Дәрігер көзді күн сәулесінен қалай қорғауға болатынын айтты
Сурет: pixabay
Күнделікті біздің көздеріміз сәулеленудің екі түріне ұшырайды – ультракүлгін және инфрақызыл. Бұл екеуі де көру қабілетінде проблемалар тудыруы мүмкін. Мәселен, ультракүлгін сәулелердің шамадан тыс әсері көздің беткі және терең тіндерін зақымдайды, ал инфрақызыл сәулелер көз торының күюіне әкелуі мүмкін.
"Ультракүлгін сәулелер көз бұршағын, конъюнктиваны, нұрлы қабықты және көз торын зақымдайды. Олар көздің көптеген ауруларын қоздырады, олардың ішіндегі ең қорқыныштысы – катаракта, ал ең жиі кездесетіні – нұрлы қабықтың күюуі", – дейді жалпы тәжірибе дәрігері Бейбіт Пайзуллаев.
Ультракүлгін сәулелер әсіресе кіші және орта жастағы адамдар үшін қауіпті, өйткені бұл кезеңдерде нұрлы қабық айтарлықтай мөлдір болады.
"Қысқа инфрақызыл сәулелер де көру органдарына үлкен қауіп төндіреді. Олардың көзге ұзақ мерзімді әсері де катарактаның дамуына әкеледі", – дейді маман.
Статистикалық мәліметтерге сәйкес, әлемде соқырлықтың ең көп тараған себептерінің бірі – катаракта. Ол барлық жағдайлардың 50%-ын құрайды.
"Күн сәулесі көз торына да қауіпті. Олардың зиянды әсеріне байланысты уақыт өте келе оның орталық аймағының дегенерациясы пайда болуы мүмкін. Термиялық сипаттағы жағымсыз әсерлер де болуы мүмкін, атап айтқанда, торлы қабықтың күйіп қалуы", – деп толықтырды дәрігер.
Күн сәулесінің әсеріне байланысты аурулардың пайда болу қаупін азайту үшін қарапайым қауіпсіздік ережелерін сақтау қажет. Мысалы, кең қалпақ немесе күнқағары бар кепка кию керек.
"Сыртқа шыққанда уақытты қадағалаңыз. Соңғы мәліметтерге сәйкес, көру органдары үшін ең қауіпті уақыт – сағат 10-нан 14-ке дейін. Осы уақытта күн көзге қатты түсіп тұрады.
Сонымен қатар, кез келген ауа райында нұрлы қабықты қорғаңыз. Көптеген адамдар ультракүлгін сәулелер тек ашық күнде зиянды әсер етеді деп ойлайды. Алайда, олар бұлтты күні де көзге қауіпті", – дейді маман.
Қандай көзілдірік кию керек?
Сондай-ақ, көзілдірік кию арқылы да көзді қорғауға болады, өйткені күн сәулелері кез келген беттен шағылысады. Дегенмен, көзілдіріктің барлығы көзді қорғай алмайды. Қорғау сүзгісі жоқ арзан линзалары бар көзілдірік, керісінше, зиян тигізуі мүмкін, өйткені қараңғыланған линза ультракүлгін сәуленің әсерінен емес, жарықтан ғана қорғайды.
"Егер сіз қара линзалары бар, бірақ сүзгісі жоқ көзілдірік киіп жүрсеңіз, онда көздің табиғи қырағылығын әлсіретесіз. Нәтижесінде қарашық кеңею арқылы жарықтың төмен қарқындылығына жауап береді. Осылайша, сіз көз торына одан да көп ультракүлгін сәуленің енуін қамтамасыз етесіз", – деп атап өтті Бейбіт Пайзуллаев.
Күннен қорғайтын көзілдірікте міндетті түрде сапалы сүзгі болуы қажет. Күн сәулесінен қорғайтын сүзгілердің 0-ден 4-ке дейінгі бес классы бар. Соңғысына жарық ағынын 5-тен 8 пайызға дейін, ал нөлге 90-100 пайызға дейін өткізетін линзалар жатады.
Күннен қорғайтын көзілдірікті негізінен ересектер көп киеді, бірақ дәрігер оларды балаларға да киюді ұсынды. Осылайша, қартайған кезде катарактаның дамуын болдырмауға мүмкіндік бар.
"Бала құмсалғышта немесе жағажайда ойнағанда, оның көздері жоғары қарқынды шағылысқан күн сәулесінің әсеріне ұшырайды. Балалардың көз қарашығы кеңірек екенін ескерсек, көз бұршағының перифериялық бөліктерінде жарық пайда болады, ультракүлгін сәуле оның ақуыздарына тұрақты зақым келтіреді, бұл ересек жаста катарактаның ертерек дамуына әкеледі", – деп ескертеді маман.
