қолтаңбаны үшінші тұлғалардың алу мүмкіндігін болдырмайды".
Бұрын ЭЦҚ кілттерін онлайн режимде де, халыққа қызмет көрсету орталықтарына (ХҚО) жүгіну арқылы да алуға болатын. Қазір процедура толығымен онлайн форматқа көшірілді.
ЭЦҚ-ны онлайн қалай алу керек:
- egov.kz немесе pki.gov.kz порталдарына кіріңіз;
- онлайн өтініш беріңіз;
- биометриялық идентификациядан өтіңіз — жүйе камера арқылы бетіңізді таниды.
ЦДИАӨМ түсіндіргендей:
- Егер жеке басыңыз сәтті расталса, ЭЦҚ кілті дереу онлайн беріледі, ХҚО қызметкерлерінің қатысуынсыз;
- Егер жүйе идентификацияны орындай алмаса — мысалы, базада фотосурет болмаған жағдайда немесе техникалық ақау туындаған жағдайда — қолданушыға бірнеше рет қайтадан әрекет жасау мүмкіндігі беріледі. Жүйе биометриялық тексеруден өтуді 5 ретке дейін рұқсат етеді. Тек осыдан кейін ЭЦҚ алу үшін ХҚО-ға өтініш беруге және оператор арқылы қажетті құжаттар пакетімен жеке басын растау рәсімінен өтуге мүмкіндік ашылады.
Міндетті түрде ескеру қажет, биометриялық сәйкестендіруден өтпейінше ХҚО-да оператор арқылы өтініш беру мүмкін емес. Оператор ЖСН бойынша ақпаратты тексереді және биометриядан бес рет сәтсіз өткен жағдайда қызмет көрсете алмайды. ХҚО арқылы өтініш беру құқығы барлық онлайн-тәжірибелер аяқталғаннан кейін ғана автоматты түрде ашылады.
Интернетке немесе компьютерге қолы жетпейтін азаматтар үшін ХҚО-ның өздігінен қызмет көрсету аймақтарында биометриядан өту мүмкіндігі қарастырылған. Қолданушы жерде сәтті идентификациядан өтсе, кілттер оператордың қатысуынсыз онлайн режимде беріледі.
Қашықтан негізінен қызмет көрсету форматына өту статистикамен де расталады. 2025 жылдың басынан бері Қазақстан Республикасында 14,9 миллионнан астам ЭЦҚ кілті берілген. Олардың 92,25%-ы қашықтан идентификациялау арқылы және тек 7,75%-ы ХҚО арқылы берілген. Бұл деректер онлайн-қызметтің жоғары сұранысын және мемлекеттік қызметтердің цифрлану үрдісінің тұрақты екенін көрсетеді.
ЦДИАӨМ ақпараттық қауіпсіздіктің деңгейін арттыруға бағытталған жаңашылдық екенін жеткізді.
"ЭЦҚ қолтаңбаға теңестіріліп, толық заңды күші бар, сондықтан ЭЦҚ кілттеріне қолжетімділік қатаң шектелуі тиіс, тек иесіне ғана берілуі керек. Биометрияны пайдалану жеке басын сенімді растауға және ЭЦҚ кілттерін заңсыз алу жағдайларын болдырмауға мүмкіндік береді", – деп қорытындылады ведомствоның баспасөз қызметі.
2025 жылғы 18 маусымда Қазақстанда ЭЦҚ ашық кілттерін беру, сақтау және кері қайтару ережелері жаңартылғаны туралы хабарланды.